Sağlık hizmeti sunumunda reklam ve tanıtım
870-2008
12.05.2008
Konu: Sağlık hizmeti sunumunda reklam ve tanıtım.
Bilindiği gibi, sağlık alanında mevzuatın belirlediği sınırlar içinde tanıtım yapmak mümkün iken, bu alanda reklamın yaratacağı olumsuz etkileri öngören yasama organı reklamı yasaklamayı uygun görmüş ve bunu mümkün olan en açık bir biçimde kaleme almıştır. Buna karşın reklam yasağının her türlü mecrada ihlal edildiği görüldüğünden konuya ilişkin hukuksal durumun hatırlatılması gerekliliği doğmuştur.
Ülkemizde hekimlik uygulamalarının esaslarını belirleyen temel yasa olan 1219 Sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun’un 24.maddesi ile Tıbbi Deontoloji Tüzüğü’nün 9. maddesine göre hekimlerin adlarını, Tıpta Uzmanlık Tüzüğü’ne göre kabul edilmiş olan ihtisaslarını, akademik unvanlarını, hasta kabul ettikleri mahal ile muayene saatlerini bildiren ilanlar verebilmeleri mümkün olup diğer suretlerle ilan, reklam, vesaire yapmaları yasaktır.Bu hükümlerin yanı sıra, hekimlerin uymaları gereken etik kuralların gösterildiği Tıbbi Deontoloji Tüzüğü’nün 8.maddesi ile Hekimlik Meslek Etiği Kurallarının 11. maddesinde hekimlik mesleğine ve tedavi kurumlarına ticari bir görünüm verilmesi ve bu alanda reklam yapılması tartışmaya yer bırakılmayacak şekilde yasaklanmıştır.
Sağlık hizmetlerinin sunulduğu yere göre yapılmış olan düzenlemelerde de reklam yasağına ilişkin kurallar ayrıca vurgulanmıştır. Bu konuyu düzenleyen Özel Hastaneler Yönetmeliğinin 60. maddesinde reklam yasaklanırken, tanıtım belirli koşullara bağlanarak çerçevesi çizilmiştir. Bu maddede, özel hastanelerin hizmet alanları ve sunacağı hizmetler ile açılış bilgileri ve benzeri konularda toplumu bilgilendirmek amacıyla tanıtım yapabilecekleri ve ilan verebilecekleri belirtilmiş, deontoloji ve meslek etik kurallarına aykırı, talep yaratmaya yönelik tanıtım yapılamayacağı, diğer hastaneler aleyhine haksız rekabet yaratan davranışlarda bulunulamayacağı ve bu mahiyette tanıtım yapılamayacağı, sağlığı koruyucu ve geliştirici nitelikteki bilgilendirme ve tanıtımlar yapılabileceği vurgulanmıştır.
Özel hastaneler dışında kalan özel sağlık kuruluşlarını kapsayan Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkındaki Yönetmeliğin 29. maddesinde de Özel Hastaneler Yönetmeliğine paralel olarak düzenleme yapılarak, sağlık kuruluşları tarafından reklam yapılamayacağı kesin bir şekilde kurala bağlanmıştır.
Hemen belirtelim ki, hekimler ve sağlık kurum ve kuruluşlarının kullandıkları tabelalar da kişinin/kuruluşun kendisinin tanıtımında kullandığı araçlardan biridir. Bu niteliği ve yaygın kullanımı sebebiyle tabelanın boyut ve içeriği ile ilgili olarak Tıbbi Deontoloji Tüzüğündeki düzenlemenin yanı sıra Türk Tabipleri Birliği tarafından özel düzenlemeler de yapılmıştır. Bu düzenlemelerle saptanmış standartlar dışında tabela kullanılması da tanıtım kurallarına aykırılık olarak değerlendirilebilecektir.
Sağlık alanında tanıtıma getirilen sınırlamaların amacı, insan sağlığı ve bu kapsamda insan haklarını korumak, insanların kar, rekabet ve benzeri amaçlardan kaynaklanan eylemlerden zarar görmelerini engellemektir Ne var ki bugün sağlık alanında tanıtım kuralı ihlalleri belirgin ölçüde artmıştır. Gerek 6023 sayılı Türk Tabipleri Birliği Kanunu ve gerekse Türk Tabipleri Birliği Disiplin Yönetmeliği uyarınca tanıtım kurallarına aykırı davranış disiplin cezası gerektirmektedir.Türk Tabipleri Birliği Kanunu’nun 28. maddesi uyarınca mevzuatla belirlenen çerçeve dışında tabela kullanılmasını ve reklam yapılmasını önlemek oda yönetim kurullarının görevleri arasındadır. Buna karşın pek çok oda bölgesinde, tanıtım kurallarına aykırı davrananlar hakkında gerekli işlemlerin başlatılmadığı gözlenmektedir.
Bu nedenle, belirlenmiş usul ve esaslar dairesinde Odanız bölgesinde karşılaşılan tanıtım ihlalleri hakkında gerekli disiplin işlemlerinin yapılmasını, verilen disiplin cezalarına rağmen hukuka aykırı davranışında ısrar eden hekim ve sağlık kurum/kuruluşlarının Türk Tabipleri Birliği’nin de üyesi bulunduğu Reklam Kurulu’na şikayet edilmek üzere Birliğimize bildirilmesi gereğini bilgilerinize sunar, çalışmalarınızda başarılar dileriz.
Dr.Hakan Giritlioğlu | TTB Merkez Konseyi a. |
Ek:1 adet Sağlık Hizmeti Sunumunda Reklam ve Tanıtım kitapçığı