15-16 Aralık Etik Bildirgeler Çalıştayı

Grup No

Bildirge Başlığı

Moderatörler

Kaynakça

ÇALIŞMA GRUBU 1

Hekim hakları ve hekim özerkliği bildirgesi

Prof. Dr. Murat CİVANER

Prof. Dr. Feride AKSU TANIK

1. Hekim Bağımsızlığı, Meslek Örgütü Özerkliği İçin DTB Hekimlerle Buluşuyor. TTB Yayınları. http://www.ttb.org.tr/kutuphane/dtb_brosur.pdf

2. Civaner M. Hekimin Bulaşıcı Hastalık Taşıyan Hastaya Sağlık Hizmeti Sunma Ödevi: Nereye Kadar? Turkiye  Klinikleri  J  Med  Ethics  2007,  15:166-175

3. Civaner M. Klinik Etikte İkilemler: Hizmet Sunma Yükümlülüğünün Sınırları. Toraks Bülteni. Haziran 2011, 80-83

4. Sağlık Çalışanlarının Mesleki Riskleri. TTB Yayınları. http://www.ttb.org.tr/yayin_goster.php?Guid=a2272dee-946f-11e7-914a-a458ccf77150

5. WMA Declaration of Madrid on Professionally_Led Regulation. https://www.wma.net/policies-post/wma-declaration-of-madrid-on-professionally-led-regulation/

6. WMA Declaration of Seoul on Professional Autonomy ang Clinical Independence. https://www.wma.net/policies-post/wma-declaration-of-seoul-on-professional-autonomy-and-clinical-independence/

Maliyet etkinlik temelli sağlık sitemi hakkında bildirge

1. Aksu Tanık, F. Bölüm 3: Temel Teminat Paketinden Sağlık Uygulama Tebliğine Sağlık Güvencesinin Tahribatı. İçinde: Editörler: Karadoğan E., Yaşar, E. Y., Dertli N. Gürhan Fişek’in İzinde Ortak Emek ve Ortak Eylem. Siyasal Kitabevi; 323-348. 

2. Performansa Dayalı Ödeme. TTB Yayınları. http://www.ttb.org.tr/kutuphane/performansadayaliodeme.pdf

Malpraktis bildirgesi

1. Sağlık Alanında Hizmet Kaynaklı Zarar: Hekimler Ne diyor? TTB Yayınları, http://www.ttb.org.tr/kutuphane/hizmetzarar.pdf

2. Mesleki Sorumluluk Sigortalanmalıdır. TTB Yayınları, http://www.ttb.org.tr/kutuphane/malpraktis.pdf

3. Türk Tabipleri Birliği Sağlık Personelinin Tam Süre Çalışmasına Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı Önerisi – 2011. TTB Yayınları. http://www.ttb.org.tr/kutuphane/tamgun_2011.pdf

4. Civaner M. “Malpraktis” yerine “hizmet kaynaklı zarar” Türk Ped. Ars. 2011;46:6-11

5. Wma Statement On Medıcal Lıabılıty Reform. https://www.wma.net/policies-post/wma-statement-on-medical-liability-reform/

ÇALIŞMA GRUBU 2

GATSU (Geleneksel-Alternatif- Tamamlayıcı Sağlık Uygulamaları) bildirgesi

Prof. Dr. Serap ŞAHİNOĞLU KUŞ

Prof. Dr. Gülriz ERİŞGEN

1. Geleneksel, Alternatif, Tamamlayıcı Sağlık Uygulamaları Hakkında TTB Etik Kurulu Görüşü http://www.ttb.org.tr/makale_kategori_liste.php?Guid=8c4ac080-923f-11e7-b66d-1540034f819c

2. TTB Halk Sağlığı Kolu. Tıbbın Alternatifi Olmaz ! Geleneksel Alternatif ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları. TTB Yayınları, 2017. http://www.ttb.org.tr/kutuphane/gatt_2017.pdf

3. Civaner M. Geleneksel, Alternatif, Tamamlayıcı Tıp: Ne Kadar Bilimsel?. Tıp Dünyası. Kasım 2014, sayı:209, Sf: 10 http://www.tipdunyasi.dr.tr/2014/12/geleneksel-alternatif-tamamlayici-tip-ne-kadar-bilimsel/

4. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği Ruhsatlandırma İş ve İşlemleri Rehberi https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/11227,ruhsatlandirma-rehberi-guncellemepdf.pdf?0

5. Pervin Somer, E. Elif Vatanoğlu-Lutz, Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği’nin Hukuki ve Etik Açıdan Değerlendirilmesi, Anadolu Klin 2017; 22 (1): 58-65. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/266658

Palyatif bakım hizmetleri ve ağrı tedavisine ilişkin bildirge

1. Meral MADENOĞLU KIVANÇ. Türkiye’de Palyatif Bakım Hizmetleri HSP 2017;4(2):132-135 http://dergipark.gov.tr/download/article-file/312424

2. Palyatif Bakım Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları http://www.hubam.hacettepe.edu.tr/ekler/pdf/yasam_sonu/yasam_sonu_rehber.pdf

ÇALIŞMA GRUBU 3

Yaşamın sonuna ve boşuna tedaviye ilişkin bildirge

Prof. Dr. N. Yasemin YALIM

Prof. Dr. Harun TEPE

1. Öztürk H. Abortus ve Etik Sorunlar. Kitap. Etik Bunun Neresinde. Ankara: Tabip Odası Yayınları, 1997; 75-83

2. Gökey Ş. Gebeliğin Sonlandırılmasında Karşılaşılan Etik Sorunlar. Kitap: Hatemi H, Doğan H (Editörler). Medikal Etik. İstanbul. Yüce Yayım. 2001; 80-109.

3. Örnek Büken N. Genetik ve Etik. Etik Bunun Neresinde. Ankara: Tabip Odası Yayınları, 1997; 99-108

4. Değer M. Genetik ve Etik. Kitap: Hatemi H, Doğan H (Editörler). Medikal Etik. İstanbul. 2006. Yüce Yayım. 27-36.

5. Örnek Büken N. Yardımcı Üreme Teknolojisi (Yeni Üreme Teknolojisi) ve Bu Tekniklerin Uygulanmasından Doğan Etik Sorunlar. Etik Bunun Neresinde. Ankara: Tabip Odası Yayınları, 1997;85-98

6. Aksoy Ş. Klonlama, Kök Hücre ve Biyoetik. Kitap: Hatemi H, Doğan H (Editörler). Medikal Etik. İstanbul. 2006. Yüce Yayım. 7-14

7. Önal Gürsoy G. Yardımcı Üreme Teknikleri ve Etik. Kitap: Hatemi H, Doğan H (Editörler). Medikal Etik. İstanbul. 2006. Yüce Yayım. 83-6

8. Aydın E. Yardımcı Üreme Teknolojileri ve Etik. (In):Tıp Etiği. Güneş Kitabevi, Ankara, 2006, 113-8

9. Aydın E. Genetik Çalışmalarda Etik.. (In):Tıp Etiği. Güneş Kitabevi, Ankara, 2006, 79-85

Yaşamın başlangıcı ve yardımcı üreme tekniklerinin uygulanmasına ilişkin bildirge

1. Artuk ME. Hukukçu Gözüyle Ötenazi. Kitap: Hatemi H, Doğan H (Editörler). Medikal Etik. İstanbul. Yüce Yayım. 2001; 42-60

2. Oğuz NY. Ötanazi’ye Etik Yaklaşım Tıp Etiği Açısından Yaşamın Son Döneminde Karar Verme Süreçleri. Kitap: Hatemi H, Doğan H (Editörler). Medikal Etik. İstanbul. Yüce Yayım. 2001; 61- 67

3. Çay F. Ötanazi. Kitap. Etik Bunun Neresinde. Ankara: Tabip Odası Yayınları, 1997; 127-134

4. Vatanoğlu E, Karlıkaya E. Yararsız Tıbbi Uğraş. Kitap: Hatemi H, Doğan H (Editörler). Medikal Etik. İstanbul. 2006. Yüce Yayım. 57-62

ÇALIŞMA GRUBU 4

İşçi sağlığı bildirgesi

Yrd. Doç. Dr. Hafize ÖZTÜRK TÜRKMEN

Prof. Dr. Raşit TÜKEL

1. TTB Etik Bildirgeleri / Çalışan Sağlığı Bildirgesi (2009)  http://www.ttb.org.tr/g_search.php#gsc.tab=0&gsc.q=%C3%87al%C4%B1%C5%9Fanlar%C4%B1n%20sa%C4%9Fl%C4%B1%C4%9F%C4%B1%20bildirgesi

2. Mehmet Zencir   “Ücret ve Sağlık” MSG Cilt 17, sayı 66 (2017). http://ttb.org.tr/dergi/index.php/msg/article/view/606/570

 3. Onur Bakır  “Ücret İkamesi,  Sosyal Güvenlik ve İşçi Sağlığı: Prime Esas Yaşamlar”                  MSG Cilt 17, sayı 66 (2017).  http://ttb.org.tr/dergi/index.php/msg/article/view/607/571

4. S. Murat Çakır “İşçi Sağlığı Mücadelesi Nereye Odaklanmalıdır?” MSG Cilt 15, Sayı 54-55 (2015).            http://ttb.org.tr/dergi/index.php/msg/article/view/518/497

5. Celal Emiroğlu  “Tüm Çalışanlara Aynı Dayatma: Esneklik ve Kuralsızlık”   MSG Cilt 9, Sayı 34 (2009).             http://ttb.org.tr/dergi/index.php/msg/article/view/173/153

6. Levent Koşar   “ILO: Devlet-İşveren-İşçi Üçlemesi,  ISO: Kapitalizmin Yasası,  Yönetmelik ve Çalışma Bakanlığı “MSG Cilt 9, Sayı 33 (2009).  http://ttb.org.tr/dergi/index.php/msg/article/view/186/166

7. Özlem Özkan ve ark  “Üç Kamu hastanesinde Sözleşmeli Çalışan hemşirelerde İş Güvencesizliği ve Sağlık durumları ile İlişkisi”  MSG Cilt 9, Sayı 33  (2009). http://ttb.org.tr/dergi/index.php/msg/article/view/190/170

8. Aslı Davas  “LGBTİ Çalışanların Sağlığı” MSG  Cilt 17, Sayı 65 (2017). http://ttb.org.tr/dergi/index.php/msg/article/view/596/559

9. Nilay Etiler “Kesişmeyen Kümeler: Kadın Emeği ve Ücret”  MSG Cilt 17, Sayı 66 (2017).   http://ttb.org.tr/dergi/index.php/msg/article/view/605/569

10. Tunçcan Ongan  “Kapitalizm ve Çocuk Emeği”  MSG Cilt 16, Sayı 62-63 (2017). http://ttb.org.tr/dergi/index.php/msg/article/view/567/531

11. İzzet Duyar “Çalıştırılan Çocukların Bedensel Gelişimi ve Sağlık Sorunları”  MSG Cilt 16, Sayı 62-63 (2017).       http://ttb.org.tr/dergi/index.php/msg/article/view/575/539

12. Çiğdem Çağlayan-Nilay Etiler  “Türkiye’de Kadın İşçilerin Mesleksel Sağlığı”  MSG Cilt 9, Sayı 33 (2009).   http://www.ttb.org.tr/dergi/index.php/msg/article/view/188/168

13. Çiğdem Çağlayan-Ebru Karaca “Ergonomi ve Kadın İşçiler”  MSG Cilt 15, Sayı 57 (2015).  http://www.ttb.org.tr/dergi/index.php/msg/article/view/536/513

Toplumsal cinsiyet eşitliği ve LGBTİ+ bireylerin sağlık hizmetine erişimine ilişkin bildirge

1. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Tutum Belgesi (TTB 68.Büyük Kongre Kararları 2017) http://ttb.org.tr/mevzuat/index.php?view=article&catid=25%3Attb-b-kongre-kararlar&id=1063%3A68&format=pdf&option=com_content&Itemid=54

2. Aksu Bora  “Toplumsal Cinsiyete dayalı Ayrımcılık” (2011) http://secbir.org/images/haber/2011/01/15-aksu-bora.pdf

3. Kevser Özaydınlık  “Toplumsal Cinsiyet Temelinde Türkiye’de Kadın ve Eğitim” (2014) http://dergipark.ulakbim.gov.tr/spcd/article/viewFile/5000113195/5000166445

4. G 20 ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği https://tr.boell.org/sites/default/files/g20_ve_toplumsal_cinsiyet_esitligi.pdf

5. Bedriye İlkay Yatar  “Çalışma Hayatında Kadın: Uluslar arası ve Ulusal Mevzuat”  MSG Cilt 15, Sayı 57 (2015).      https://www.ttb.org.tr/dergi/index.php/msg/article/viewFile/537/514

6.  Zuhal Yeniçeri “İş Yaşamında Cinsiyetçiliğin Kökenleri: Lilith, Lucy ve Ardi”  MSG Cilt 15, Sayı 57 (2015).  http://ttb.org.tr/dergi/index.php/msg/article/view/534/511

7. TTB LGBTİ Çalışma Grubu  “Hekimler İçin LGBTİ Sağlığı” (2016).  https://www.ttb.org.tr/kutuphane/lgbti_sagligi.pdf

8. Şevkat Bahar Özvarış “Toplumsal Cinsiyet, Çalışma Yaşamı ve Kadın Sağlığı” MSG Cilt 15, Sayı 56 (2015).        http://ttb.org.tr/dergi/index.php/msg/article/view/525/504

9. Ayşe Devrim Başterzi  “Çalışma Yaşamında Eril Şiddet”  MSG  Cilt 15, Sayı 56 (2015).    http://ttb.org.tr/dergi/index.php/msg/article/view/528/506

10. Koray Başar “Farklı Yönleri ile Cinsel Kimlik: Bedensel Cinsiyet, Cinsiyet Kimliği, Cinsiyet Rolü ve Cinsel Yönelim”.  Toplum ve Hekim Dergisi Cilt 29, Sayı 4 (2014) Cinsel Yönelimler Cinsel Kimlikler ve Sağlık Dosyası, s. 245-251.

11. Seven Kaptan-Şahika Yüksel  “Eşcinseller, Sosyal Dışlama ve Ruh Sağlığı”.  Toplum ve Hekim Dergisi Cilt 29, Sayı 4 (2014) Cinsel Yönelimler Cinsel Kimlikler ve Sağlık Dosyası, s.259-265.

12. Volkan Yılmaz ve ark “Herkes İçin Sağlık: LGBTİ Bireylerin Esenliğini Hedefleyen Sağlık Hizmetlerine Doğru”.  Toplum ve Hekim Dergisi Cilt 29, Sayı 4 (2014) Cinsel Yönelimler Cinsel Kimlikler ve Sağlık Dosyası, s.266-276.

13. Remzi Altunpolat “Normalliğin Tahakkümü: Heteronormatif Eğitim Kıskacında LGBTİ’ler”.  Toplum ve Hekim Dergisi Cilt 29, Sayı 4 (2014) Cinsel Yönelimler Cinsel Kimlikler ve Sağlık Dosyası, s.314-320.

ÇALIŞMA GRUBU 5

Yerinden edilme, savaş ve olağandışı durumlara ilişkin bildirge

Prof. Dr. Berna ARDA

Yrd. Doç. Dr. Kerem ALTIPARMAK

Prof. Dr. Ümit BİÇER

1. Arda B: How should physicians approach a hunger strike? Bulletin of Medical Ethics. 2002 Sep;(181):13-8.
2. Arda B: Human rights in medical ethics education. Journal of the International Association of Medical Science Educators 14(1): 5-7, 2004.
3. Arda B:  Ethical bodies: Are they possible under democratic systems? The Turkish example. Journal of Medicine and Law 28(3): 531-539, September 2009.
4. Ekmekçi PE, Arda B: Interculturalism and informed consent: Respecting cultural differences without breaching human rights. Cultura International Journal of Philosophy of Culture and Axiology 14(2): 159-173, 2017.

5. Özgürlüğünden Yoksun Bırakılanların Sağlık Hakkı İle İlgili Etik Kurul Görüşü. http://www.ttb.org.tr/makale_kategori_liste.php?Guid=8c4ac080-923f-11e7-b66d-1540034f819c

6. “Hekimler ve ulusal tabip birlikleri savaşın insani açıdan yol açacağı sonuçlar konusunda hükümetleri ve devlet dışı aktörleri uyarmalıdır” http://www.ttb.org.tr/makale_kategori_liste.php?Guid=8c4ac080-923f-11e7-b66d-1540034f819c

7. TİHV Raporları https://tihv.org.tr/

8. Öztürk O: Önyazı. Türk Psikiyatri Dergisi. 2001: 12(1)

Özgürlüğünden yoksun bırakmaya ilişkin bildirge

ÇALIŞMA GRUBU 6

Çevre sağlığı bildirgesi

Yrd. Doç. Dr. Bülent ŞIK

Doç. Dr. Cumhur İZGİ

1) Ekoloji ve Çevre Bilimleri  Fikret Berkes, Mine Kışlalıoğlu  Remzi Kitabevi (Genel ekoloji)

2) Mutfaktaki Kimyacı  Bülent Şık Doğan Kitap (Toksik kimyasallar obezite ve beslenme ilişkisi)

3) Gıda Krizi Abdullah Aysu Metis yayın. (Tarım ve gıda krizi arasındaki bağlar)

4) Uygulamalı Etik Ahmet Cevizci Say Yayınları

Güvenli beslenme ve gıda güvenliği bildirgesi

ÇALIŞMA GRUBU 7

Tıp ve sağlık eğitimi etiği bildirgesi

Prof. Dr. Yeşim Işıl ÜLMAN

Prof. Dr. İskender SAYEK

1. Etik, Önleme ve Halk Sağlığı. Editörler: Angus Dawson, Marcel Verweij. 2. Basım, 2017, HASUDER

2. Public Health: Ethical Issues. Nuffielde Council on Bioethics, 2007.

3. WHO Guidelines on Ethical Issues in Public Health Surveillance. WHO, 2017

Özel yaşama saygı ve mesleki gizliliğin korunması bildirgesi

1. İzgi MC. Mahremiyet Kavramı Bağlamında Kişisel Sağlık Verileri. Türkiye Biyoetik Dergisi, 2014: 1(1):25-37

2. Convention for the Protection of Human Rights and Dignity of the Human Being with regard to the Application of Biology and Medicine: Convention on Human Rights and Biomedicine. European Treaty Series No:164

3. Additional Protocol to the Convention on Human Rights and Biomedicine, concerning Genetic Testing for Health Purposes. Council of Europe Treaty Series - No. 203

4. WMA Declaration of Taipei on Ethical Considerations Regarding Health Databases And Biobanks.

5. The Cambridge Textbook of Bioethics. Ed: Peter A. Singer. Cambridge University Press 2008.