Klinik Araştırmalar Hakkında Yönetmelik

Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi tarafından, 23.12.2008 gün ve 27089 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Klinik Araştırmalar Hakkında Yönetmeliğin kimi maddelerinin iptali istemi ile açılan davada Danıştay 10. Dairesi tarafından verilen yürütmenin durdurulması isteminin kısmen kabul, kısmen reddine ilişkin karara itirazlar Danıştay İdari Dava Dairleri Kurulu tarafından incelendi.

İnceleme sonucunda Türk Tabipleri Birliği’nin itiraz yoluyla yürütmesinin durdurulmasını istediği maddeler yönünden talebi kabul edilirken, Sağlık Bakanlığı’nın itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına karar verildi.

Genel olarak idarenin düzenleme yapma yetkisinin kapsamı ve sınırlarının irdelendiği söz konusu kararın gerekçesinde; idarenin düzenleme yapma yetkisini yasalar çerçevesinde ve yasalara uygun olarak kullanması gerektiğine vurgu yapılarak, idarelerin yasada dayanağı bulunmak ve üst hukuk normlarına aykırı olmamak kaydıyla görev alanlarıyla ilgili her konuyu yönetmelikle düzenleyebilecekleri, ancak temel hak ve özgürlüklerin kısıtlanması gibi “münhasır kanun alanı” olarak da ifade edilen bazı alanların yönetmelikle düzenlenemeyeceği ifade edilmiştir. Devamında, Klinik Araştırmalar Hakkında Yönetmeliğin, temel insan haklarının başında gelen yaşama hakkı kapsamında bulunan kişinin vücut bütünlüğünün dokunulmazlığı ile ilgili olduğu, Yönetmelik kapsamındaki araştırmaların kişi dokunulmazlığına müdahale oluşturduğu ve bu hakkın bilimsel araştırma amacıyla belli ölçülerle de olsa sınırlandığı belirtilmiştir.

Bu hususların birlikte değerlendirildiği kararda; en temel insan hakkı olan vücut bütünlüğünün dokunulmazlığı ilkesinin ancak yasayla sınırlandırılabileceği, bunun da Anayasa’nın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve bu temel hakkın özüne dokunulmaksızın yapılacağının, yasada düzenlenme olmadığı durumda kişinin rızası olsa dahi bilimsel ve tıbbi deneylere tabi tutulmasının Anayasa’ya aykırılık oluşturacağının altı çizilmiştir. Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nca, davaya konu Yönetmeliğin böyle bir yasal dayanağı bulunmadığı, Yönetmeliğin dayanağı olarak gösterilen Yasa maddelerinin de Sağlık Bakanlığı’na bu alanda düzenleme yapma yetkisi vermediğinden iptali istenen Yönetmelik hükümlerinde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Karar metnine ulaşmak için…