TTB'den selin birinci ayında değerlendirme raporu

Türk Tabipleri Birliği, Batı Marmara Seli olarak da adlandırılan ve Marmara ve Trakya"yı 8-13 Eylül 2009 tarihleri arasında etkileyen sağanak yağışların sebep olduğu selin birinci ayında bölgede sağlık hizmet sunumunu değerlendiren ve selin sağlığa etkisini araştıran bir çalışma yürüttü. Rapor haline getirilen çalışma, bir basın açıklamasıyla duyuruldu.

TTB İSTANBUL SELİ BİRİNCİ AY DEĞERLENDİRMESİ

BASIN AÇIKLAMASI

Türk Tabipleri Birliği, Batı Marmara Seli olarak da adlandırılan ve Marmara ve Trakya’yı 8–13 Eylül 2009 tarihleri arasında etkileyen sağanak yağışların sebep olduğu selin birinci ayında bölgede sağlık hizmet sunumunu değerlendiren ve selin sağlığa etkisini araştıran bir çalışma yapmıştır.

Çalışmanın birinci aşamasında, 9 Ekim Cuma günü bölgede selden etkilenen sağlık kuruluşlarının sağlık hizmet sunumu değerlendirildi. TTB ekibi Silivri Devlet Hastanesi, Silivri Sağlık Grup Başkanlığı, Silivri Şerife Baldöktü Sağlık Ocağı, Silivri Belediyesi, Selimpaşa Acil Yardım ve Travmatoloji Hastanesi ile Çatalca Devlet Hastanesinde yerinde inceleme, değerlendirme ve görüşmeler yaptı. 10 Ekim Cumartesi günü ikinci aşamada selden etkilenen konutlarda yaşayanlarla görüşülerek selin sağlığa etkisi araştırıldı. Çalışmanın bu bölümü İstanbul Küçükçekmece İkitelli bölgesinde Ayamama deresi çevresinde Atatürk mahallesinde yürütüldü.

a)      Hastanenin selden etkilenen bölümleri-radyografi birimi dışında- halen kullanılmamaktadır. Radyoloji ünitesindeki röntgen cihazının onarıldığı ve bodrum katındaki eski yerinde hizmet sunulmaya devam ettiği gözlenmiştir.

b)      Hastanede yataklı tedavi hizmeti acil durumlar dışında verilememekte, servislere hasta kabul edilmemektedir.

c)      Hastanede ameliyat yapılamamaktadır, ameliyathaneler çalışamaz durumdadır. 2009 yılı için aylık ortalama ameliyat sayısı 275 iken selin üstünden bir ay geçmesine karşın hastanede hala ameliyat yapılamıyor olması kabul edilebilir bir durum değildir. 

d)     Kan istasyonu bir ay sonunda henüz hizmete açılmamıştır.

e)      Bodrum katında selden zarar gören kalorifer sistemi henüz onarılamamıştır.

f)       Hastane çamaşırhanesi kullanılamaz durumdadır.

g)      Hastanenin elektrik dağıtım panelleri henüz onarılamamıştır. Bu sebeple tüm hastanenin enerji gereksinimi hastane dışındaki bir trafodan çekilen elektrik kablolarıyla sağlanmaktadır. Kablolar özellikle servis ve diğer birimlerin giriş çıkışlarında, sedye ve sandalyeyle hasta taşımada ve özellikle ayaktan hasta dolaşımının olduğu birinci katta fiziksel ve teknik risk taşımaktadır.

h)      İlaç ve tıbbi malzeme depoları için hastaneden yer sorunu yaşandığı belirtilmektedir.

i)        Yetkililer poliklinik başvurularında selden sonra sele bağlı bağlı rahatsızlıklar sebebiyle başvuru olmadığını ancak hastane gelirinin %30-50 oranında azaldığını belirtmişlerdir.

SELİMPAŞA ACIL YARDIM VE TRAVMATOLOJI HASTANESİ DEĞERLENDİRMESİ

Hastaneye 3 gün elektrik verilememiştir. Hastanede selden bir ay sonra 9 Ekim 2009’da yapılan değerlendirmeye göre;

a)      Hastanenin selden etkilenen bölümleri halen kullanılmamaktadır.

b)      Bodrum katında selden zarar gören kalorifer sistemi henüz onarılamamıştır.

c)      Oksijen merkezi onarılamamıştır.

d)     Genel anestezi ile ameliyat yapılamamaktadır. Ameliyathane yalnızca lokal anestezi yöntemleri için kullanılabilmektedir.

e)      Hastane çamaşırhanesi kullanılamaz durumdadır.

f)       Hastane mutfağı kullanılamaz durumdadır.

g)      Hastanede ayaktan ve yatarak tedavi hizmetleri verilebilmektedir. Hasta başvurusunun azaldığı belirtilmiştir.

. Hastanede selden bir ay sonra 9 Ekim 2009’da yapılan değerlendirmeye göre;

a)      Hastanenin selden etkilenen bölümlerinde onarım sürmekte, binanın bu bölümleri halen kullanılamamaktadır.

b)     Hastanede ameliyathaneler ve yataklı tedavi servisleri kullanılmakta, yataklı tedavi ve cerrahi girişim için hasta kabul edilmektedir.

Sağlık Ocağında selden bir ay sonra 9 Ekim 2009’da yapılan değerlendirmeye göre;

a)      Halen sağlık ocağında hizmet sunulmaktadır. Sağlık Ocağının bulunduğu giriş katında yaklaşık 40cm. yükselen suyun çekilmesinden sonra yapılan temizliğin ardından boya badana ve onarım yapılmış, hasta kabulüne başlanmıştır.

b)      Bodrum katının tavana kadar tamamen sel suları altında kaldığı sağlık ocağında bodrumda halen 5cm. su vardır. Daha önce depo olarak kullanılan bodrum katı halen kullanılamaz durumdadır.

Selden etkilen hastanelere ve birinci basamak sağlık kuruluşlarına bakıldığında hepsinin öncelikli ortak yanı dere yataklarına/ havzalarına kurulmuş olmasıdır. Bu yapıların coğrafi olarak yanlış yerlere inşa edildiği anlaşılmaktadır. Sağlık ocağı bodrumunda daha önceki sel baskınlarında kullanılan bir sabit su tahliye pompa sistemi bulunmaktadır.

Sağlık kuruluşları her zaman kritik öneme sahiptir ancak olağandışı durumlarda sağlık hizmet sunumu daha da önem kazanmaktadır. Önümüzdeki yıllarda yeniden bu benzer sorunların yaşanmaması için bu yapıların gerekirse taşınmaları dahil olmak üzere önlem alınması yetkililerin sorumluluğundadır. Bu tespiti yaparken Silivri Devlet Hastanesinin 2009 yılı Mart ayında açılmış olduğunu bilmek durumu daha da acıklı hale getirmektedir.

Her üç hastanede çalışan hekimler ve sağlık çalışanları sele bağlı olarak gelir kaybına uğramışlardır. Aslında sağlıkta dönüşüm programının, performans uygulamasının ne kadar insana yabancı bir sistem olduğunu göstermesi adına iç acıtıcı bir örnek olarak kamuoyunun önünde duran bu durum yetkililerce telafi edilmeli, bu hastanelerde çalışan meslektaşlarımız ve ekip arkadaşlarımız sel sonrası bir de Sağlık Bakanlığı tarafından maddi zarara uğratılarak cezalandırılmamalıdır.

Beklenen Marmara depremine hazır olması mutlak zorunluluk olan İstanbul’daki üç Sağlık Bakanlığı Hastanesinin selden bir ay sonra hala olağan çalışma temposuna dönememiş olması ve sağlık hizmet sunumunda eksikliklerin sürüyor olması kaygı vericidir. Hastanelerin eksiklikleri ivedilikle giderilmeli, olağandışı durumlara hazır hale getirilmelidir.

İKİTELLİ BÖLGESİNDE SELDEN ETKİLENEN KONUTLARDA YAŞAYANLARDA SELİN SAĞLIĞA ETKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Selden sonra ortaya çıkan sağlık sorunları sorgulandığında:

• Selden etkilenen konutlarda yaşayanların yaklaşık  % 45’i sel sonrasında herhangi bir sağlık sorunu olduğunu belirtmiştir.
• Bu sağlık sorunları incelendiğinde, en sık rastlanan sağlık sorunları arasında sel sonrası akut travma reaksiyonu olarak da ifade edilebilecek olan endişe, korku, gelecek kaygısı ve uyku düzensizlikleri şeklinde ifade edilen psikolojik sorunlar gelmektedir (%38).
• Diğer sağlık sorunları sırasıyla zaman zaman kusma ve karın ağrısıyla beraber seyreden ishal (%25), öksürük, nefes darlığı gibi solunum problemleri (%18), ciltte kesi, yara (%10) ve ciltte kaşıntılı lezyonlar (%9)dır.
• Özellikle ishal ve solunum sistemi problemlerinin çocuk yaş grubunda daha fazladır.
• Afetzedelerin yaklaşık % 60’ı sağlık sorunları nedeniyle sağlık ocağı, devlet hastanesi ve özel bir sağlık kuruluşuna başvurmuştur.
• Sağlık kuruluşuna başvurmama nedenleri arasında en önemlileri sosyal güvencenin olmaması ve parasızlık olarak ifade edilmiştir.    

Bölgede yaşayanların sel öncesi dönemde de sağlıklı olmayan barınma koşullarında yaşamını sürdüren, kol emeğiyle geçinen, düşük gelir grubundan insanlar olması sele bağlı sağlık sorunlarının daha kolay ortaya çıktığını düşündürmektedir.

Bu bölgede etkili son taşkın ve selin 1996 yılında olduğu belirtilmektedir. Dere yatağı ve kanalizasyon sistemi ıslah edilmez ve yapılaşma aynı biçimde sürerse önümüzdeki yıllarda da benzeri felaketlerin tekrarlanması beklenmelidir.