TTB III. Antiochia Felsefe Buluşması 27-28 Eylül 2025’te Antakya ve Defne’de: Mizahla Dayanışma

MİZAHLA DAYANIŞMA: ANTAKYA'DA BİR BULUŞMA

Afetler ve kitlesel travmalar, yalnızca fiziksel yıkıma değil, kelimelerle tarif etmesi zor duygusal yaralara da yol açar. Böyle zamanlarda insanın en temel ihtiyacı, yalnız olmadığını hissetmektir. Mizah, tam da bu noktada devreye girer. Bizi güldürürken yaşadığımız acıyı da tanır; ona dokunur, ağırlığını paylaşılabilir hale getirir. Bir şakanın içinde, çoğu zaman söylenemeyen sözler, dile getirilemeyen duygular saklıdır. Toplumsal güç ilişkileri ifade alanımızı daraltır, konuşulabilir olanın sınırları katı bir şekilde çizilir. Mizah bu bağlamda yalnızca duygusal yükü hafifletmenin değil; eşitsiz güç ilişkilerini görünür kılmanın, travma sonrası ortaya çıkan haksızlıkları ifade etmenin ve adalet talebini dillendirmenin de bir yoludur; kolektif bir nefes alma, yeniden bağ kurma ve geleceğe tutunma çabasıdır.

27–28 Eylül’de Antakya, Defne’de gerçekleşecek III. Antiochia Felsefe Buluşması, bu yıl “Mizahla Dayanışma” temasıyla düzenleniyor. İki gün boyunca mizahın düşünceyle, belleğimizle, direniş biçimlerimizle, iyileşme süreçlerimizle ve güç ilişkileriyle nasıl kesiştiğini konuşacağız. Forumlarda “Mizahla Düşünme”, “Travma, Mizah, Bellek”, “Mizahla İyileşmek” ve “Hangi Mizah, Hangi Ortaklık” başlıkları altında bir araya gelecek; hem akademisyenlerin hem sanatçıların hem de mizah üreticilerinin deneyimlerinden öğreneceğiz.

Program, karikatürden stand-up’a, tarihsel örneklerden güncel pratiklere uzanan geniş bir yelpazeye sahip. Kimi konuşmalar mizahı bir direnme dili olarak ele alacak; kimileri, yas ve kaybın içinde birlikte gülmenin açtığı güvenli alanları tartışacak.

Antakya’nın yaşadığı yıkımın ardından, burada bir araya gelmek başlı başına bir dayanışma eylemi. Kahkaha, yasın yerini almaz; ama yasın içinde birlikte var olabileceğimiz güvenli bir alan açar. Birlikte güldüğümüzde, birbirimize “Ben de buradayım, seninle” demiş oluruz.

27-28 Eylül'de Antakya'da buluşmak dileğiyle…

TTB III. ANTİOCHİA FELSEFE BULUŞMASI
MİZAHLA DAYANIŞMA

27-28 EYLÜL 2025
Defne - Antakya / Hatay Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası

27 EYLÜL 2025 CUMARTESİ

10.30-10.45 - Açılış Konuşmaları

• Ali Kanatlı (TTB Merkez Konseyi)
• Ayşegül Tözeren (TTB Dr. Ali Özyurt Kültür Sanat Edebiyat Kolu)
• Edip Yeşil (Antakya Sanat Derneği)
   

10.45-11.00 - Müzik Dinletisi

• Mehmet Fazıl Karasu
   

11.00-13.00 - Forum: Mizahla Düşünmek

• Moderatör: Aslı Alpar
• Zeynep Talay Turner: “Aristo Bile Böyle Trajedi Görmedi”
   

13.00-14.00 - Yemek Arası

14.00-16.00 - Forum: Mizahla İyileşmek

• Moderatör: Özlem Çolak
• Itır Erhart: “Afetlerde Sanat ve Mizah”
   

16.00-16.30 - Kahve Arası

16.30-19.00 - Gençlerle Karikatür Atölyesi

• Aslı Alpar
   

19.00 - Belgesel Gösterimi: Gelinciğin Direnci, The Resilience of The Poppy

• Beytna Kolektifi
   

28 EYLÜL 2025 PAZAR

11.00-13.00 - Forum: Travma, Mizah, Bellek

• Tunay Devrim: “Tanzimat’tan Günümüze Karikatürlerle Direniş”
• Özlem Atik: “Travma ve Mizah: Dersim Üzerine Etnografik Bir Çalışma”
   

13.00-14.00 - Yemek Arası

14.00-16.00 - Forum: Hangi Mizah, Hangi Ortaklık

• Moderatör: Demet Parlar
• Fuat Ercan: “Hep Kahır Hep Kahır Bıktık; Dante’nin Cehennemi’nden Gezi’nin Arafı’na”
   

16.00-16.30 - Kahve Arası

16.30-19.00 - Çocuklarla Karikatür Atölyesi

• İlker Mansuroğlu
   

19.00 - Müzikli Söyleşi: Bir Taşlama Ustası Ziad Rahbani

• Sunum: Necati Sönmez
   

20.00 - Konser

• Yahala (Hatay Kadın Dayanışması Arap Müziği Atölyesi)
   

ÖZGEÇMİŞLER

Fuat Ercan

1964 doğumludur. Mimar Sinan Üniversitesi’nde yarı zamanlı öğretim görevlisidir. Kapitalizm ve Para, Modernizm Azgelişmişlik ve Kapitalizm, Eğitim ve Kapitalizm, Toplumlar ve Ekonomiler, Kırsal Yapıda Toplumsal Değişme kitaplarının yanı sıra Metalaşma ve İktidarın Baskısındaki Üniversite (S. Korkusuz’la birlikte) ve Emeğin Kitabı (M. Yaman ve G. Tuna ile birlikte) Kanal İstanbul (T. Tezer) derleme çalışmalarına eşlik etmiştir. Son zamanlarda ise devlet ve sermayenin eğitim, sağlık, enerji, su gibi alanlarda gösterdiği yıkıcı faaliyetleri analiz ederek tartışmaya açmaktadır.

Itır Erhart

Boğaziçi Üniversitesi’nde İngiliz Dili Edebiyatı ve Felsefe okumuştur. M. Phil derecesini Cambridge Üniversitesi’nden, doktorasını Boğaziçi Üniversitesi’nden almıştır. İstanbul Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanı’dır. 2008 yılında, beş arkadaşı ile birlikte, bugün 130.000 üyesi olan ve sivil toplum kuruluşları için spor aracılığı ile 250 milyon TL kaynak sağlamış Adım Adım’ı kurmuştur. Şeffaflık platformu Açık Açık’ın ve Açık Açık Sosyal Girişim’in kurucularındandır. 2014 yılında Ashoka Fellow seçilmiştir. Tiyatro Kooperatifi Danışma Kurulu, Inogar Yönetim Kurulu, Etki Çemberleri Vakfı Yönetim Kurulu, TEGV Mütevelli Heyeti üyesidir.

Özlem Atik

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü’nden mezun olmuştur. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde tamamladığı doktorasında, Dersim mizahında travma, iktidar ve gündelik hayat ilişkilerini incelemiştir. Araştırmaları toplumsal bellek, mizah sosyolojisi, travma çalışmaları ve etnografi alanlarında yoğunlaşmaktadır. İstanbul Bilgi Üniversitesi Kültürel İncelemeler Bölümü’nde mizah üzerine ders vermektedir.

Zeynep Talay Turner

İstanbul Bilgi Üniversitesi Felsefe ve Toplumsal Düşünce Yüksek Lisans Programı'nda felsefe dersleri vermekte, aynı zamanda Kültürel İncelemeler Yüksek Lisans Programı’nın direktörlüğünü yapmaktadır. Kendilik Felsefeleri, 19. ve 20. yüzyıl kıta felsefesi ve felsefe-edebiyat ilişkisi üzerine çalışan Talay Turner’ın Nietzsche, Spinoza, Bergson ve Musil üzerine yazıları bulunmaktadır.

Tunay Devrim

1983’te İskenderun’da doğmuştur. Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirdikten sonra Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nde Modern Türk Edebiyatı üstüne lisansüstü eğitimini tamamlamıştır. Prof. Dr. Oğuz Karakartal ile Eski Yazı Dergilerde İtalyan Varlığı, Antakya Sanat Derneği ile de Antakya Şiiri’nin Dört Ustası başlıklı ortak çalışmaları vardır. Antakya’da yaşayan Çerkezler ve Adige Alfabesi’ni hazırlayan Ömer Hilmi Tsey’in yaşamı, şiirleri üzerine bir araştırma kitabı yayımlamıştır. 2025’te Ravi adlı öykü kitabını okurlarla buluşturmuştur. Lacivert Öykü ve Şiir Dergisi, Sincan İstasyonu, Dergah, Birgün Sanat, Evrensel, EK Kültür, Gazete Duvar, Amanos, Orontes gibi dergilerde sanat üzerine makale ve yazıları yayımlanmıştır. Antakya Sanat Derneği’nin kurucu üyesidir.

Demet Parlar

İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi mezunu, fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanıdır. İstanbul Tabip Odası Felsefe Toplantıları'nın 8 yıl koordinatörlüğünü yapmıştır. TTB Dr. Ali Özyurt Kültür Sanat Edebiyat Kültür Kolu'nun felsefe koordinatörüdür. TTB Tıp Dünyası Dergisi Yayın Kurulu üyesidir. İklim Adaleti Koalisyonu TTB temsilcisidir.

Özlem Çolak

2005 yılında İstanbul Üniversitesi Psikoloji Bölümü'nü tamamlamıştır. İlk yüksek lisansını 2009 yılında İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü'nde nefret suçları üzerine yazdığı tezi ile bitirmiştir. İkinci yüksek lisansını ise İstanbul Bilgi Üniversitesi Travma ve Afet Çalışmalarında Uygulamalı Ruh Sağlığı alanında tamamlamıştır. Üniversite yılları sırasında tanıştığı sivil toplum alanında gönüllü olarak başladığı çalışmalarına bir süre sonra profesyonel olarak devam etmiştir. Özellikle toplumsal cinsiyet, ayrımcılık, çocuk ve gençlik konuları başta olmak üzere insan hakları ve sivil toplum alanındaki projelerde gönüllü ve profesyonel olarak yer almıştır. 2012 yılından bu yana ulusal ve uluslararası farklı kurumlarda profesyonel olarak insani yardım alanında çalışmaya devam etmektedir.

Necati Sönmez

Film eleştirmeni, belgeselci, festival programcısı. 2008'den beri gerçekleşen Documentarist'in kurucularından. Belgesel film yapmaya başlamadan önce uzun yıllar film eleştirmeni ve gazeteci olarak çalıştı. Kendi filmleri dışında bir dizi belgeselin ortak yapım ve kameramanlığını üstlendi. Halen film programları hazırlıyor, muhtelif yerlere sinema, kültür, sansür üzerine yazılar yazıyor. Berlin ve Antakya'da yaşıyor.

İlker Mansuroğlu

Resim, illüstrasyon ve özellikle karikatür sanatına çocuk yaşta merak salmıştır. Öğrenimini Hatay’da tamamlamıştır. Yaşadığı toplumda ve dünyada gelişen olayları illüstratif ve mizahi bir anlatımla yorumlamış ve görselleştirmiştir. Özellikle karikatür sanatı alanında katıldığı birçok ulusal ve uluslararası yarımada ödüller almış, kataloglarda yer almış ve farklı yerlerde katıldığı sergilerde sanatseverlerle buluşmuştur. Hem aktif katılımıyla hem de eğitici olarak illüstrasyon ve karikatür alanlarına destek vermiştir. 6 Şubat depremine kadar genç karikatüristler yetiştirmek üzere Hatay’ın Defne ilçesine bağlı kültür merkezinde dersler vermiştir. Ayrıca orta öğretim öğrencilerinin bu sanat alanında kendilerini geliştirebilmesi adına Güneş Koleji’nde dersler vermiştir.

Aslı Alpar

1987’de Ankara’da doğmuştur. Lisans eğitimini Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Maliye Bölümü’nde, yüksek lisansını ise Ankara Üniversitesi Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı’nda “Toplumsal Cinsiyet ve Mizah” üzerine yapmıştır. 2006’dan itibaren karikatür çizmektedir. İlk işleri 2009’da Penguen dergisinde yayımlanmıştır. 2016’dan bu yana KAFA dergisi çizeridir. 2017-2024 yılları arasında KaosGL.org’da editör-çizer olarak çalışmıştır. Çeşitli kitaplara illüstrasyonlar yapmıştır. 2020’de ilk kitabı Emine Hanım’ın Romanı (Karakarga) yayımlanmıştır. 2017’de Çağdaş Gazeteciler Derneği “Karikatür” ödülü, 2021’de Halkevleri “Sanat” ödülünü almıştır. 2024’te insan, hayvan ve doğa haklarına odaklanan muzir.org haber sitesini kurmuştur ve genel yayın yönetmeni olarak çalışmalarını sürdürmektedir.

ASLI ALPAR İLE KARİKATÜR ATÖLYESİ’NE DAİR

Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğine Karşı Mizah ve Karikatürle Dayanışma

Yürütücü: Aslı Alpar

Süre: 2 saat

İlk 1 Saat: Söyleşi ve İnceleme

• Mizah ve karikatürün toplumsal cinsiyet eşitliği açısından rolü üzerine interaktif bir söyleşi
• Toplumsal cinsiyet eşitsizliği kavramının temel hatlarıyla ele alınması
• Örnek karikatürler üzerinden analiz: Hangi araçlarla mizah yapılıyor? Ne tür mesajlar veriliyor?
• Katılımcılarla birlikte, karikatürün dönüştürücü gücü üzerine değerlendirme
   

İkinci 1 Saat: Uygulama ve Çizim

• Katılımcılarla birlikte ortak temalar belirlenerek çizim yapma
• Mizahi anlatımla toplumsal cinsiyet eşitliğini savunan karikatürler üretme
• Süreç boyunca Aslı Alpar’ın yönlendirmeleri ve destekleriyle çizim pratiği
   

BELGESEL GÖSTERİMİ:
GELİNCİĞİN DİRENCİ / THE RESILIENCE OF THE POPPY

Yönetmen: Mona Hammoud
Lübnan, 2024, 40 dak.

Savaşın gölgesinde kahkaha atmanın bir hayatta kalma mekanizmasına dönüştüğü Lübnan'ın stand-up komedi sahnesini karşımıza getiriyor. Belgesel, keskin mizah zekasına sahip Wissam Kamal, Chaker Bou Abdalla, John Achkar, Stephanie Ghalbouni ve Mohamad Baalbaki gibi komedyenleri izleyerek, mizahın ez çetin zamanlarda Lübnan halkına nasıl güç verdiğini ortaya koyuyor. Şakanın zorluklara karşı koymak ve umudu canlı tutmak için bir araç haline geldiği bir ülkede toplumun yozlaşmaya karşı direncini de sergileyen bir film.

 

MÜZİKLİ SÖYLEŞİ:
BİR TAŞLAMA USTASI, ZİAD RAHBANİ

Sunum: Necati Sönmez

Bu yaz erken yaşta kaybettiğimiz Ziad Rahbani, sadece Lübnan'ın değil tüm Arap dünyasının en özgün ve yaratıcı müzisyenlerinden biriydi. Kimileri onu "Feyruz'un oğlu" olarak tanıdı, ancak arkasında en az annesininki kadar güçlü bir kültürel miras bıraktı. Ziad Rahbani, müzik alanındaki yetenek ve şöhretinin yanında bir siyasi taşlama ustası ve politik fikirlerinden ödün vermeyen bir sanatçı olarak sevildi. Bol hiciv içeren şarkı sözleriyle tanınan, müstehzi bir zekanın ürünü sahne oyunları günümüzde hâlâ ilgiyle izlenen bu unutulmaz şahsiyeti, şarkı kayıtlarından küçük bir seçki dinleyerek anacağız.