Dünya Tabipler Birliği, Ekim 2017'de Chicago'da düzenlenen 68. Genel Kurulu'nda, sağlık hizmetlerine erişim üzerine temel belgesini güncelledi.

Belgenin güncellenmesi için oluşturulan çalışma grubunda Britanya ve Hollanda tabip birlikleri ile bir yılı aşkın bir süre birlikte çalışan Türk Tabipleri Birliği, sağlık hizmetlerine erişim üzerine temel bir kılavuz oluşturan bu metnin sağlık hakkı ve bilimsel bilgiyle uyumlu olmasını sağlamak anlamında önemli katkılarda bulundu. Türk Tabipleri Birliği'nin dile getirdiği, sonrasında çalışma grubu toplantıları ile Konsey ve Genel Kurul'da üye birliklerin yürüttüğü tartışmalar sonucunda metne yansıyan değişiklikler şunlar:

- Metnin önceki içeriğinde bulunan "kamu ve özel sektörden oluşan karma finansmanın en etkili model olduğu" ifadesi, TTB'nin "bu bilginin gerçeklikle örtüşmemesi" gerekçesiyle yaptığı itiraz sonucu metinden çıkarıldı. 

Bu ifade yerine metne "Ülkeler hizmetlerin nasıl finanse edileceğine, kendi kaynakları, sağlık ve sosyal alandaki öncelikleri ve sağlık gereksinimlerine göre kendileri karar verirler." cümlesi eklendi.

- TTB, "Bunlara (sağlık hizmetinin kapsamlı biçimde verilebilmesi için önerilen yenilikçi araçlara), özel sektör ve ticari kuruluşlarla ortaklıklara gidilmesi de dahildir." ifadesinin "Sağlık hizmetlerine erişimle ilgili bir tutum belgesinde özel sektörün olumlu rolü olabileceğinden söz etmenin bir oksimoron olduğu" gerekçesiyle metinden çıkarılmasını önerdi. Öneri kabul görmedi; ancak yapılan iki ek ile, ticari kuruluşlarla ancak belli alanlarda uzmanlaşmış hizmetlerin sunulması üzere ortaklık yapılabileceği, ayrıca "bu durumun özel sağlık hizmetleri modelinin tercih edildiği şeklinde değerlendirilmemesi gerektiği" vurgulandı.

- Metnin önceki içeriğinde; geri ödeme sistemlerinde ve finansman modellerinde maliyet-etkinlik politikalarının temel ölçütleri olan QALY ve DALY'nin kullanılabileceğini ifade eden cümle, TTB'nin "bu ölçütlerin özellikle yaşlılar, kronik hastalar, savunmasız gruplar ve yoksulların sağlık hizmetlerine erişimini azalttığı, zaten hedefinin de bu olduğu, dolayısıyla ayrımcılığa ve sağlık hakkı ihlaline yol açtığı" gerekçesiyle yönelttiği itiraz sonucunda metinden çıkarıldı. 

- Metinde bulunan ve coğrafi ulaşılabilirliği artırmak adına "yerel iyileştiricilerle birlikte çalışmanın yardımcı olabileceği"ne ilişkin ifade, TTB'nin "Bu konunun ciddi biçimde tartışmalı olduğu, DTB'nin özel bir tutum belgesi bulunmadığı, bu metinde "alternatif" hizmet sunucuları önermenin yanlış olacağı" gerekçelerine dayanan önerisiyle metinden çıkarıldı. Ayrıca, bu kaygıyı karşılamak üzere metne, “(ulaşılabilirliği artırmak adına yapılacak girişimler) "tamamlayıcı tıp” dahil bilimsel kanıtlara dayalı olmayan uygulama biçimlerinin devletin sağlık hizmetleri tarafından sağlanmasını ya da finanse edilmesini kapsamaz." ifadesi eklendi. 

- TTB'nin önerisiyle metne yeni bir paragraf eklenerek olağandışı durumlarda sağlık hizmetlerine erişimin sağlanmasının önemi vurgulandı:

"Hekimlerin, silahlı çatışmalar ve örneğin deprem gibi büyük çaplı doğa olayları sonucunda gelişen olağandışı durumlarda, politika belirleyenlerin sağlık hizmetlerine erişimi sağlamaları için çaba göstermek gibi özel bir ödevi vardır. Bu ödev özellikle savunmasız durumda olan ve daha güvenli yerlere gitme olanağı bulunmayan toplum kesimleri için daha da önem kazanır." 

Metnin Türkçesine buradan erişebilirsiniz.