T.C.

DANIŞTAY ONALTINCI DAİRE

Esas No: 2015/18634

Davacı ve Yürütmenin Durdurulmasını İsteyen: Türk Tabipleri Birliği

Vekili__________________ : Av. Mustafa Güler

Strazburg Cad. 28/28 Sıhhiye Çankaya - ANKARA

Davalı__________________ : Sağlık Bakanlığı - ANKARA

Vekili__________________ : Hukuk Müşaviri Recep Aydın Güleç

İsteğin Özeti__________ :Davacı, 4.4.2015 tarih ve 29316 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikle değiştirilen Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 4. maddesinin birinci fıkrasının (m) bendinin, 11. maddesinin birinci fıkrasının ilk cümlesindeki "ihtiyaç hâlinde re'sen de görevlendirebilir" ibaresinin, 16. maddesinin birinci fıkrasının "Personelin il içi atamaları ile ilgili usul ve esaslar Bakanlık ile bağlı kuruluşlarınca belirlenir" şeklindeki son cümlesinin, 16. maddesinin üçüncü fıkrasının, 20. maddesinin yedinci fıkrasının, 25. maddesinin ikinci fıkrasının, 30. maddesinin birinci fıkrasının "Bu Yönetmelik hükümlerine göre atanan personel atandıkları tarihten itibaren fiilen iki yıl çalışmadıkça başka bir yere atanma talebinde bulunamaz." şeklindeki birinci cümlesi ile 31. maddesinin iptalini ve yürütmenin durdurulmasını istemektedir.

Danıştay Tetkik Hakimi______ : Lütfü Yeğin

Düşüncesi________________ :Yürütmenin durdurulması isteminin, ilgili yönetmeliğin

20. maddesinin yedinci fıkrası yönünden 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 27. maddesinin 6352 sayılı Yasa ile değiştirilen 2. fıkrasında sayılan koşullar gerçekleşmiş olduğundan kabulüne, bu fıkra dışında kalan kısımları yönünden ise 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 27. maddesinin 6352 sayılı Yasayla değişik 2. fıkrasında öngörülen koşulların birlikte gerçekleşmediği anlaşıldığından reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Onaltıncı Dairesince, davalı idarenin birinci savunmasının geldiği görülerek gereği görüşüldü:

Dava, 4.4.2015 tarih ve 29316 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikle değiştirilen Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 4. maddesinin birinci fıkrasının (m) bendinin, 11. maddesinin birinci fıkrasının ilk cümlesindeki "ihtiyaç hâlinde re'sen de görevlendirebilir" ibaresinin, 16. maddesinin birinci fıkrasının "Personelin il içi atamaları ile ilgili usul ve esaslar Bakanlık ile bağlı kuruluşlarınca belirlenir" şeklindeki son cümlesinin, 16. maddesinin üçüncü fıkrasının, 20. maddesinin yedinci fıkrasının, 25. maddesinin ikinci fıkrasının, 30. maddesinin birinci fıkrasının "Bu Yönetmelik hükümlerine göre atanan personel atandıkları tarihten itibaren fiilen iki yıl çalışmadıkça başka bir yere atanma talebinde bulunamaz." şeklindeki birinci cümlesi ile 31. maddesinin iptalini ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılmıştır.

Davanın, 4.4.2015 tarih ve 29316 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikle değiştirilen Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin 4. maddesinin birinci fıkrasının (m) bendinin, 11. maddesinin birinci fıkrasının ilk

I

T.C.

DANIŞTAY ONALTINCI DAİRE

Esas No: 2015/18634

cümlesindeki "ihtiyaç hâlinde re'sen de görevlendirebilir" ibaresinin, 16. maddesinin birinci fıkrasının "Personelin il içi atamaları ile ilgili usul ve esaslar Bakanlık ile bağlı kuruluşlarınca belirlenir" şeklindeki son cümlesinin, 16. maddesinin üçüncü fıkrasının, 25. maddesinin ikinci fıkrasının, 30. maddesinin birinci fıkrasının "Bu Yönetmelik hükümlerine göre atanan personel atandıkları tarihten itibaren fiilen iki yıl çalışmadıkça başka bir yere atanma talebinde bulunamaz." şeklindeki birinci cümlesi ile 31. maddesinin ilişkin kısımları yönünden, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 6352 sayılı Kanun'la değişik 27. maddesinin 2. fıkrasında, yürütmenin durdurulmasına karar verilebilmesi için öngörülen koşulların gerçekleşmediği anlaşılmaktadır.

Davacının, dava konusu Yönetmeliğin 20. maddesinin 7. fıkrasındaki "Stratejik personelin yer değiştirme taleplerinde bu maddenin ikinci fıkrasının (c) bendi ile beşinci fıkrası uygulanmaz." düzenlemesine yönelik yürütmenin durdurulması istemine gelince:

2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun 6352 sayılı Yasa ile değişik 27. maddesinin 2. fıkrasında sayılan, Danıştay veya idari mahkemelerin, idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, davalı idarenin savunması alındıktan veya savunma süresi geçtikten sonra gerekçe göstererek yürütmenin durdurulmasına karar verilebileceği hükmüne yer verilmiştir.

Anayasanın "Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler" başlıklı üçüncü bölümünün 41. maddesinde, "Ailenin korunması ve çocuk haklan" başlığı altında "Aile, Türk toplumunun temelidir... Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır,..." şeklindeki düzenleme ile; ailenin Türk toplumunun temeli olduğu vurgulanmış, Devletin, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunmasını ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirler almasını ve teşkilatını kurmasını hükme bağlamıştır.

Ayrıca, 22.5.2004 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren ve Anayasanın 90. maddesinin beşinci fıkrasına eklenen cümle ile; usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşma hükümlerinin esas alınacağı kurala bağlanmıştır.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun 10 Aralık 1948 tarih ve 217 A (III) sayılı Kararıyla ilan edilen ve 27 Mayıs 1949 tarih ve 7217 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6 Nisan 1949 tarih ve 9119 Sayılı Bakanlar Kurulu ile ülkemiz tarafından kabul edilen "İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi"nin 16. maddesinin üçüncü fıkrasında; "Aile, toplumun, doğal ve temel unsurudur, toplum ve devlet tarafından korunur" hükmüne yer verilmiştir.

Ülkemizin, 20.3.1952 tarihinde imza altına alarak kabul ettiği ve 19.3.1954 tarihli 8662 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6366 sayılı İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Koruma Sözleşmesi ve Buna Ek Protokolün Tastiki Hakkında Kanun ile ülkemiz tarafından kabul edilen Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin "Özel hayatın ve aile hayatının korunması" başlıklı 8. maddesinde ise; "Herkes özel ve aile hayatına, konutuna ve yazışmasına saygı gösterilmesi hakkına sahiptir. Bu hakkın kullanılmasına bir kamu makamının müdahalesi, ancak müdahalenin yasayla öngörülmüş ve demokratik bir toplumda ulusal güvenlik, kamu güvenliği, ülkenin ekonomik refahı, düzenin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlakın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması için gerekli bir tedbir olması durumunda söz konusu olabilir, "kuralı yer almaktadır.

2

T.C,

DAN i Ş TAY 0NALTINCI DAİRE Esas No: 2015/18634

Bu maddenin ihlaline yönelik olarak açılmış olan davalarla ilgili olmak üzere, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin yerleşik içtihatlarında; "...8. maddenin aile hayatına saygı duyulması hakkını teminat altına alarak ailenin var olduğunu varsaydığı..." (Marckx-Belçika davası 13.6.1979, Seri A No:31, s.14) "...Ayrıca evli bir çift sözkonusu olduğunda "aile hayatı" ifadesi normalde bir arada oturmayı içerir. Aile kurma hakkının bir arada yaşam hakkını içermediğini düşünmek neredeyse imkansız olduğu..." (Abdulaziz, Cabales ve Balkandili-Birleşik Krallık davası 28.5.1985, Seri A No:94 s.32) kabul edilmiştir.

Yukarıda yer verilen Anayasa hükmü ve Uluslararası sözleşmeler ile Devlete, ailenin korunması, huzur ve refahının sağlanması için gerekli tedbirlerin alınması ve teşkilatların kurulması konusunda yükümlülükler yüklenmiş; aile bireylerine, huzur içinde bir arada yaşayabilme imkanının sunulması gerektiği tartışmasızdır.

Diğer bir ifadeyle, bu düzenlemeler ile ailenin korunmasına yönelik olarak devlete verilen görevin öngörüldüğü şekliyle yerine getirilebilmesinin temel koşullarından birisinin de aile birliğinin sağlanması olduğu; aksi bir uygulamanın ise, ailenin huzurunu temelden sarsarak maddi ve manevi anlamda toplum açısından giderilmesi çok zor olan zararları beraberinde getireceği, böylesi bir durumun ise, günümüzün evrensel anlamda kabul görmüş sosyal ve hukuk devleti anlayışıyla da bağdaşmayacağı ortadadır.

Diğer taraftan, Anayasanın "Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması" başlıklı 13. maddesinde ise; "Temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar, Anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve lâik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz."hükmüne yer verilmiştir.

Anayasa Mahkemesi "hakkın özüne dokunma" kavramını tanımlarken bir kararında "...bir hak ve hürriyetin gayesine uygun şekilde kullanılmasını son derecede zorlaştıran veya onu kullanılmaz duruma düşüren kayıtlara tabi tutulması halinde..." hakkın özüne dokunulacağını ifade etmiş (AMK, 8.4.1963, E: 1963/25, K:1963/87); başka bir kararında ise "...Klasik demokrasiler temel hak ve özgürlüklerin en geniş ölçüde sağlanıp güvence altına alındığı rejimlerdir. Kişinin sahip olduğu dokunulmaz, vazgeçilmez, devredilmez, temel hak ve özgürlüklerin özüne dokunulup tümüyle kullanılamaz hale getiren kısıtlamalar, demokratik toplum düzeni gerekleriyle uyum içinde sayılamaz...." şeklinde tespitte bulunmuştur (AMK, 26.11.1986, E:1985/8, K:1986/27). Diğer taraftan "ölçülülük ilkesi" ile ilgili olarak Anayasa Mahkemesi "...Yapılan sınırlamayla sağladığı yarar arasında hakkaniyete uygun bir dengenin bulunması gerekir. Amaçla araç arasındaki makul ölçüyü aşmış görülen yeni sınırlamanın uygun olmadığı ortadadır...." tespitine yer vermiştir (AMK, 22.5.1987, E:1986/17, K: 1987/11.

Aynı zamanda, 657 sayılı Devlet Memurları Yasası'nın memurların yer değiştirme suretiyle atanmalarını düzenleyen 72. maddesinin değişik 2. fıkrasında da, Anayasanın sözü geçen maddesine uygun olarak "Yeniden ve yer değiştirme suretiyle yapılacak atamalarda; aile birimini muhafaza etmek bakımından kurumlar arasında gerekli koordinasyon sağlanarak memur olan diğer eşin de isteği halinde ataması, atamaya tabi tutulan memurun atandığı yere 74 ve 76 ncı maddelerde belirtilen esaslar çerçevesinde yapılır." hükmüne yer verilmiş; yine aynı maddede yer değiştirme suretiyle atanmaya tabi memurun atandığı yerde eşinin atanacağı teşkilatın  bulunmaması ya da teşkilatı olmakla birlikte niteliğine uygun münhal bir görevin bulunmaması ve ilgilinin de isteği halinde, memura eşinin görev süresi ile sınırlı olmak üzere (belirtilen şartlarda) izin verilebileceği hükme bağlanmıştır. 657 sayılı Yasa’ya dayanılarak hazırlanan ve 25.6.1983 günlü, 18088 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan "Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına Dair Yönetmelik" te de eş durumu özür grupları arasında sayılmıştır.

3

UYAP Bilişim Sisteminde yer alan bu dokümana http://vatandas.uyap.gov.tr adrtSndtm*f^WBJnP - OJ240uj - F/xaC)9W - E+dHl4J= kodu ile erişebilirsiniz.