COVID-19 Salgını Nedeniyle Sigortalı Çalışanların Ücretinin Bir Kısmının İşkur Tarafından Karşılanması

Kendi adına serbest çalışan hekimlerin bu süreçte, işyerinde işveren olarak çalıştırdıkları sağlık çalışanları, sekreter vb ya da başka vasıflarda  kişiler olduğu bilinmektedir. Salgın nedeniyle acil durumlar dışında elektif sağlık hizmetlerinin ertelendiği,  bu nedenle sağlık işyerlerinin ekonomik olarak etkilendiği bilinmektedir.

COVİD-19 salgını nedeniyle işyerinin faaliyeti azaltması veya durdurulması nedeniyle, 25 Mart 2020 tarihinde yürürlüğe konulan 7226 sayılı Torba Yasa’da sigortalı çalışanların ücretlerinin bir kısmının 30.6.2020 tarihine kadar Türkiye İş Kurumu tarafından karşılanmasına ilişkin düzenlenme yapılmıştır.

Kısa çalışma uygulaması olarak adlandırılan bu uygulamanın özellikleri, ödeneğin alınması koşulları ve başvuru usulü aşağıda bilginize sunulmaktadır. 

1. Kısa Çalışma Ödeneği Nedir?

Kısa çalışma ödeneği COVİD-19 salgınının yarattığı zorlayıcı sebeplerle işyerindeki çalışma süresinin önemli ölçüde azaldığı[1] veya durduğu[2] hallerde sağlanan bir gelir desteğidir. Kısa çalışma uygulaması kapsamında işçiye kısa çalışma ödeneği ödenir ve işçinin genel sağlık sigortası primleri ödenir.

 

2. Kısa Çalışma Ödeneği Şartları Nelerdir?

1. İşçinin kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 60 gün (2 ay) hizmet akdine tabi olması ve kısa çalışma başlama tarihinden önceki son üç yıl içinde en az 450 gün (15 ay) sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olması gereklidir. Ancak bu koşulu taşımayanlar da kısa çalışma süresini geçmemek üzere son işsizlik ödeneği hak sahipliğinden kalan süre kadar kısa çalışma ödeneğinden yararlanmaya devam edebilir.[3]
2. İş yerinde kısa çalışma uygulanan dönemde işveren tarafından işçi çıkarılmaması gerekmektedir. Bunun tek istisnası işten çıkarmanın ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılıktan kaynaklanmasıdır.

 

3. Kısa Çalışma Ödeneği Tutarı Ne Kadardır, Ödeme Nasıl Yapılır?

1. Kısa çalışma ödeneği, işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde çalışılmayan süreler için hesaplanır, faaliyetin tamamen durdurulduğu işyerlerinde hesaplama çalışılmayan haftanın bütünü için yapılır. Buna göre kısa çalışma ödeneği; sigortalının son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ı tutarındadır. Kalan %40’lık tutar isterse işveren tarafından karşılanabilir. Kısa çalışma ödeneği aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini (4.414.5 TL) geçemez ve ödemeler damga vergisi (binde 7.59 oranında) düşüldükten sonra yapılır. Yani en düşük 1.752,40 TL en yüksek 4.380.99 TL olabilir.
2. Kısa çalışma ödeneği işçinin kendisine, en fazla 3 ay süreyle, aylık olarak ve her ayın 5inde ödenir. Ödemeler PTT Bank aracılığı ile yapılır.

 

4. Kısa Çalışma Ödeneği Başvurusu Nasıl Yapılır, Süreç Nasıl Yürür?

1. Kısa çalışma ödeneği alınması için başvuru Türkiye İş Kurumu’na işveren tarafından yapılır, sigortalının başvurması mümkün değildir. İşveren aynı zamanda varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına da yazılı bildirimde bulunur.
2. İşverenin;  Kısa Çalışma Talep Formu, Kısa Çalışma Uygulanacak İşçi Listesi ve korona virüs salgınından olumsuz etkilendiğini gösterir bilgi ve belgeyi (örneğin salgın nedeniyle yetkililerce alınan tedbirler) bağlı olduğu İŞKUR biriminin elektronik posta adresine göndermesi gerekmektedir. (EK: Kısa Çalışma Talep Formu, Kısa Çalışma Uygulanacak İşçi Listesi ve İŞKUR birimlerinin elektronik posta adresleri )
3. İŞKUR’a yapılan başvurunun ardından Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına bağlı iş müfettişlerince işyerinin salgından etkilenip etkilenmediği tespit edilir. Uygunluk tespiti sonuçları da işverene e-posta yoluyla bildirilir. Bunun üzerine işveren durumu çalışanlara ilan ya da yazılı bildirim yoluyla bildirir.
4. COVİD-19 salgını süresince yapılan kısa çalışma ödeneği başvuruları başvuru tarihinden itibaren 60 gün içinde sonuçlandırılır.
5. COVİD-19 salgını dolayısıyla verilecek kısa çalışma ödenekleri, kısa çalışma başladıktan bir hafta sonrasında ödenmeye başlanır. Bu bir haftalık süre içerisinde ücret ve prim yükümlülükleri işverene aittir.

 

5. Kısa Çalışma Ödeneğine İlişkin Diğer Bilgiler

1. Bir işyerinde hizmet akdine dayalı olarak çalışan tüm sigortalılar için kısa çalışma ödeneğinden yararlanılabilir. Ayrıca asgari çalışan sayısına ilişkin bir şart da yoktur.
2. Geçmişte, başka gerekçelerle kısa çalışma ödeneğinden yararlanmış olan işyerleri de yeniden bu uygulamadan yararlanabilir.
3. Kısa çalışma uygulamasından yararlanan işyerleri diğer tüm istihdam teşviklerinden de  (örneğin asgari ücret desteği) faydalanabilir.
4. Emekli aylığı veya geçici iş göremezlik ödeneği alan çalışanlar kısa çalışma ödeneği alamazlar. Kısa çalışma ödeneği alanın işe girmesi, herhangi bir sebeple silâhaltına alınması, işinden ayrılması hallerinde kısa çalışma ödeneği kesilir.
5. İşverenin olağan faaliyetine ilan ettiği süreden önce başlamaya karar vermesi halinde durumu 6 iş günü önce İŞKUR’a varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına ve işçilere yazılı olarak bildirmesi gerekmektedir.