Türk Tabipleri Birliği İnsan Hakları Kolu Çalışma Yönergesi

Amaç

Madde 1-Bu Yönergenin amacı, Türk Tabipleri Birliği İnsan Hakları Kolu’nun çalışma esasları ile Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi (TTB-MK) ve TTB’nin diğer organlarıyla eşgüdümünü sağlayacak işleyiş, ilke ve yöntemleri belirlemektir.

Kapsam

Madde 2- Bu Yönergede, Türk Tabipleri Birliği İnsan Hakları Kolu’nun çalışma ilke ve yöntemlerine ilişkin esasları belirlenmiş; bu bağlamda Kol’un çalışma alanları ve işleyiş yöntemleri, TTB-MK ile Kol ilişkilerinin düzenlenmesi, Kollar arası eşgüdümün sağlanması,  Kol ve Oda Komisyonları arasındaki ilişkilerin yöntemi, Kol toplanma ve kararlarının oluşturulma biçimi, Kol ve Oda Komisyonları çalışmalarının örgütlenme esasları, Kol Yürütme Kurulu’nun oluşturulması, görevleri ve yapısı, Kol Yürütme Kurulu’nun toplanma, karar alma ve çalışma yöntemi kurallara bağlanmıştır.

Dayanak

Madde 3- Bu Yönerge, 29.06.1996 tarihli 44. Büyük Kongre’de kabul edilerek yürürlüğe giren “Türk Tabipleri Birliği Organları Çalışma Yönergesi” 23.maddesi uyarınca ve 6023 Sayılı Türk Tabipleri Birliği Kanununun 4. ve 59. Maddelerine dayanarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

Madde 4-Bu Yönergede geçen;

1. “Birlik”, Türk Tabipleri Birliği’ni,
2. “Konsey” Merkez Konseyi’ni,
3. “Odalar”, Tabip Odalarını,
4. “Kol”, Türk Tabipleri Birliği Çalışma Kollarını
5. “Komisyonlar” Tabip Odaları İnsan Hakları Komisyonlarını
6. “Yürütme Kurulu” Türk Tabipleri Birliği İnsan Hakları Kolu Yürütme Kurulu’nu ifade eder.

Türk Tabipleri Birliği İnsan Hakları Kolu Yapısı

Madde 5- TTB İnsan Hakları Kolu, tıp fakültesinden mezun olmuş bütün hekimleri bir araya getiren TTB’nin alt birimidir. Tabip odaları insan hakları komisyonu temsilcilerinden oluşur.

Türk Tabipleri Birliği İnsan Hakları Kolu’nun Görevleri

Madde 6- TTB İnsan Hakları Kolu’nun görevleri;

TTB bünyesindeki hekimlerin; haklarında suçlama konusu, ırk, din, siyasi görüşü, cinsel yönelimi, etnik kökeni ne olursa olsun insan hakları ihlaline uğramış her hastasına ayrımcılık gözetmeyen, eşit, etik ilkeler çerçevesinde sağlık hizmeti sunması gerektiğine, hekimlik hayatı boyunca etik ilkelere ve evrensel insan hakları değerlerine bağlı olması gerektiğine dair çalışmalar yürütür, hekimlerin her zaman ayrımcılık,  insan hakları ihlalleri, işkence ve diğer kötü muamele karşıtı olması gerektiğini savunur, karşılaştığı herhangi bir insan hakları ihlalinde uluslararası insan hakları sözleşmelerinin kılavuzluğunda önceliğinin hasta yararı olduğu düşüncesi ile hareket etmesi konusunda ulusal ve uluslararası insan hakları örgütleri ile işbirliği içinde çalışır. İşkence ve diğer kötü muamelenin önlenmesi konusunda bütüncül yaklaşıma önem verir, hekimlerin kendilerini bağımsız ve özerk hissetmelerine ve kendini sürekli yenileyerek geliştirmelerine yönelik olarak eğitimler, atölyeler düzenler, savaş ve silahlı çatışma durumlarında her zaman yaşam hakkını savunur ve çalışmalar yapar.

Türk Tabipleri Birliği İnsan Hakları Kolu’nun Amaçları

Madde 7- TTB İnsan Hakları Kolu, Madde 6’da dile getirilen görevleri ile uyumlu olarak aşağıdaki amaçları gerçekleştirmek üzere çalışmalarını yürütür;

1. Her hekimin aynı zamanda bir insan hakları savunucusu olduğundan hareketle insanlık tarihi boyunca hekimlik mesleğinin toplumsal, sosyal, kültürel yönlerini analiz etmek,
2. Tıp eğitiminde ve hekimlik mesleğinde;  karşılaşabileceği ırk, din, siyasi görüş, cinsel yönelim, etnik köken vb herhangi bir ayrımcılık ve nefret suçu ile karşılaşması durumunda  hekimlere destek olmak,
3. İnsan hakları ile ilgili konularda tıp bilimi, insan hakları sözleşmeleri önderliğinde ve ulusal ve uluslar arası insan hakları örgütlerinin işbirliğinde, insan hakları ihlalinin kimden geldiğinden bağımsız olarak önceliğin yaşam hakkı olduğu bir hekimlik paradigması üzerinden çalışmalar yürütmek, işkence ve kötü muamele sonucu yaralanmış tüm insanlara karşı tanı, tedavi ve rehabilitasyon aşamalarında kanıta dayalı tıp biliminin tüm olanaklarının seferber edilmesi konusunda mücadele etmek,
4. Savaşın bir halk sağlığı sorunu olduğundan hareketle düzenlediği toplantı ve eğitimlerle hekimlerin farkındalığını arttırmaya çalışmak. 
5. İnsanlık tarihi boyunca devletler tarafından gerçekleştirilen her türlü insanlık suçları sonucu tüm coğrafyalarda insan hakları ihlallerine ve ayrımcılığa uğrayan, savaşlarla katledilen  halkların yanında olmak, bütün bunların engellenmesi konusunda yapılacak her türlü mücadeleye destek ve katkı sunmak.
6. Savaş politikalarına her zaman karşı çıkmak, her daim barışı savunmak, savaş ya da barış her iki durumda da uygulanan uluslararası insan hakları hukuku ve yalnızca savaş hallerinde uygulanan uluslararası insancıl hukuk arasındaki ikilikten bağımsız olarak savaş hukuku uygulanırken dahi yaşam hakkı ve insan haklarının ihlal edilmesine karşı çıkar, mutlak hakkın yaşam hakkı ve işkence ve kötü muameleye uğramama hakkı olduğunu savunmak. 
7. Sınırları ve denizleri aşan göçlerde hayatlarını kaybeden ya da yaşayan mültecilerin ise bulundukları ülkelerde  ırkçılık, ayrımcılık, nefret suçları sonucu insanlık dışı muamelelere maruz kalmalarının nedenlerinin devletlerin savaş politikaları olduğu saikiyle, mülteci ve göçmenlerin devletler arasında bir pazarlık malzemesi olmasına karşı çıkmak.
8. Cezaevleri, alıkonulma merkezleri gibi kurumlarda özgürlüğünden alıkonulmuş kişilere sağlık hizmeti veren hekimlerin insan hakları duyarlılığını ve bilgisini arttırmak amacıyla onlarla iletişim halinde olmak, mesleklerinin yaparken herhangi bir sorunla karşılaşmaları durumunda tabip odaları aracılığı ile gerek bilgi aktarımı gerekse de hukuki destek anlamında yardımcı olmak,
9. Cezaevleri, alıkonulma merkezleri gibi kurumlarda özgürlüğünden alıkonulmuş kişilerin özellikle başta sağlık hizmeti sunumunda, sağlık hakkına erişimde yaşadıkları sorunlar ya da cezaevinin koşullarından kaynaklanan ve  bütünsel olarak fiziksel, ruhsal ve sosyal olarak sağlıklarını etkilemesi olası tüm nedenler ile ilgili olarak Merkez Konseyinin ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapması konusunda öneriler sunmak, yardımcı olmak, alıkonulan kişilerin tabip odaları ve TTB’ye olan şikayet başvurularını değerlendirmek, meslek örgütü olarak bu kurumların ziyareti ve denetlenmesi konusunda talepte bulunmak, yapılan ziyaret sonrası raporlar hazırlamak,
10. Lgbti+’lara karşı oluşturulmuş olan ayrımcılık ve nefret suçuna karşı mücadele yürütmek, konunun özneleri ve uzmanlık dernekleri, sendikalar ve demokratik kitle örgütleri ile birlikte hekimlerin farkındalığını arttırmak amacıyla eğitimler ve atölye çalışmaları, çalıştaylar ve paneller düzenlemek.
11. Multidisipliner bir bakış açısı ile insan hakları okulları düzenlemek ya da yapılan okulların bir bileşeni olmak.
12. İnsan hakları konusunda  TTB görüşü ve birikimi  oluşturmak ve sağlık politikalarının bir parçası haline getirmek.
13. Hekimlerin mesleki faaliyetlerini yürütürken karşılaştıkları insan hakları ihlallerini dokümante etmek, hekimlere yaşadıkları sorunlar üzerinden destek olmak,
14. TTB üyeleri, delegeler, yöneticiler ve aktivistler arasında insan hakları ihlallleri konusunda duyarlılık kazandırmak amaçlı eğitim vermek,  iletişim, işbirliği, deneyim aktarımı ve dayanışmayı sağlamak ve tarihsel bir mücadele birikimi oluşturmak,
15. Tabip Odaları ve TTB seçimlerinde insan hakları konusunda duyarlı hekimlerin sayısını arttırmak.
16. Tıp öğrencilerinin eğitim müfredatlarına insan hakları ve İstanbul Protokolü eğitimlerinin konulması konusunda TTB Merkez Konseyinin ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapması konusunda öneriler sunmak,
17. TTB Genel Kurullarında insan hakları ihlalleri ve çözüm önerilerine yönelik karar önerileri hazırlamak ve genel kuruldan geçmesine yönelik çalışmalar yapmak.

Çalışma ilkeleri

Madde 8- TTB İnsan Hakları Kolu, belirlenen görevleri ve amaçları doğrultusundaki çalışmalarını aşağıdaki ilkeler çerçevesinde yürütür;

1. Kol (ve komisyon) toplantılarının tüm hekimlerin ve tıp öğrencilerinin katılımına açık olmasını sağlamak,

2. Kol (ve komisyon) toplantılarında hekimlerin kendi sözlerini söyleyebilecekleri, görüşlerini rahatça ve çekincesiz olarak dillendirebilecekleri bir ortamı sağlamak,

3. İnsan hakları sorunun multidisipliner bir konu olduğunun bilinciyle sadece tıp bilimi değil diğer bilim alanları ile birlikte çalışmalar yaparak çözüm önerileri geliştirmek,

4. Hekimlerin karşılaştıkları insan hakları sorunları üzerinden yaşadıkları sorunlarla ilgili olarak tıbbi, etik ve hukuki algoritmalar hazırlamak,

5. Dünyada ve ülkemizde yaşanan her türlü insan hakları ihlalinin hekimlerin de sorunu olduğu bilincini TTB üyesi tüm hekimlerde oluşturmaya çalışmak,

6.İnsan hakları ihlallerinin; küresel ve ulusal her türlü politik, sosyolojik, ekonomik, siyasi kriz/krizlerin sonucu olarak ortaya çıktığı, toplumsal bir sorun olduğu ve çözüme bütünsel bir bakış açısı ile ulaşılabileceğini bilerek çalışmalar yürütmek,

7.TTB Büyük Kongrelerinde “İnsan Hakları Tutum Belgesi” kararları alınması için hazırlık yapmak ve bu tutum belgelerinin uygulanıp uygulanmadığı konusunda denetleme ve çalışmalar yapmak,

Çalışma yöntemi

Madde 9- Gönüllülük esası ile çalışan Kol’un çalışma ve toplantıları bütün hekimlere açıktır.

Kolda komisyonlar komisyon toplantılarında seçimle belirlenen en az bir kişi ile temsil edilir.

Kol toplantıları üç ayda bir yapılır.

Kol, iç işleyişinde özerk, ancak Merkez Konseyi’ne karşı sorumludur. Merkez Konseyi ile ilişkiler, ilkesel olarak Konsey tarafından belirlenen MK üyesi /üyeleri aracılığıyla yürütülür.

Kol Yürütme Kurulu

Madde 10- Kol Yürütme Kurulu beş asil üç yedek üyeden oluşur. Üyeler kol çalışmalarına katılan hekimler arasından iki yıl süreyle çalışmak üzere belirlenirler. Yürütme Kurulu yeni Yürütme Kurulu oluşturuluncaya kadar görevine devam eder. Bütün kol üyelerinin Yürütme Kurulunda çalışması teşvik edilir. Bu amaçla iki yılda bir Yürütme Kurulunun üyelerinden en az üçü yenilenir. Bu yeni üyeler Yürütme Kurulunun yedek üyeleridir. Bir Yürütme Kurulu üyesi en fazla iki dönem üst üste görev alabilir.

Yürütme Kurulu TTB Merkez Konseyi ve diğer TTB Kol ve Çalışma Grupları ile ilişkilerin yürütülmesi, insan hakları örgütleri ile ilişkilerin kurulması ve sürdürülmesi, kol toplantılarının planlanması, duyurulması ve gerçekleştirilmesi, kol toplantısında alınan kararların yerine getirilmesi, izlemi ve Kol’a rapor edilmesi ile görevlidir. Yürütme Kurulu üyeleri Kol’un bütün çalışmalarında eşit biçimde yer alırlar. Gerektiğinde kendi aralarında bir yönlendirici belirleyebilirler.

Yürütme Kurulu, en az üç ayda bir MK ve tüm Kol üyelerinin katıldığı Kollar Toplantısına katılarak Kol’u temsil eder.

Yürütme Kurulu, üç ayda bir MK’ne Kol çalışmaları ile ilgili olarak rapor verir. Bu raporlar diğer kollara da iletilir. Ayrıca, her Büyük Kongre’den önce hazırlanan Kol Çalışma Raporu, Merkez Konseyi Çalışma Raporuna eklenmek üzere Konseye sunulur.

Yürütme Kurulu, odalarda komisyonların kurulması için girişimlerde bulunur ve komisyonların üretken bir çalışma yürütmesi yönünde çaba gösterir.

Toplantı İşleyişi ve Kararlar

Madde 11- Toplantılar Kol Yürütme Kurulu tarafından açılır ve her toplantı sırasında belirlenen bir yönlendirici ve raportör tarafından yürütülür. Toplantı tarihi, yeri ve gündemi toplantıdan iki hafta önce Kol Yürütme Kurulu tarafından Komisyon üyelerine yazılı olarak bildirilir ve ek gündem önerileri varsa toplantı öncesinde gündeme eklenmesi sağlanır.

Toplantı sırasında Kol Yürütme Kurulu belirlenen gündeme uygun olarak toplantıyı açar ve bir önceki toplantıdan bu yana oluşan gelişmeleri katılımcılara sunar. Daha sonra belirlenmiş olan gündem maddelerinin görüşülmesine geçilir.

Karar alma aşamasında ve oylama gerektiren durumlarda toplantıya katılan komisyonların her birinin bir oy hakkı vardır. Kararlar oybirliğiyle alınır.

Her toplantı sonunda bir sonraki toplantı tarihi belirlenir. Bu sırada raportör görüşmeleri not eder ve alınan kararları toplantı sonrası üç gün içinde yazılı hale getirerek kola sunar. Kol komisyonları çalışma programları çerçevesinde görevlendirebilir.

Madde 12- Oda Komisyon temsilcilerinin ulaşım ve konaklama giderleri, ilgili odalar ve gerektiği durumlarda MK, Yürütme Kurulu üyelerinin ulaşım ve konaklama giderleri MK tarafından karşılanır.

Madde 13- Kol gerekli görmesi durumunda alt çalışma grupları oluşturabilir.

Yürürlük

Madde 14- Bu Yönerge TTB Merkez Konseyi tarafından onaylandıktan sonra yürürlüğe girer ve Kol Yürütme Kurulu tarafından yürütülür.