14 Ocak 2016 Tarihinde Yaşamını Yitiren Prof. Dr. Gürhan Fişek’i Saygı ve Özlemle Anıyoruz

TTB İşçi Sağlığı Kolu Kurucu Başkanı ve 1988-1990 ile 1990-1992 dönemileri TTB Merkez Konseyi üyesi Prof. Dr. Gürhan Fişek, 14 Ocak 2016 günü yaşamını yitirdi.

Türkiye’de halk sağlığının önderi ve sosyalleştirilmiş sağlık hizmetlerinin mimarı olan Prof. Dr. Nusret Fişek'in oğlu Prof. Dr. Gürhan Fişek, 30 Mart 1951 yılında dünyaya geldi. 1976 yılında Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’ni bitirdi. 1985’te Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden sosyal politika konusunda, 1987’de ise Hacettepe Üniversitesi’nden işçi sağlığı alanında doktora derecesi aldı.

Sosyal güvenlik, iş sağlığı güvenliği, iş sağlığı güvenliği denetimi, hükümet dışı kuruluşlar, sosyal hekimlik politikaları, sosyal dışlanma başlıklı dersler verdi. 1999 yılında profesör unvanı aldı. 1982 yılında hazırlıklarına başlanan Fişek Enstitüsü'nün kurucuları arasında yer aldı.

Bir dönem Ankara Üniversitesi SBF’de fakülte yönetim kurulunda görev yapan Fişek, fakültede ders vermeye devam ediyordu.

Öğrenim Durumu

Lisans:

• Tıp Doktorluğu (Hacettepe Üniversitesi, 1976)

Doktora(Ph.D.) – 

• İş Sağlığı (Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 1980)
• Siyasal Bilimler (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1985)

Doçentlik:

• Tıp – Halk Sağlığı (İş Sağlığı) 1987
• Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri (İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Anabilim Dalı), 1994

Profesörlük: 

• Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri (İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Anabilim Dalı), 1999

Aldığı Ödüller :

• Middle East Awards (MEAWARDS), 1984.
• T.C.Cumhurbaşkanlığı Takdir Belgesi, 1997.
• Bilkent Rotary Kulübü Meslek Ödülü, 1998-1999 Dönemi
• İş Müfettişleri Derneği 1.Çalışma Yaşamına Katkı / Sendika ve Sivil Toplum Ödülü (2012)
• Türkiye Gençlik Federasyonu Gençlik Gönüllülük Ödülü (2013)
• 3.Halk Sağlığı Ödülleri / İş Sağlığı ve Güvenliği (Okan Üniversitesi ve Türkiye Halk Sağlığı Derneği), 2015

İş Tarihçesi :

• 1976 – 77 – İşyeri Hekimi (MKEK Marangoz Fab., Ankara)
• 1977-78 İşyeri Hekimi (Ankara Belediyesi Elektrik, Havagazı ve Otobüs İşletmesi, Sıhhiye Ankara)
• 1978-1981 İş Güvenliği Müfettişi (Çalışma Bakanlığı, 24.5.1981’de Baş İş Müfettişliğine atanma)
• 1981-82 İşçi Sağlığı Müfettişi (Askerlik hizmeti – Milli Savunma Bak- Ankara)
• 1982-94 İşyeri Hekimi (Kutlutaş Makina Sanayii ve Çelik İmalat A.Ş. Ankara)
• 1986 Dünya Sağlık Örgütü Danışmanlığı
• 1986 – . Fişek Sağlık Hizmetleri ve Araştırma Enstitüsü’nde kurucu, araştırıcı ve katılımcı olarak çalışmalar
• 1986-1991 Türk Tabipleri Birliği İşçi Sağlığı Kolu Kurucu Başkanlığı, Ankara.
• 1988-1991 Türk Tabipleri Birliği Yönetim Kurulu Üyeliği (2 kez seçilme), Ankara.
• 1994-1996 Türk Tabipleri Birliği Büyük Kongre Delegeliği.
• 1990-1993 Gazi Üniversitesi Kazaları Önleme ve Araştırma Enstitüsü’nde Öğretim Görevliliği (İş Sağlığı Güvenliği)
• 1992- 1994 Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde Öğretim Görevliliği (Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri)
• 1993 – 2004 Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi’nde Öğretim Görevliliği (İş Sağlığı Güvenliği)
• 1994- .Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde Öğretim Üyeliği (Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri)
• 1995- 2001 Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Fakülte Kurulu Üyeliği (Önce Doçent temsilcisi, sonra Profesör temsilcisi)
• 1997- 1999 Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yönetim Kurulu Üyeliği
• 1997 – Fişek Enstitüsü Çalışan Çocuklar Bilim ve Eylem Merkezi Vakfı kuruculuğu ve genel yönetmenliği.
• 1999 Devlet Planlama Teşkilatı 8.Beş Yıllık Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonu “İş Sağlığı Güvenliği” Çalışma Grubu Başkanlığı
• 2001 Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu Araştırma Danışma Kurulu Üyeliği
• 2002 – 2006 Ankara Üniversitesi ATAUM Yönetim Kurulu Üyeliği
• 2002 EU/OSH/Türkiye : “Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ve İş Sağlığı Güvenliği Merkezi’nin Desteklenmesi” (ISAG) Projesinin Hazırlanması ve Değer Biçilmesi Çalışmasında Uzman
• 2004 EU/ILO/Türkiye: Tekstil Sektörü Sosyal Taraflar Eğitim Projesi’nde Uzman
• 2004-2007 SSK Genel Kurul Üyesi (Üniversite Temsilcisi)
• 2004-2007 İŞ-KUR Genel Kurul Üyesi (Üniversite Temsilcisi)
• 2005-2008 Ulusal İş Sağlığı Güvenliği Konseyi üyesi (STK Temsilcisi)

Yürüttüğü Yaratıcı Çalışmalar :

1. Küçük İşyeri Ortak Sağlık-Güvenlik Birimi (1982): Yasal olarak iş hekimi, iş güvenliği mühendisi, hemşire vb. tutmakla yükümlü olmayan küçük işyerlerinde, kendisi bir sağlık birimi kurmayıp, tek bir merkezden bu hizmetlerin düzenli olarak alınmasının sağlanması (Türkiye’de daha önce böyle bir çalışma yapılmamıştır). 4 ilde 5 merkezde toplam 800 işyerine ulaşılmıştır. Yürüyen kliniklerle işyerlerine ulaşılmakta; hizmet yürüyen röntgen, yürüyen odyometri araçları ile desteklenmektedir. Daha önce Ankara (Ostim, Sincan OSB), İstanbul (Bahçelievler-Doğu Sanayi Sitesi), Denizli ve İzmir’de (Işıkkent Ayakkabıcılar Sanayi Sitesi) yürütülen çalışmalar bugün yalnızca Ankara’da yürütülmektedir. Kısa bir süre için İzmir’de Yürüyen Diş Kliniği ile işyerlerine gidilerek hizmet verilmiştir. 2012 yılından beri İş Sağlığı Güvenliği Yasası’nın öngördüğü gibi OSGB (Ortak Sağlık Güvenlik Birimi) olarak çalışmalar sürdürülmektedir.

2. İş Hekimliği Sertifika Programı (1987) : 1987 yılına kadar ülkemizde, 6 iş sağlığı uzmanı hekim bulunmaktaydı. Buna karşın 8.000’i aşkın işyerinde en azından bir kurstan geçmiş olması gereken (ama geçmemiş olan) hekimlerce yürütülen işyeri hekimliği hizmetleri verilmekteydi.. Hazırlanan ve Türk Tabipleri Birliği Yasası’ndaki bazı inceliklerden yararlanılarak uygulamaya konulan bir program gereğince, bugün kayıtlı olan hekimlerin tümüne ulaşıladığı gibi toplam 30.000’in üzerinde hekim, “iş hekimliği sertifika kursları”ndan geçirilmiş ve sertifika almışlardır. Bu sürecin başlangıcında, önce İşçi Sağlığı Kolu Kurucu Başkanı ve daha sonra Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi üyesi olarak sorumluluk üstlenmiştir.

3. Çalışma Ortamı Dergisi (1992) : 1992 yılı mart ayında yayımlanmaya başlayan dergi, başta iş sağlığı güvenliği ve toplum hekimliği olmak üzere, ergonomi, iş hijyeni, çevre, verimlilik, iş hukuku, sosyal politika konularında yazılar içermektedir. Bu dergi, iş sağlığı güvenliği ve çocuk emeği alanında, en yüksek katılımla gerçekleştirilen ve ülkemizin en uzun ömürlü dergisi özelliğini taşımaktadır. Geçen yirmi yılı aşkın sürede tam zamanında yayımlanmış ve ücretsiz olarak ilgilenenlere ulaştırılmıştır. Başından beri, iki kurucusundan biri olduğu enstitü adına sahipliğini ve editörlüğünü sürdürmektedir.

4. Çocuk Emeği (1982): 1979 yılından beri çocuk emeği ile ilgili yazılar yazmaktadır. 1982 yılında çocuk çalıştıran küçük işyerlerine yönelik sağlık hizmeti sunumu çalışmalarını başlatmıştır. 1984-86 yılları arasında iki araştırma (Dünya Sağlık Örgütü ve Meawards tarafından desteklenmiştir) ve 1992’ten günümüze 7 araştırma (Uluslararası Çalışma Örgütü – Çocuk Emeğinin Sona Erdirilmesi Uluslararası Projesi ILO-IPEC tarafından desteklenmiştir) yürütmüştür. Bu çalışmalarla çocuk çalıştıran küçük işyerlerine yönelik sağlık-sosyal hizmet sunumunda bir model ortaya koymuştur (Fişek Modeli). Fişek Enstitüsü’nün çatısı altında 1997 yılından beri, vakıf olarak çalışmalar sürdürülmektedir. Ülkemizde çalışan çocuklar konusundaki tek gönüllü kuruluştur.

5. “Kurum Tarihi” Projesi (1996): Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğü’nün isteği üzerine, 1996 yılında, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı adına, 50 yılını tamamlayan kurumun tarihini yazmak amacıyla bir çalışma grubu oluşturmak ve projeyi yürütmekle görevlendirilmiştir. Daha tarihçesi de bulunmayan bu kurumla ilgili olarak hazırlanan kitap, 9 ay içerisinde tamamlanmış ve daha sonra yayınlanmıştır. Bugün SSK’nın tarihini anlatan tek kitaptır. Yine bu kitabın hazırlık süreci içerisinde, SSK ve Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nin işbirliği içerisinde yürüttüğü “SSK Üzerine Toplumsal Tarih Tanıklıkları” dizisi, birçok kurum emektarının anılarının derlenmesine ve günyüzüne çıkmasına olanak vermiştir.