Bağışıklama için Halka yönelik bilgi notu

Bağışıklama hizmetleri yaşamsal öneme sahiptir!

Türkiye’de tıp alanında uzmanlık eğitimi veren ve tıbbi alanların uzmanlık derneklerinin çatı kuruluşu Uzmanlık Dernekleri Eşgüdüm Kurulu (UDEK) hastalıklardan korunmada yararlı ve etkili olduğu bilinen aşılar ile bağışıklama hizmetlerini kuvvetle desteklemektedir. Ülkemizde aşılama takvimleri Bağışıklama Danışma Kurulu (BDK) tarafından belirlenmektedir (https://asi.saglik.gov.tr/asi-takvimi-nasil-olusur). BDK’nun Ülkemizde çocuklara (tablo 1), gebelere (tablo 2), erişkin ve risk gruplarına (tablo 3) yapılmasını önerdiği aşıları UDEK de kesinlikle önermektedir. 

…. Uzmanları Derneği olarak hastalıklardan korunmada yararlı ve etkili olduğu bilinen aşılar ile bağışıklama hizmetlerini kuvvetle desteklemekteyiz. BDK’nun ülkemizde çocuklara, gebelere, erişkinlere, risk gruplarına yapılmasını önerdiği aşıları …. Uzmanları Derneği olarak biz de kesinlikle önermekteyiz.

Türkiye, modern tıbbın bu en yararlı ve en ekonomik aracından -aşılardan- halkının sağlığını korumada etkin bir biçimde yararlanmıştır: Osmanlı Devleti ve Cumhuriyet hükümetleri dönemlerinde, yaklaşık 170 yılı bulan bir deneyimle, ülkemizde gereksinim duyulan aşılar üretilmiş ve güvenle ordunun ve halkın sağlığının korunmasında kullanılmıştır.

Çiçek hastalığına karşı aşılama sayesinde 1977’den bu yana Dünya’da çiçek hastalığının, çocuk felci hastalığına karşı aşılama sayesinde 1998’den bu yana Türkiye’de çocuk felci hastalığının kökü kazınmıştır (şekil 1).  

Ulusal Aşı Kampanyasıyla 1985’ten bu yana Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen bağışıklama hizmetleri ile 1980 sonrası doğan neredeyse tüm toplumda “aşılanmış olma bilinci” kazanılmıştır. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmalarına göre hiçbir aşıyı yaptırmamış kişilerin oranı %2-3 dolayındadır (tablo 4).

Sağlık Bakanlığı yönetiminde aşı ithali, ithal edilen aşıların güvenlik ve uygunluğunu inceleme, soğuk zincire uygun taşıma, saklama ve uygulayıcıya ulaştırma mekanizmaları kurulmuş ve düzgün işlemektedir.

Gebelere yapılan tetanoz aşısı sayesinde yenidoğan bebeklerde görülen tetanoz vakası neredeyse hiç görülmemektedir (şekil 2). Yıllardır difteri (kuşpalazı)vakası da bildirilmemiştir (şekil 3).

Birkaç yılda bir onbinlerce kişiyi hasta eden kızamık salgınları bir süre önlenmiş ise de bağışıklama hizmetlerindeki olumsuz gelişmelerin etkisiyle tekrar sorun olmaya başlamıştır (şekil 4).

Bireyler BDK tarafından belirlenen aşılar ile bağışık kılınmazsa, hastalanırlar ve ciddi zatürre, hastaneye yatış, beyine zarar, felç, menenjit, uzuv kaybı, nöbetler, sağırlık ve ölüm gibi ciddi sonuçlarla karşılaşabilirler. Okula-işe gidemeyebilirler. Tanı ve tedavi için harcama yapmak zorunda kalabilirler. Başta ev halkı, sınıf-iş arkadaşları olmak üzere yakınlarında durdukları insanlara bulaştırabilirler.

Sağlık hizmeti kullanıcıları olan sağlık hakkı sahibi halkımız;

Aşılar ucuzdur. Ülkemizde bir çocuğun aşı takvimindeki tüm aşıların devlete toplam maliyeti 112 ABD dolarıdır (bak. Türkiye’de Bağışıklama Hizmetlerinin Durumu, s.26). Aşı ile önlenebilir bir hastalığın; tanı, tedavi, bakım masrafları tam şifa sağlanabilse bile bu rakamın (112 ABD doları) çok üzerindedir. Sakatlık veya ölüm ile sonuçlandığında ise kaybın maddi-mali karşılığı hesap edilemez. Aşılama aleyhine yaratılan algı sonucunda ailelerin aşıdan kaçınması nedeniyle 2019 yılında kızamık hastalığından dolayı 1141 çocuk hastaneye yatırılmış ve altısı maalesef ölmüştür (tablo 5). Bu ölümlerin maliyeti dolar karşılığı olarak ölçülemez.

Aşılamadan sonra beklenen yan etkiler bilinmektedir (tablo 6). Doğal hastalık belirtileri ise bu etkilerden çok daha tehlikelidir. Aşınızı yapan sağlık çalışanına, beklenen yan etkilerden biri ile karşılaşırsanız ne yapmanız gerektiğini sorunuz. Hemen hemen tüm yakınmalar ilk 24 saatte başlar, basit önlemlerle 24 saatten kısa bir sürede kalıcı bir iz bırakmadan geçer (tablo 7). Ciddi yan etkiler nadiren görülmektedir (tablo 8).

Genişletilmiş Bağışıklama Programı uyarınca 40 yıla yakın bir süredir, gelişmişlik düzeyi ne durumda olursa olsun, varsıl-orta gelirli-yoksul, tek tanrılı-çok tanrılı-ateist, tüm coğrafyalarda doğmuş, her yıl 100 milyonun üstünde bebeğin aşılandığı aşıları bebeklerinize yaptırınız. Etkililiği ve güvenli oluşu aşılardan daha çok çalışılmış, sınanmış çok az ilaç/ tıbbi ürün vardır. Kızamık, yenidoğan tetanozu, çocuk felci ve boğmaca nedeniyle ölümler 1989’dan 2016’ya 3 milyon 470 binden aşılar sayesinde 110 bin dolayına inmiştir (şekil 5). Aşıların güvenli olduğu bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır.

Bilime güvenin. Aşılanın, çocuklarınızı aşılatın.

 

Bilgi için başvurabileceğiniz kaynaklar:

Aile hekiminize, tedavisini sürdürdüğünüz bir hastalığınız varsa, kontrolü altında olduğunuz hekiminiz

WEB:

1. http://www.asihalksagligi.hacettepe.edu.tr/
2. www.asinedir.com
3. https://www.who.int/vaccine_safety/initiative/communication/network/vaccine_safety_websites/en/
4. http://www.ttb.org.tr/kollar/_asi/