Türk Tabipleri Birliği ve Uzmanlık Dernekleri Çocuk Yaş Grubunda COVID-19 Aşılamasını Öneriyor

Pandemi, COVID-19’un yeni varyantı Omicron’un ortaya çıkışı ile yeni bir aşamaya geçti. Omicron, şimdiye kadar görülen COVID-19 varyantlarından daha hızlı bulaşmakta ancak daha az ağır hastalık ve ölüme neden olmaktadır. Bütün ülkeler çok yüksek vaka sayıları ile karşı karşıyadır. Etkili aşılarla yaygın aşılama yapılan ülkelerde hasta sayısı artmasına karşın hastaneye yatış ve ölümlerin artmadığı, hastane kapasitelerinin zorlanmadığı görülmektedir. Aşılamanın yeterince yapılmadığı ülkelerde ise hasta sayısındaki artışla birlikte ağır hasta sayılarının ve ölümlerin giderek arttığı sağlık sistemlerinin aşırı yüklendiği gözlenmektedir.

Omicron varyantında diğer varyantlarda olduğu gibi çocuklarda ölüm ya da ağır hastalık yetişkinlere kıyasla çok daha az görülmektedir. Ancak hastalanan çocuk sayısındaki artışla birlikte hastaneye yatış, MIS-C ve ölüm sayısının da artacağını unutmamamız gereklidir.

Pandeminin çocuklar üzerinde pek çok olumsuz etkisi oldu. Pandeminin başında COVID-19’un çocukları daha az etkilediği bilgisine rağmen, çocukların yaşam alanı olan okullar kapatıldı; eğitim haklarından mahrum kaldılar. Bunun yanında, bazı çocuklar ebeveynlerini kaybetti ve maalesef COVID-19 nedeniyle çocuk ölümleri de yaşandı. Dezavantajlı çocuklar en başta olmak üzere (yoksul ve orta sınıf ailelerin çocukları, özel ihtiyaçları olan çocuklar, kız çocukları ve göçmen çocuklar gibi) bütün çocuklar bu olumsuzluklardan etkilendi. Büyükleri koruma gerekçesiyle çocuklar fedakârlık yapmak zorunda bırakıldı. Buna bir son vermek, pandemi yönetiminde çocukların fiziksel, zihinsel, sosyal ve duygusal sağlığını öncelik haline getirmek, çocukların ve velilerin endişelerini gidermek zorundayız.

Peki toplumsal bulaşın bu kadar yaygın olduğu bu dönemde biz en değerli varlıklarımız olan çocuklarımızı hastalıktan nasıl koruyacağız? Çocukların yaşam alanı olan okullarda eğitim günü kaybını nasıl en aza indireceğiz? Ailelerin çocuklarını okula gönderirken yaşadığı korku ve endişelerini nasıl gidereceğiz? Çocukların ve ailelerin hayatlarını nasıl en hızlı şekilde normale döndüreceğiz?

Bu sorulara en iyi yanıt çocukları aşılamak olacaktır. Günümüzde COVID-19 için çocuk yaş grubunda klinik çalışmaları tamamlanmış, güvenli, etkin, uluslararası kuruluşların onayladığı aşılar mevcuttur. Bu aşılar dünyada milyonlarca çocuk ve gence yapılmıştır. 12-17 yaş grubunda, mRNA aşıları sonrası çok nadir görülen kalp kası iltihabının, ülkemizde de kullanılan Biontech aşısında belirgin olmadığı görülmüştür. Bu nedenle Avrupa ülkeleri çocuk ve gençleri Biontech ile yaygın bir şekilde aşılamaktadır.

Biz çocuk sağlığı için emek veren hekimler olarak, aşı ile koruyabileceğimiz bir hastalıktan bir çocuğun bile zarar görmesini istemiyoruz. Çocukların kendi yaş grupları için etkisi klinik çalışmalarla kanıtlanmış, uluslararası kuruluşlardan onay almış, dünyada milyonlarca çocuk ve gençte güvenli ve etkili olduğu gösterilmiş COVID-19 aşılarıyla bir an önce yaygın bir şekilde aşılanmasını istiyoruz.

Ülkemizde 5 Eylül 2021 tarihinde 12 yaş üzerine aşı hakkı verilmiş olmasına rağmen bu yaş grubunda aşılama oranlarının düşük olduğu bildirilmektedir. Bu grupta aşılamayı arttırmak için önerilerimiz:

1. COVID-19 aşısı ile ilgili bir ulusal kampanya başlatılmalıdır. Kamu spotu, sosyal medya kanalları üzerinden yapılacak duyurular vb. ile aşı ile ilgili bilgilendirme yapılmalıdır.
2. Gezici aşı birimleri ile okullarda aşılama kampanyası yapılmalıdır. Okul aşılamalarında önceden bildirim yapılarak sadece aşı yaptırmak istemeyen velilerin belge imzalaması istenmeli, bu şekilde bir beyan yoksa çocuklar aşılanmalıdır. Okul aşılaması, bütün çocukların akranlarıyla birlikte aynı anda aşı olacak olması, aşı için ebeveynlerin randevu alma ya da sağlık merkezine götürme gibi ilave bir çaba göstermesini gerektirmemesi nedeni ile pek çok çocuğun hızlı bir şekilde aşılanmasını sağlayacaktır. Ülkemizin bu alanda tecrübesi ve kapasitesi yeterlidir.
3. Kampanya sırasında okullarda etkili iletişim çalışmaları yapılmalıdır. Öğrenciler ve öğretmenler için COVID-19’un nasıl bulaştığı, nasıl önleneceği, aşıların nasıl keşfedildiği ve etki ettiği gibi konuları içeren seminerler düzenlenmeli; yüz yüze görüşmelerle veli, öğrenci ve öğretmenlerin soruları cevaplanmalıdır. Bu sayede gençlerin, velilerin ve öğretmenlerin endişeleri giderilebilir.

 

Ayrıca, Omicron varyantı ile birlikte aşısız olmaları nedeniyle en çok hastalanan grupta yer alan, 5-11 yaş arasındaki çocuklar için de Biontech aşısının etkili ve güvenli olduğu gösterilmiştir. Bu yaş grubu için azaltılmış doz Biontech aşısına ilk olarak 29 Ekim 2021’de Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) onay vermiş; 2 Kasım’da Amerikan Hastalık Önleme ve Kontrol Dairesi (CDC), 5 Kasım’da Amerikan Pediatri Birliği (AAP), 25 Kasım’da Avrupa İlaç İdaresi (EMA), ve 24 Kasım’da Dünya Sağlık Örgütü (WHO) de aşıyı önermiştir. Ülkemizde ise 7 Aralık’ta Türk Toraks Derneği (TTD), 21 Aralık’ta Türkiye Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (Klimik) bu yaş grubuna aşıyı önermiştir.

Sadece ABD'de 5-11 yaş arasındaki çocuklara 8,5 milyon doz aşı yapılmış ve aşının hastaneye yatış, yoğun bakıma yatış ve ölümü engelleme açısından yetişkinlerde olduğu gibi etkili ve yan etkiler açısından güvenli olduğu gösterilmiştir. Ülkemizde de bu yaş grubuna ivedilikle aşı hakkı verilmelidir.

Okullarımızın ikinci dönemi başlıyor. Okulları kapamama konusunda bir kararlılık olsa da; çocuk vaka sayısının çok artması sınıfların sürekli kapanıp açılmasına ve çocukların uzun süreler okul dışında kalmasına neden olacaktır. Bu süreçte okul günü kaybının en aza indirilmesi için; aşılama yanında, temaslı çocuklara hızlı testlerin uygulanmasını; testi pozitif olanların izole edilmesini; diğer çocukların okula devam etmesini (test ile okulda kal) önermekteyiz.

Pandeminin başından beri tüm sağlık otoritelerinin belirttiği maske takılması, mesafe, sınıf ortamlarının sık sık havalandırılması, sınıf mevcutlarının sınırlandırılması gibi önerileri de pandemiyle mücadelede unutmamamız gerektiğini de hatırlatıyoruz.

Çocuklarımız en değerli varlıklarımızdır. Onları bugüne kadar hastalıklardan aşı ile koruduk. Şimdi de COVID-19’dan korumak için “Hadi çocuklar bu kez COVID-19 için aşıya” diyoruz.

Türk Tabipleri Birliği Okul Sağlığı Çalışma Grubu

Türk Toraks Derneği Çocuk Göğüs Hastalıkları Çalışma Grubu

Çocuk Romatoloji Derneği

Çocuk Nefroloji Derneği

Türkiye Milli Pediatri Derneği

Türk Pediatri Kurumu