Aile Hekimleri; Deprem Bölgelerinde, Salgında, Çalıştıkları Yetersiz Bina ve Koşullarda Yalnız Çalışmaya ve Hizmet Vermeye Devam Ediyor

Türk Tabipleri Birliği (TTB) Aile Hekimliği Kolu (AHEK), genişletilmiş kol toplantısını 4 Ekim 2023 tarihinde çevrimiçi olarak yaptı. Toplantıya TTB Merkez Konseyi üyeleri Dr. Adalet Çıbık ve Dr. Aydın Şirin de katıldı.

Toplantının açılışını yapan TTB AHEK Sekreteri Dr. Sibel Uyan, gündemleri aktardıktan sonra Kars’ta görev yapan aile hekimi Dr. Ercan Şentürk’ün hasta yakınının saldırısına uğradıktan sonra kalp krizi geçirdiği ve halen yoğun bakımda olduğu bilgisini paylaştı. Dr. Adalet Çıbık, TTB’nin sağlıkta şiddet karşısında yürüttüğü mücadelenin sürecinden bahsederken; Dr. Aydın Şirin de COVID-19 salgını ile ilgili Sağlık Bakanlığı’nın bilimsellikten ve toplumun gerçek ihtiyaçlarından uzak beyanları karşısında TTB’nin yaptığı açıklamaları aktardı.

Aile Hekimleri Hasta

Toplantının gündemlerinde ilk sırayı COVID-19 salgını, Eris varyantı, koruyucu önlemler ve aşılama aldı. TTB AHEK Başkanı Dr. Emrah Kırımlı, polikliniklerde üst solunum yolu enfeksiyonu vakalarının çok arttığını, buna karşın Sağlık Bakanlığı’nın bu gerçekliği görmezden geldiğini söyledi.

TTB AHEK’in son durumu gözlemlemek amacıyla yaptığı anket çalışmasından söz eden Kırımlı; aile hekimlerinin %40’ının son bir haftada hastalandığı, %10’unun istirahata ihtiyaç duyduğu, yüzbinlerce öğrenci için istirahat raporu hazırlandığı, çoğu hastanede COVID-19 testi yapılmadığı, yapılan yerlerde de testlerin sorunlu olduğu bilgilerini paylaştı. Kırımlı, her ne kadar kişisel koruyucu tedbirlerin alınması için toplumu bilgilendirseler de yeni varyantlara karşı etkili aşıların olmadığına dikkat çekti.

Katılımcılar da kendi bölgelerinde salgınla ilgili son durumu aktardı. Aktarımlara göre; üst solunum yolu enfeksiyonu vakaları arttı, bu durum hekimleri/sağlık emekçilerini çok olumsuz etkiledi, bakanın beyanları aşı karşıtlarını cesaretlendirdi, önlemler son derece yetersiz kaldı, riskli gruplara grip aşıları yapılmadı, reçetelerde bürokratik süreçler nedeniyle sorunlar yaşandı.

Deprem Bölgesinde Sorunlar Büyüyor

Toplantının ikinci gündemi deprem bölgesinde halkın ve hekimlerin/sağlık emekçilerinin güncel sorunları idi. Deprem bölgesinden yapılan aktarımlar şöyle sıralandı:

• Adıyaman’da yaşayan mülteciler tek kampa toplandı. Bu kamplardaki konteynırlar banyosuz ve tuvaletsiz tek odadan oluşuyor. Kalabalık ailelerin olduğu bu kamplarda büyük sorunlar yaşanıyor.
• Adıyaman’da 8 konteynır kent var. Yağmur yağdığında su gideri olmadığından kanalizasyondan lağım suyunun konteynırları basma riskli var.
• Yağmur yağdığında ağır hasarlı binaların içinde su havuzları oluşuyor. Buralardan şebeke suyuna her an bulaş olabileceği için şebeke suyu kontaminasyon riski taşıyor.
• Aile sağlığı merkezlerine (ASM) gelen vakaların çoğu üst solunum yolu enfeksiyonu.
• Maske kullanımı neredeyse hiç yok.
• Konteynır içinde hizmet veren ASM’lerde salgın olması halinde daha büyük sorunlar yaşanacak.
• Mevcut salgına karşı bulaş zinciri kırılmalı ve kışa hazırlık yapılmalı.
• Okulların bazıları kullanılamaz halde. Faal okullarda ise sınıflar kalabalık, çoğu sınıfın mevcudu 60 kişinin üstünde.
• Adıyaman’a 144 hekim atandı; bunların 41’i uzman hekim. Hatay’da ise hekim sayısı 125’ten 70’lere, hemşire-ebe sayısı 60’lara kadar düştü. Bu zamana kadar görevi başında olan aile hekimlerinin de bir kısmı deprem bölgesini terk etmeye başladı.
• Yıkılan aile hekimliği birimi sayısı 29. Konteynırlarda görevlendirilen aile hekimleri internet ve sistem sorunu yaşıyor.
• Hatay’daki hastanelerde ücretsiz doğum hizmeti verilmiyor.
• Hatay’da yağmur yağdığında büyük sorunlar yaşanıyor. Elektrik çarpmasından dolayı ölümler olduğu söyleniyor. En hafif yağmurda dahi elektrikler kesiliyor. Konteynır kenttekiler yağmur yağdığında mahsur kalıyor. ASM konteynırları sular altında kalıyor.
• Hatay’da kamu kurumlarından ve yerleşim yerlerinden yapılan su analizlerinde numunelerin %65’inde koli basili ürediği tespit edildi.
• Kazılarda altyapılar yeniden bozuluyor. Şebeke suyu kullanılamadığı için hazır su içilmesi gerekiyor.
• Hekimler/sağlık emekçileri için barınma sorunu sürüyor. Yeni yapılan devlet hastanesinde altyapı eksikliği nedeniyle sık sık elektrik kesiliyor.
• Hatay Tabip Odası, kurumların yaptığı toplantılara çağrılmıyor. Bu duyarsızlığa ve engellemelere karşın sorunları dile getirmeye ve çözümler üretmeye çabalıyor.
   

Aile Hekimliği Böyle Gitmez!

Toplantının son gündeminde artan hayat pahalılığı nedeniyle yaşanan zorluklar ve ekonomik kayıplar ele alındı. Yapılan aktarımlarda; ASM’lerin mevcut kiralarının İstanbul ve Antalya başta olmak üzere çok yüksek olduğu, ismi ve kadrosu olan ASM binalarının gerçekte olmadığı, kamu hizmeti veren ASM’lerin elektriği ticarethane olarak ödediği, 200’den fazla aile hekimi biriminde ebe-hemşire açığı olduğu, artan personel giderlerinin karşılanmasında zorluklar yaşandığı, güvencesiz çalışan emekçilerin kıdem tazminatlarının nasıl ödeneceği konusunda kaygıların arttığı dile getirildi. Konuşmalarda aile hekimliği sistemi yeniden gözden geçirilmeden bu sorunların çözülemeyeceği ifade edildi.

TTB AHEK Neler Yapacak?

Toplantıda son olarak AHEK’in önümüzdeki dönem programı değerlendirildi. Buna göre;

• Türkiye Psikiyatri Derneği ile 5 Ekim 2023 günü deprem sonrası toplumun ve hekimlerin/sağlık emekçilerinin ruh sağlığını konuşmak üzere bir çevrimiçi toplantı yapılacak.
• Deprem bölgesindeki aile hekimlerinin telefon numaraları güncellenecek. Her bir aile hekimi aranarak durumları hakkında bilgi alınacak, dayanışma gösterilecek.
• 16-20 Ekim haftası toplumun yaşam koşullarını, ihtiyaçlarını, sağlık hizmetleri ve sağlık çalışanlarının ihtiyaçlarını yerinde görmek, sorunlara çözümüne katkı sunmak amacıyla Malatya ve Adıyaman illerine ziyaretler yapılacak.
• Artan COVID-19 vakaları ve diğer viral salgınlara karşı toplumun ve hekimlerin/sağlık emekçilerinin sağlığının korunması, Sağlık Bakanlığı’nın sorumluluğunu yerine getirmesi ve halkın duyarlılığının artırılması için anket sonuçlarının paylaşılacağı bir basın toplantısı düzenlenecek.