İletişim

Dr. Sema Akalın*
* Balçova Sağlık Grup Başkanlığı, İzmir

İzmir Balçova Sağlık Grup Başkanlığı Bölgesi’nde Diyabet ve Kardiyovasküler Hastalıkları Kontrol Programı uygulanmaya başlandı

            Her şey 5. Pratisyen Hekimlik Kongresi öncesinde başladı. Pratisyen hekimler her kongrede diyabetin programa konulup daha sonrada bu öğrenilenlerin sahada uygulanması konusunda motive olup evlerine dönüyorlardı. Peki her sağlık ocağında ortak yapılandırılmış bir izlem planı ile bu hastalara yaklaşım sağlanabilir miydi? Bir grup pratisyen hekim İzmir'de bu amaçla Kongre’de de sunulmak amacı ile çalışma grubu oluşturdu. Bu arada Dünya Sağlık Örgütü’nün kronik hastalıklara ortak yaşam tarzı öneriler ile koordineli yaklaşımı önerdiğini saptadı. Bunun üzerine diyabete bir hastalık kontrol programı olarak yaklaşmak gerektiği, sağlık ocaklarında özellikle erken tanı çalışmalarının ve koruyucu bir yaklaşımla komplikasyonların, sakatlıkların önlenmesinin toplum sağlığı için daha yararlı olacağı Kongre’de diğer katılımcılar ile tartışıldı. Bu konuda herkes hemfikirdi. Sağlık Bakanlığı’nın da Kronik Hastalıklar Şubesi pratisyen hekimlere bu konuda güveniyor ancak bu hizmeti hastanelerde planlıyordu. Sağlık ocaklarının alt yapı olanaklarının yetersizliği, zaten çok fazla programın olması gibi sorunlar vardı. Öte yandan bu hastalar sağlık ocaklarına geliyor, hastanelere gidiyor ancak bu işin sorumluluğunu üstlenen çoğu kez vakıf ya da dernek gibi kuruluşlar oluyordu. Çok sayıda hastaya bu kuruluşların yetişmesi olanaksızdı. Üstelik önümüzdeki yıllar için bu hastalıklara sahip bireylerin sayısı neredeyse ikiye katlanacağı tahmin ediliyordu.

            Bu nedenlerle İzmir Balçova Sağlık Grup Başkanlığı olarak bir hastalık kontrol programı uygulamaya karar verdik. Bu çabamızı İzmir İl Sağlık Müdürlüğü ve Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyeleri de desteklediler ve pratisyen hekimler için bölgemizde 5 günlük bir eğitim programı oluşturduk. Hemşirelerimiz DEÜ Tıp Fak. Endokrinoloji BD'da Yüksek hemşireler tarafından eğitildiler.

            Bu programın düzenlenen eğitim programında bölgedeki hekimler ile bu hastalara nasıl hizmet sunulacağı ve uzman hekimler ile bakımın nasıl ortak yürütüleceği konusunda bir konsensus sağlamak amaçlanmıştır. Eğitim programındaki tartışmalardan sonra uygulamada eşgüdümü ve hatırlamayı arttırmak için:

            1. Diyabet ve kardiyovasküler hastalıklar için bölge genelinde görev analizi

            2. Diyabet ve kardiyovasküler hastaların izlemi rehberi,

            3. Tedavi rehberi,

            4. Risk faktörleri için hedef değerler,

            5. Erken tanı çalışmaları yapılacak risk grupları,

            6.İlk tanıda yapılacaklar ( Muayene ve Laboratuar),

            7. İzlemde yapılacaklar (Muayene ve laboratuvar),

            8. İlk tanıda ve izlemde sevk kriterleri,

            9. Gestasyonel diyabetin tanısı için akış şeması,

            10. Diyet önerileri,

            11. Egzersiz önerileri,

            12. Hastalara ve gebelere program hakkında bilgilendirici afişler dağıtılmıştır.

            Hastalar diğer kuruluşlardaki kayıt sistemleri de gözden geçirilerek hazırlanan kayıt sistemine kaydedilmeye başlanmıştır. Bu kayıt sisteminde:

            1. Hasta kimlik kartı,

            2. Kronik hasta ilk kayıt ve izlem formu,

            3. Gestasyonel diyabet tarama testi kayıt defteri,

            4. Gestasyonel diyabet tarama testi pozitif olanların hastaneye sevki için bilgi formu,

            5. Yapılan çalışmaların aylık izlemi için form hazırlanmıştır.

            Geniş ölçekte çalışabilen bir merkez laboratuvarı oluşturulması kararlaştırılmış ve merkezi olarak kullanılmak üzere bir spektrofotometre İl Sağlık Müdürlüğü tarafından verilecektir. Özellikle kan şekeri ve kan lipidlerine, KC işlev testlerine bakabilen bir altyapı sağlanacaktır. Kronik hasta izlemi yapacak sağlık ocaklarındaki laboratuvarın standardı şu anda vardır. Bu hastalar için yeterli zaman ayrılabilmesini sağlamak amacı ile ikinci bir hasta muayene odası açılması sağlanmaktadır. Sürekli eğitim çalışmaları sürdürülmektedir. Bu konuda bölgemizdeki sağlık personeli yapılan işe inanmış ve desteklemektedir. Hastalardan alınan olumlu haberler yorgunluğa değdiğini göstermektedir. Programın uygulanması için sürekli bir değerlendirme ve destekleme yapılması gerekmektedir. Bu grup hastalarda pratisyen hekimler de üzerlerine düşeni yapmalı ve ilaç tekrarı yapan hekimler olmaktan, hasta bakımı paylaşan hekimler olmaya rol değiştirmelidirler. Aynı amaçlar ile İzmir Konak Sağlık Grup Başkanlığı gönüllü sağlık ocaklarında da çalışmalar başlatmış olup Narlıdere'de de çok yakında başlayacaktır.

Hepimiz her şeyi yeniden keşfetmek zorunda kalmayalım. Haberleşelim ve birbirimizi destekleyelim. Ne dersiniz hoş olmaz mı?…

.......