Türk Tabipleri Birliği

Sağlıkta Şiddet Çalıştayı

BİLGİ ÇALIŞTAY RAPORU PROGRAM ÇALIŞMA GRUPLARI YAYINLAR

SAĞLIKTA ŞİDDET ÇALIŞTAYI

Sağlıkta şiddet olgusunu tüm yönleriyle ele alıp şiddetle mücadele eden öznelerin bütüncül bir perspektif kazanmasını hedefleyen “Sağlıkta Şiddet Çalıştayı”, 16-17 Aralık 2023 tarihlerinde Ankara’da Türk Tabipleri Birliği (TTB) tarafından düzenlenmiş ve çalıştayda ele alınan konular ve konuşmalar raporlaştırılmıştır.

Yer:
Türk Tabipleri Birliği
(Şehit Daniş Tunalıgil Sok. No: 2 Kat: 4 Maltepe - Çankaya/Ankara)

Çalıştay Raporu

Sağlıkta Şiddet Çalıştayı
Çalıştay Raporu

Sunu

Mehmet Zencir tarafından yapılan "Sağlıkta Şiddetin Epidemiyolojisi" başlıklı sunum

Sağlıkta Şiddet Çalıştayı Programı

16 Aralık 2023 Cumartesi

Kayıt (10.30 - 11.00)

Açılış konuşması (11.00)
Şebnem Korur Fincancı

Çalıştay açılış oturumu
Kolaylaştırıcı: Şebnem Korur Fincancı

Anahtar Sunum: Şiddete Uğramak - Nilgün Toker
Anahtar Sunum: Sağlıkta Şiddetin Epidemiyolojisi - Mehmet Zencir

Yemek arası (13.00 - 14.00)

Çalışma grupları (14.00 - 17.00)

Sağlık Hizmet Üretimi Sürecinde Dönüşüm
Güvenli Çalışma Ortamları
Toplumsal Şiddet
Cezasızlık Politikaları
Mağduriyetten Özneleşmeye

Çalışma gruplarının sunumlarının hazırlanması (17.00 - 18.00)

17 Aralık 2023 Pazar

Çalışma grupları sunumları (09.30 - 11.00)
Kolaylaştırıcı: Ahmet Karer Yurtdaş

Forum (11.15 - 13.00)

ÇALIŞMA GRUPLARI

1.

Sağlık Hizmet Üretimi Sürecinde Dönüşüm

Sağlıkta Dönüşüm Programı ile Türkiye'de sağlık hizmetleri tümüyle piyasa kaygılarıyla şekillenmiştir. Bu şekillenmenin özel sağlık sektöründeki büyüme ve daha da önemlisi “yeni kamu işletmeciliği” modeli ile piyasalaşma dönüşümü özel-kamu ayrımını ortadan kaldırırcasına belirgin hale gelmiştir. Piyasanın kuralları doğrudan sağlık emekçileri ve vatandaşı etkilemektedir. Bu süreçte çalışma rejimi güvencesizleştirilmiş, sağlık emekçisi-hasta ilişkisi özel niteliğini kaybetmiştir. Güven ilişkileri zedelenmiş, mesleki özerklik büyük tehdit altına girmiştir.

Bu durum, işveren konumunda olan yöneticilerin sağlık kurumlarını fabrika gibi yönetmesine yol açmış, mobbing ve tükenmişlik gibi olumsuz sonuçlar ortaya çıkmıştır.

Bu çalışma grubunda,

Hizmet üretimindeki bu dönüşümün şiddet ile olan ilişkisi nedir?
Makro düzeyde siyasi ve iktisadi politikalar ile sağlık politikalarına dair ne tür dönüştürücü adımlar atılabilir?
İşyerinde şiddetle mücadele için sağlık hizmeti üretim sürecine dair nasıl adımlar atılabilir ve bu adımlar nasıl takip edilebilir?

soruları ele alınmıştır.

2.

Güvenli Çalışma Ortamları

Sağlık hizmet üretimindeki dönüşüm, çalışma koşullarını ve çalışma ilişkilerini güvensiz hale getirmiştir. Mekan düzenlemesinden hizmet akışına kadar şiddeti tetikleyen ve önlem alınmasını olanaksız kılan birçok olumsuz ortam faktörü bulunmaktadır. İşçi sağlığı ve güvenliği perspektifiyle sağlık çalışanlarının sağlığı nasıl korunabilir? Birinci basamaktan hastanelere kadar her sağlık kurumuna özgün, güvenli çalışma ortamının tanımlanması ve gerekli müdahalelerin yapılması önemli bir gündem olmaktadır.

Bu çalışma grubunda,

Şiddeti önlemeye yönelik mekan ve fiziksel ortamın koşulları nasıl düzenlenmelidir?
Alınacak önlemlerin “güvenlikçi politika” eksenine kaymasından nasıl uzak durulabilir?

soruları ele alınmıştır.

3.

Toplumsal Şiddet

Şiddet toplumun genelinde yaygın hale gelmiştir. Kadın cinayetleri, nefret cinayetleri, linç kültürü yükseliştedir. Bu durum sağlık alanını doğrudan etkilemektedir. Bu nedenle sağlıkta şiddet, toplumda şiddeti körükleyen faktörlerle birlikte ele alınmalıdır.

Bu çalışma grubunda,

Toplumda şiddeti artıran faktörler nelerdir?
Toplumda yükselen şiddetle sağlıkta şiddet ilişkisi nasıl kurulmalıdır?
Toplumla sağlık emekçilerini karşı karşıya getiren şiddet sarmalını tetikleyen faktörlere karşı ilk yapılacaklar neler olabilir?

soruları ele alınmıştır.

4.

Cezasızlık Politikaları

Şiddetin toplum genelinde yaygınlaştığı süreçte yargı mekanizmalarının şiddetin son bulmasına dönük önleyici tedbirler almaması belirleyicidir. Yargı mekanizmalarının araçsallaştırılması ve etkisizleştirilmesi sorunu katmerleştirmektedir. Sağlık çalışanlarına şiddet uygulayan faillerin cezalandırılmasının sorunun çözümüne katkı sunması beklenmektedir. Bununla birlikte “caydırıcılık”, etkisi konusunda tartışmalı bir kavram olmayı sürdürmektedir.

Bu çalışma grubunda,

Bir hak ihlali karşısında kamu otoritesinin yargılama ve cezalandırma konusunda etkili tedbirler almama sorunu olarak cezasızlık politikalarının sağlıkta şiddete yansımaları nelerdir?
Etkili bir şiddet yasası nasıl olmalıdır? TTB’nin yasa teklifi yeterli midir?
Cezasızlık politikalarının son bulması için yasa yeterli midir? Diğer çözümler neler olmalıdır?

soruları ele alınmıştır.

5.

Mağduriyetten Özneleşmeye

Koruyucu hekimlik esas alındığında yukarıdaki tüm başlıklara dair çözüm önerilerinin temel hedefi şiddetin hiç yaşanmaması olmalıdır. Soruna ilişkin tespitler, düzenleme talepleri ve bu talepler etrafında kurulmuş kampanyaların vurgusu bir hayli önemli olmaktadır.

Bu çalışma grubunda,

Bugüne kadar kamuoyunda ve hatta kendileri nezdinde sağlıkta şiddetin “nesnesi” olarak anılan hekimler ve genel olarak tüm sağlık emekçileri, kamu otoritesinden çözüm talep etmenin ötesine uzanacak bir kolektif gücü oluşturabilir mi?
Özneleşme gerekli midir? Yöntemi ne olabilir?

soruları ele alınmıştır.

YAYINLAR

TTB'nin sağlıkta şiddet konusunda daha önce hazırladığı yayınlar

3 Mart 2007'de düzenlenen Şiddet Sempozyumu'nda gerçekleştirilen konuşmalar kitapçık haline getirildi.

TTB Sağlık Çalışanlarının Sağlığı Çalışma grubu tarafından Eylül 2010'da hazırlandı ve son olarak 2019'da genişletilerek yeniden basıldı.

Hekime yönelik şiddet konusunda yürütülen nicel araştırmalardan yararlanılan değerlendirmeler ve çözüm önerileri 2014 yılında yayımlandı.