Eski Sayılar | Künye | Ana Sayfa

.

15 Kasım 2002  Sayı: 94

Tütün Kontrol Çerçeve Yasası Müzakereleri sona erdi

“Tütün endüstrisi zararlarından sorumlu tutulsun”

Cenevre’de yürütülen 5. Tütün Kontrol Çerçeve Yasası müzakerelerine Türkiye’den “hükümet dışı kuruluşlar” adına katılan TTB, tütün reklam, tanıtım ve sponsorluğunun tümüyle yasaklanmasını ve halk sağlığı politikalarına tütün endüstrisinin müdahalesinin engellenmesini istedi.

Tıp Dünyası - ANKARA - Cenevre’de gerçekleştirilen 5. Tütün Kontrol Çerçeve Yasası (TKÇY) Müzakereleri’ne Türkiye’den “hükümet dışı kuruluşlar” adına katılan TTB, tütün endüstrisinin çevre ve halk sağlığına verdiği zararlardan sorumlu tutulmasını istedi. TTB Merkez Konseyi Başkanı Dr. Füsun Sayek, dünyada ilk kez uluslararası bir sağlık yasasının çıkarılabilmesi için hazırlık yürütüldüğüne işaret ederken, tütün endüstrisinin yasasın çıkarılmasını engellemeye çalıştığını söyledi.

1997’den bu yana 180 ülkenin katılımıyla çalışmaları sürdürülen TKÇY için bugüne kadar uzlaşma sağlamadı. Çalışmaların sonuçlandırılamayışında, çok sayıda ülkenin taraf olduğu bir uluslararası anlaşma olmasının getirdiği zorluklar kadar, uluslararası tütün tekellerinin yasa taslağını sulandırma yönündeki yoğun çabalarının etkisi var. DSÖ’nün verileri dünyada 1.1 milyar tütün kullanıcısı olduğunu, 2025 yılında bu sayının 1.64 milyara ulaşacağını ortaya koyuyor. Her yıl yaklaşık 4 milyon kişi tütüne bağlı hastalıklar nedeniyle yaşamını yitirirken, tütün kullanma eğiliminin sürmesi durumunda, 2030’larda bu oranın yüzde 70’i gelişmiş ülkelerde olmak üzere yılda 10 milyona ulaşması bekleniyor.

TKÇY tartışmalarının başladığı günden bu yana dünyada 12 milyon kişinin tütüne bağlı hastalıklardan yaşamını yitirdiğine dikkat çeken Füsun Sayek, müzakerelerin tütün kontrolü açısından istenen hız ve içerikte gerçekleşmiyor olmasından endişe duyduklarını kaydetti.

Sayek, taslağın 2003 Mayıs’ında yapılacak DSÖ genel kurulunda oylamaya sunulmasının hedeflendiğini bildirdi. Gelişmiş ülkelerin tütün kullanmadığını ama kullandırdığını belirten Sayek, pazar alanı olarak da az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelerin seçildiğine dikkat çekti.

Yasa çıkması durumunda tütün üretimi, satışı, reklamı, sponsorluklar gibi birçok alanın denetim altına alınacağını ifade eden Sayek, bu durumun tütün ABD, İngiltere ve Japonya’daki tütün tekellerini rahatsız ettiğini belirtti. Sayek, Türkiye’de sigara ve tütün konusunda reklam yasağı bulunduğunu ancak bu yasada olmayan pekçok önemli unsurun hazırlanan taslakta bulunduğunu anlattı. Füsun Sayek, taslakta tütün ve sigara ile ilgili olarak yer alan bazı denetim konularını şöyle aktardı:

“Tasarıda sigara paketlerinin düz olması, paketin yüzde 50’den daha fazla bir bölümünün üzerinde uyarıcı yazılar, resimler bulunması, sigaradan alınan vergilerin artırılması, böylece gümrüklerde düşük ücretle satılmasının da önlenmesi, ‘normal sigaradan daha düşük nikotin içerdiği’ savı gerçekleri yansıtmadığı için sigaralarda ‘light’ sınıflamasının kaldırılması, ve tütün üretiminin sınırlandırılarak, tütün üreticilerinin başka ürünlere teşvik edilmesi ve tütüne bağlı ölümlerden sigara firmalarının sorumlu tutulması öngörülüyor.”

Taslak hazırlıkları sürerken firmaların da “sulandırma” çalışmalarını yoğunlaştırdığını kaydeden Sayek, taslakta mümkün olduğunca detaya girilmemesi ve boşlukların yönetmeliklerle doldurulması için çaba gösterdiklerini bildirdi. Sayek, bu nedenle bütün sivil kuruluşların yasanın biran önce çıkması için çalıştıklarını belirterek, TTB’nin taslakla ilgili  isteklerini de şöyle sıraladı:

-Ticaret ve diğer uluslar arası anlaşmalarla çeliştiği durumlarda halk sağlığının öncelenmesi.

-Tütün reklam, tanıtım ve sponsorluğunun tümüyle yasaklanması.

-Halk sağlığı politikalarına tütün endüstrisinin müdahalesinin engellenmesi.

-Tütün endüstrisinin halka ve çevreye yaptıkları zararlardan sorumlu tutulması.

-Tütünün verdiği zararın karşılanması için yöntemler geliştirilmesi.

-Yasanın uygulanmasının gönüllülüğe dayanması; uygulama planının ve uyulmaması durumunda verilecek cezaların yasada yer alması.