Eski Sayılar | Künye | Ana Sayfa

.

15 Ekim 2002  Sayı: 9

Dünya tıp çevrelerinin WHO'ya yönelik eleştirileri ağırlaşmaya başladı...
“WHO herkese sağlık hedefini terketti”

Paris VII Üniversitesi'nden Prof. Jean-Loup Motchane, Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) büyük ilaç laboratuarlarının açgözlülüğüne asla muhalefet etmediğine dikkat çekerek, artık WHO'ya güvenmenin mümkün olmadığını belirtti. Örgütün Genel Başkanı Gro Harlem Brundland'ı ağır dille eleştiren Motchane, "Brundland, iflas etmekte olan bir dünya sağlık sistemini özelleştirerek,  WHO'nun kapılarını büyük ilaç laboratuarlarına sonuna kadar açtı" dedi.

Birleşmiş Milletler Örgütü (BM) tarafından 1946 yılında kurulan Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO) son yıllarda dünya tıp çevrelerinden yöneltilen eleştiriler artmaya başladı. ABD'nin yoğun baskısı altına girdiği ileri sürülen ve büyük ilaç laboratuarlarının esiri haline geldiği belirtilen WHO'ya son eleştiri Paris VII Üniversitesi profesörü  Dr. Jean-Loup Motchane'den geldi. Motchane, WHO'yu ve başkanı Gro Harlem Brundland'ı "ilaç laboratuarlarının avukatı" olmakla suçladı.

Motchane, Le Monde Diplomatique'in 15 Temmuz-15 Eylül 2002 tarihli Türkiye baskısında yer alan yazısında, büyük ilaç laboratuarlarının yoğun etkisi altına giren WHO'ya artık güvenmenin mümkün olmadığını belirtti. Yöneticilerinin maddi kaynak sağlama gerekçesiyle WHO'yu "ABD ve finans piyasaları için cazip hale getirme" isteğini açıkça dile getirdiklerinin altını çizen Motchane, "WHO'nun Washington'un ve liberal küreselleşmeyi destekleyen kurumların isteklerine boyun eğmesinin ve büyük gruplardan merhamet dilenmesinin bu şekilde savunulması her ne kadar bir zorunluluğun sonucu gibi gösterilse de, gerçekte tamamen ideolojik temellere dayanıyor. Zira, özel sermayenin payı örgütün kaynaklarının sadece küçük bir kısmını oluşturuyor" ifadesine yer verdi.

BM kurumları konusunda uzman bir diplomatın da WHO'ya yönelik bu bakışı doğruladığına dikkat çeken Motchane, söz konusu diplomatın "Bayan Brundland'ın ilaç sanayii karşısındaki duruşunu, kendisinin günümüzdeki küreselleşme değerlerine olan bağlılığıyla açıklamak mümkün. Zira kendisi Dünya Ticaret Örgütü ile yakın ilişkiler geliştirdi ve WHO'nun esas sermayedarı olan Dünya Bankası'nın söylemini sahiplendi" ifadesini de yazısında aktardı. Motchane'nin yazısında WHO'ya ilişkin olarak yaptığı değerlendirmelerden bazıları özetle şöyle:

-WHO, programların tanımlarından anlaşıldığı kadarıyla, sanayi lobilerinin kendi çıkarlarını gizli kapaklı yöntemler kullanarak etkin bir şekilde savundukları, saydamlıktan uzak bir merkez. Bu da hiç şüphesiz örgütün yüksek bir görevlisinin sözlerini doğruluyor: "WHO, çıkar çatışmalarının tam ortasında bulunuyor. Kurumun özel çıkarların çaktırmadan içeri sızmasını engellemek üzere aldığı resmi önlemler son derece yetersiz.

-WHO'nun bir avuç büyük ilaç firmasının örgüt programları üzerinde uygunsuz bir tesire sahip olmasını kabullenmesi birçok insanın kafasını kurcalıyor. (...) WHO (...) jenerik ilaçların yoksul ülkelerde kullanılmasını teşvik etme biçimindeki geleneksel rolünden çekiliyor.

-Çalışanlardan biri olan Daphne Fresle'in yakın tarihli istifa mektubu, örgüt ve Brundland için ecel terleri döktürecek bir suçlamayı içeriyor. Söz konusu çalışan, "mevcut yönetimin, örgütün esas meşgalesi olduğu halde, gelişmekte olan ülkelerdeki yaşamsal çıkarları kamu nezdinde savunmak konusunda isteksizlik gösterdiğinden" yakınıyor.

-WHO en güçlü ülkelerin, özellikle de  içlerinden birinin, çıkarlarını gözeterek geleneksel hedefini, yani herkese sağlık götürme hedefini terketmiş durumda. Son yıllık raporlar, bilimsel kesinlikten yoksun olmaları nedeniyle örütün güvenirliğine ve ününe gölge düşürür nitelikteler. Örgütün yönetsel yeniden organizasyonu ise başarısızlıkla sonuçlanmış durumda. Üç yıldan uzun bir süredir güdülen politika, WHO'nun bir yandan etik alanında itirazlara maruz kalması, diğer yandan da Küresel Fon'un kurulması sonucu sağlık alanındaki siyasi liderliğini kaybetmiş olması şeklinde özetlenebilir.