Acil Yaklaşım/İlkyardım

      Dolaşımın sürdürülmesi

      Bir çocuğun kan hacmi yaklaşık olarak 75 ml/kg'dır. Dolaşım hızı da yaşa bağlı olarak değişir.

      Kan basıncı

      Çocuklukta, sıvı yitimi sonrası kan basıncı değişiklikleri geç oluşur. Çocuğun, yaşamsal organlara daha az yaşamsal olanlara göre öncelik tanıyarak akımı sürdüren düzenleyici  mekanizmalar kullanarak sıvı yitimini çok iyi dengeleme yeteneği vardır. Kan basıncı önemli miktarda düşmeden önce dolaşan kan hacminin yüzde kırk ile ellisi yitirilmiş olmalıdır.

      Sıvı replasmanı, henüz yürümeye başlamış çocuklarda sağlanması zor olabilen intravenöz yola bağlıdır. Çok çeşitli intravenöz kanüller vardır tek üretici tarafından yapılan farklı boyutlarda kanülleri göstermektedir. Tek tip kanülün kullanımına alışmak ve engel olan bazı nedenler olmadıkça sürekli onu kullanmak yeğlenmelidir (Resim 1).

      Kural olarak acil tıpta, çocuğun boyutuna uygun en büyük kanül kullanılmalıdır. Periferik venöz dolaşıma genellikle antekübital fossa Resim 2), el sırtı (Resim3) ya da safen venden (Resim 4) ulaşılır.

      Bu bölgelere kolayca ulaşılır, ancak tombul bir bebek ya da yürüme çağındaki çocuk zorluk çıkarabilir. Daha önce birçok kez kanül takılmış olan çocuklar, örneğin diyabetikler, epileptikler ya da bebek yoğun bakım servisinde bulunmuş olan çocuklarda oldukça zorluk çıkabilir.

      Kanülün yerleştirilmesi için alternatif yollar arasında eksternal juguler ven (Resim 5) ve femoral ven yer alır. Bunlar başlangıçta periferik venler olarak kabul edilmelidir. Ancak sonrasında Seldinger tekniği kullanarak uzun ya da santral yola (katatere) dönüştürülebilirler (Resim 6).

      Acil odasında subklavian ven ve juguler venlere kanül takılması zordur (Resim 7); hızlı ve efektif bir şekilde yapılması için deneyimli uygulayıcılar gerekir.

      Acil olarak sıvı ya da ilaç tedavisi gereksinimi içinde olan çocukta yeterli damar yolunu sağlamadaki başarısızlıkta kemik içi yolun kullanımına geçilmelidir.

      Kemik içi ponksiyon için uygun yerler:

      *Proksimal tibia

      *Distal tibia

      *Distal femur

      Kemik içi tekniği

      Kullanılacak yeri belirle.

      Bölgeyi hızla bir antiseptik ajanla temizle.

      Kemik içi iğneyi giderek kemiğin içine bir     sondaj ve döndürme hareketiyle it.

      Kemiğe bir boşluğa gelinerek girilir.

      İğne kemikte ise, düz duracaktır.

      Tüpü ve üç musluklu başlığı bağla.

      Yeri doğrulamak için kemik iliğini nazikçe aspire et. Şimdi ilaçlar ve sıvıların infüzyonu için herşey hazır.

      Kemik içi ponksiyon kontrendikasyonları

      Ponksiyon gerektiren kemiğin kırılması,

      Bölgeyi kaplayan derinin yanık olması,

      Lokal enfeksiyon,

      Osteogenezis imperfekta,

      Aynı kemiğin yeni ya da yakın geçmişteki kemik içi ponksiyonu.

      Kemik-içi ponksiyonun komplikasyonları:

      Teknik çok kaba olursa kırık

      Plağa çok yakın olursa epifiz hasarı

      Dokuda 48 saatten fazla kalırsa enfeksiyon

      Yağ embolisi

      Sıvı Embolisi

      Sıvı kaybı olan çocuklarda sıvı replasman tedavisi, uygulamadan uygulamaya değişir. Avrupa'da, kolloid solüsyonlar seçilir; ancak kristaloid de kullanılır. Bizim uygulamamız ilk bolus için hızlı bir şekilde 20 ml/kg normal serum fizyolojiktir. Plazma-protein fraksiyonu ya da tam kan gibi ek resüsitasyon solüsyonları, perfüzyonu sürdürmek amacıyla  gerektiğinde 10-20 ml/kg'lık boluslar olarak uygulanabilir.

Resim 1. French çap 22'den French çap 14'e değişen IV kanüller.

Resim 2. Antekübital fossadan damar yolu girişimi küçük çocukta sıklıkla zor olabilir.

Resim 3. El sırtında bir serum setine bağlı IV kanül

Resim 4. Kan alınmış uzun bir vende IV kanül. İdeal olarak kan alan kişi çapraz enfeksiyon şansını azaltmak için eldiven giymelidir

Resim 5. Başlangıçta santral juguler ven kanüle edilebilir ve sonrasında Seldinger tekniği kullanarak santral yola açılabilir.

.......