.........
.......
.........
 |
|
 |
|||
| Termal Yaralanmalar
Her türlü termal yaralanmaya çocuklukta yaygın olarak rastlanır. Duman alarmlarının kullanılmasına, eğitime ve önleyici girişimlere karşın, ateşten kaynaklanan mortalite ve morbidite oranları kabul edilemeyecek düzeydedir. Özellikle, pik insidansın beş yaşın altında olmasıyla küçük çocuklar tehlike altındadır. Termal yaralanmaların nedenleri altı genel sınıfta toplanabilir. Radyasyon, Islak ısı, Kuru ısı, Elektrik yanıkları, Kimyasal yanıklar, Duman solunması, Radyasyon Yaralanmaları: Radyasyon yaralanmalarının en yaygın nedeni güneş yanıklarıdır. Açık-tenli ve kızıl saçlı çocuklar özellikle tehlike altındadır. Yaralanmaların çoğu yüzeyeldir ve veziküllerden oluşan küçük bir alan bulunur. Islak ısı yaralanmaları: Isıdan kaynaklanan yaralanmaların en yaygın nedeni kaynar sıvılara maruz kalınmasıdır. Sıcak banyo ve yeni hazırlanmış sıcak içecekler bu kategorideki yanıkların çoğunluğunun nedenini oluşturmaktadır. Kuru ısı yaralanmaları: Çocukların kızgın nesnelere dokunması, dumana maruz kalmaları ya da bir patlamanın yakınında bulunmalarıyla yanıklar oluşur. Elektrik yanıkları: Çocuk elektrikle temas ettiğinde oluşur. Yaralanmanın derecesi, uygulanan voltaja ve temas süresine göre değişir. Kimyasal yanıklar: Çocuklarda kimyasal yanıklar, asite, alkalen, aşındırıcı maddelere dokunmaları ya da bunları yutmalarıyla oluşur. Yanığın derecesi, maddenin konsantrasyonuna aşındırıcı etkisine ve temas süresine göre değişir. Bu yanıklar ve resüsitasyonun "ABC" sine dikkat edilerek, gerekirse bir deterjan kullanılarak akan suyun altında (duş gibi) yıkanmalıdır. Duman solunması: Uzun süre dumana ya da hoş olmayan gazlı ajanlara maruz kalınması, zehirli maddelerin absorbsiyonu söz konusu olsun ya da olmasın akciğerlerde inflamasyonla ilgili değişikliklere neden olabilir. Genellikle, çocuk bu toksik ortamdan çıkarılmadan ölür. Bununla birlikte, bazı etkilerin ortaya çıkması bir kaç saat alır, bu da tehlike geçinceye kadar çocuğun gözetim altında tutulmasını gerekli kılar. Termal yaralanmaların tedavisi: Yanmış bir çocuğun getirildiği doktorun şu soruları sorması gerekir: Yanık ne kadar ciddi? Çocuğun resüsitasyonu gerekli mi? Çocuğun hastaneye kabul edilmesi gerekli mi? Bu sorulara verilecek yanıtlar, yanmış çocuğun başarılı bir biçimde en iyi nasıl tedavi edileceğine ilişkin ipuçları sağlar. Isı kaynaklı yaralanmaların şiddeti: Genel bir kural olarak, mortalite ve morbidite yanık şiddetine göre belirlenir. Yanık zedelenmesinin şiddeti ve derecesi üç etkenle belirlenir: Yanığın derinliği Yanığın yüzey alanı Yanığın yeri Yanığın derinliği: Yanıklar dört sınıfa ayrılabilir. Yüzeyel, yüzeyel parsiyel kalınlıkta, derin parsiyel kalınlıkta, tam kalınlıkta. Yüzeyel yanıklar: Yalnızca eritem bulunmasıyla karakterizedir. Acı vericidirler ama ardında iz bırakmaksızın kısa sürede iyileşirler. Yüzeyel parsiyel kalınlıkta yanıklar: Bu olgularda bir bölümü patlayabilen veziküller bulunur. Veziküller patladığında alttan yumuşak, nemli ve parlak doku çıkar. Yine bu yanıklar da ağrılıdır. Enfeksiyon ortaya çıkmazsa bu yanıkların çoğu ardında iz bırakmadan iyileşir. Derin parsiyel kalınlıkta yanıklar: Bu yanıkların, daha yüzeyel yanık tipinden ayırt edilmesi güç olabilir. Yine bu yanıklarda da veziküller vardır ama alttaki doku pek parlak değildir: "Beyaz" alanlar yanığın derine işlediğini gösterir. Var olan duyarlılığı azaltır. Bu yaralar iz bırakmaya yatkındır, yine burada da enfeksiyon süreci kötüleştirir. Tam kalınlıkta yanıklar: Burada deri ve diğer dokular canlılığını bütünüyle yitirir. Kösele görüntüsü kazanır ve ağrı duyarlılığını yitirir. Bu durum genellikle cerrahi tedavi gerektirir, karar bir plastik cerrah tarafından verilmelidir. Akut evrede yanığın derinliğini değerlendirmek genellikle çok güçtür. Gerekli uzmanlığı edinmek için deneyim ve pratik gereklidir. Eğer bir kuşku varsa erken evrede deneyimli bir pratisyenden öneri alınmalıdır. Yanığın yüzey alanının hesaplanması: Bir yanığın yüzey alanını hesaplamak için çeşitli yöntemler vardır. Yanmış çocuğun avuç içi, çocuğun tüm yüzey alanının yaklaşık % 1'ine eşittir. Çocuk büyüdüğü için oranları farklı olarak hesap eden grafikler kullanılarak daha kesin ölçümler yapılabilir. Alanlar grafiğe uyarlanır ve bu alanlar toplanarak yanık alanının daha kesin bir hesaplaması yapılabilir. Yanmış alan, total vücut alanının (TBSA) yüzdesi olarak söylenir. Yanık alanı: Yanıklar tarafından oluşturulan potansiyel sorunlar, hasar gören vücut alanına göre değişmektedir. Perine ve kalçalar enfeksiyona daha fazla eğilimlidir. Eller ve eklemlerin fleksör yüzlerindeki yanıklar kontraktürlere yol açabilir. Bir ekstremiteyi çevreleyen yanıklar, yanığın distalinde bir iskemiyle sonuçlanabilir. Göğsü çevreleyen yanıklar solunum yetmezliğiyle sonuçlanır. Tüm bu durumlarda da bir plastik cerrahla birlikte erken bir karar verilmesi önerilir. Ağız, yüz ve boyundaki yanıklardan sonra gelişen şişme bir sorun olabilir. Bu koşullarda hava yolunun korunması önceliklidir.
Ancak belirli kriterler olduğunda poliklinik
tedavisi düşünülmelidir. Bu kriterler:
|
....................................................
.
