Dr. Şaika Yüksel
Matem
Sevilen birinin yitimi, ayrılma, ölüm, iş/prestij kaybı, sembolik
yitim, organ yitimi.
Matem ve depresyonun benzerlikleri olduğu gibi farkları da vardır.
Bir yakının yitimi ardından farklı devrelerden geçilir.
1. Alarm: korku, öfke, huzursuzluk, şok.
2. Donukluk: etkilenmiş olmakla birlikte kendini akut stres bozukluğundan
korur
3. Araştırma: yitirilenin işaretleri araştırılır. Onu arar ve
onunla uğraşır.
4. Depresyon: çevreden çekilir, gelecekli ilgili umutsuzdur.
5. İyileşme ve yeniden örgütlenme.
Matem devresi tedavisinde dikkat edilecekler:
1. Duygu ifadesine izin verin. Özellikle ölenle ilgili olumlu
şeylerin hatırlanması iyidir.
2. Kısa sık ziyaretler uzun tek bir ziyaretten daha yararlıdır.
3. Ölümden bir süre sonra çıkabilecek matem reaksiyonu için uyanık
olmalıyız.
4. İntihar ya da benzer bir durumla ölen bir kişinin ölüm nedeninden
etkilenme endişesi ile kaçınalabilirler.
5. Ağlama ya da öfkelenme demeyin.
6. Sürekli ilaç vermeyin, konuşup rahatlatın; kısa süreli düşük
doz ilaç verin.
Ölüm
E. Kübler Ross'a göre kayıp ardı geçilen devreler. Bu devreler
bazen sıra ile bazen farklı sıralarda gider.
Devre I; şok ve inkar: Hasta bir şeyi olmadığını iddia ederek, bunu
kabul edecek birini bulmak için doktor doktor dolaşır.
Devre II; öfke: Engellenmiş, tedirgin olarak "niye ben" diye
sorar. Bazen hastalığın bir ceza olarak kendine verildiği düşüncesi ile
öfkeyi kendine yönlendirir.
Devre III; tartışma-pazarlık: Doktorla, arkadaşlarla, tanrı ile
iyi olmak için tartışır. Adaklarda bulunur.
Devre IV; çöküntü: Depresyonun klinik belirtileri görülür.
Devre V; kabul: Gerçeği ve evrenselliğini kabul eder.
Ölecek Hastayla İlişkide Dikkat Edilecekler:
1. Olayı söylemekte katı olmayın. Hastanın sizi yönlendirmesine
izin verin. Bazıları tanılarını bilmek isterken istemeyenlerde olabilir.
Hastanın o zamana dek ne bildiğine bakın. Eğer inkar çok ön planda ise
birden bozmayın. Yine inkar nedeni ile yardımı reddediyorsa yine ona destek
verin.
2. Tanıyı söyledikten sonra yanında kalın ve sormaya yüreklendirin.
Ayrılırken kendinin ve ailesinin sorularına yanıt vereceğinizi söyleyin.
3. Bir kaç saat sonra yanına gidin ve şiddetli bir tepki varsa
bir kerelik Valium verebilirsiniz.
4. Aileyi konuyu konuşmağa teşvik edin. Hasta duygularını ifade
edebilmelidir.
5. Yaşama arzusunu daima kontol edin.
6. Ağrı-acıyı azaltın. Ölmekte olan bir kişinin narkotik bağımlısı
olma riski yoktur.
|