Yönetsel Önlemler Çalışma Grubu Programı
AMAÇ
Genelinde sağlık alanında, özelinde hekimlere yönelik şiddetin boyutunun ortaya konması ve konu hakkında toplumda “sıfır tolerans” geliştirilmesi.
HEDEF
a) Sağlık alanında yaşanan şiddetin yaygınlığını kavramak
b) Gerek ulusal, gerek küresel boyutta yaşanan ekonomik ve sosyal değişimlerle yaşanan şiddet eylemleri arasındaki ilişkinin farkında olmak
c) Hekim ve diğer sağlık çalışanlarına yönelen şiddetin önlenebileceği/azaltılabileceği bir ortamın genel ilkelerini tanımlamak
d) Şiddete maruz kalan bireylere ve şiddet uygulayan kişilere karşı planlanacak yaklaşımı şekillendirmek.
STRATEJİ
I - Organizasyon biriminin oluşturulması
Etkinlik: TTB bünyesinde şiddet önleme kolunun kurulması
İzleme ve değerlendirme: Kolun etkinliklerinin sayısı
II - Sağlık alanında yaşanan şiddetin farkındalığını arttırmak
Etkinlik;
1. Bugüne kadar konu hakkında yapılan araştırmaların sağlık birimlerine ve kamuoyuna ulaştırılması
2. Türkiye’yi örnekleyecek yeni bir araştırma yapmak
3. Konunun tüm yönlerini kapsayacak bir kılavuz yayınlamak
4. Uluslar arası aktörlerin ve ulusal tarafların katıldığı “Sağlıkta Şiddet” çalıştayı yapılması
5. Sağlık birimlerinin idarecileri ve il sağlık müdürlüğü temsilcilerinin katıldığı bölge toplantıları
6. Sağlık müdürlükleri bünyesinde “sağlık çalışanlarına yönelen şiddeti önleme birimi”nin kurulmasını sağlamak
İzleme ve değerlendirme;
1. Basılı dokümanların sayısı
2. Yapılan araştırmaların sayısı
3. Tabip odalarının yaptığı toplantı ve bu toplantılara katılan üye sayısı
4. Konu hakkında medyaya yansıyan haber ve sinyal sayısı
5. Kılavuzun dağıtıldığı hekim sayısı
6. Çalıştay sonuç metni
7. İdarecilerin katıldığı toplantı sayısı
8. “Sağlık ve Şiddet” biriminin kurulduğu müdürlük sayısı
III - Sağlık alanındaki şiddetin izlenmesi
Etkinlik;
1. Şiddet ihbar formu (hekim ve idare için)
2. Ulusal şiddet hattı (ücretsiz telefon hattı)
İzleme ve değerlendirme;
Aylık bildirim ve telefon ihbar sayısı
IV - Şiddeti azaltabilecek güvenlik önlemleri
Etkinlik;
1. Sağlık kurumlarında işyeri sağlık birimlerinin kurulması
2. Sağlık birimlerinde uyarı levhaları asılması
3. Sağlık birimlerinin reorganizasyonu (“Sorun 4” bölümünde tanımlanan strateji ve çözüm yolları)
4. “Olay Tespit Tutanakları”nın kullanılması
5. “Hasta Hakları” birimine tabip odası temsilcisinin katılması
İzleme ve değerlendirme;
Güvenlik önlemleri alınan sağlık birimi sayısı
V - İletişim becerilerini arttırmak
Etkinlik;
1. Hekim eğitimleri (merkezi ve bölgesel kurslar)
2. Hasta toplantıları (bölgesel ve sağlık birimi toplantıları)
3. Sağlık birim toplantısı (periyodik ve sürekli)
4. Tıp eğitimine “iletişim becerisi”, “sağlık ve şiddet” ve “medikalizasyon” derslerinin konulması
İzleme ve değerlendirme;
1. Toplantılara katılan hekim ve hasta sayısı
2. Tıp eğitimi müfredatı değişen fakülte sayısı
VI - Şiddete yönelen kişiyi yönetmek
Etkinlik;
1. İşyerinde şiddete karşı korunmak konulu merkezi ve bölgesel eğitimler
2. Sağlık kurumları ve tabip odalarında deneyim aktarımı toplantıları
İzleme ve değerlendirme;
Eğitimlere katılan hekim sayıları
VII - Şiddet mağduruyla dayanışmak
Etkinlik;
1. Hukuki destek
2. Cezai yaptırımların arttırılması
3. Hekim ve kamu duyarlılığını arttıracak eylemler (sticker, kalem, maske, basın açıklaması, yürüyüş, vs)
İzleme ve değerlendirme;
1. Dava sayısı
2. Ceza sonuçları
3. Eylemlerin yaygınlığı ve katılımı
VIII - “Sağlık ve Şiddet”in politik yönünün farkına varmak
Etkinlik;
1. “Performans Sistemi ve Şiddet” konulu raporlar, eylemler
2. “Eşitsizlik ve Şiddet” konulu raporlar ve eylemler
3. “Medya ve Şiddet” konulu raporlar, eylemler ve medya örgütleri ile birlikte yapılacak çalıştaylar
4. Meclis ve Sağlık Komisyonu’nun ziyareti ve konu hakkında yapılacak etkinliklere katılımının sağlanması
5. TTB-UDEK, YÖK, sendikalar, diğer meslek örgütleri ve siyasi partilere konu hakkında hazırlanan raporların sunulması ve düzenlenecek etkinliklere katılımlarının sağlanması
6. Uluslararası Çalışma Örgütü’ne ve Dünya Tabipleri Birliği’ne konunun aktarılması ve siyasi iktidara baskı uygulanmaya davet edilmesi
İzleme ve değerlendirme;
1. Konu hakkında yayınlanan dokümanlar ve gerçekleştirilen eylem sayısı
2. ILO ve DTB tarafından yayınlanan metinler ve eylemler
ALT BAŞLIKLAR VE ÇÖZÜM YAKLAŞIMLARI*
SORUN 1
Şiddet ortamını pekiştiren genel sorunlar (yoksulluk, gelir dağılım adaletsizliği, eğitim ve sağlık alanında yaşanan eşitsizlikler, şiddeti olumlayan kültür,..)
Strateji Ve Çözüm Yolları
1. Vatandaşlık gelir hakkı
2. Şartlı nakil transferine sosyokültürel etkinliklerin de dahil edilmesi
3. Tabana yayılmış dolaysız vergi finansmanı
4. Cepten ödemelerin sıfırlanması
5. Belediyelerin mahalle evlerindeki koruyucu sağlık ve eğitim hizmetlerinin yetkinleştirilmesi
6. Devlet tarafından ucuz ve sağlıklı konut sağlanması
7. Ücretsiz film ve tiyatro gösterileri
8. Okuma odaları, kitap festivalleri
9. Dezavantajlı gruplara (kadın, vs) ekstra eğitim/kurs hakkı, izin/tatil hakkı, kişisel gelişim finans desteği
10. Uzatılan prosedür uygulamaları ile silaha erişimin zorlaştırılması
11. Okul öncesi ve okul eğitiminde farklılık, empati, tolerans, hoşgörü dersi
SORUN 2
Sağlık sistemi / politikaları ve politikacılar hakkında
Strateji Ve Çözüm Yolları
1. “Metalaşma” kampanyası (Sağlığın nasıl ve hangi yollarla metalaştığını gösterecek, kolay ve anlaşılır bir dil ve içerikle hazırlanmış medya kampanyası)
2. Kamu içerisinde özel hasta tedavisinin önlenmesi
3. Yarı zamanlı çalışma hakkının ortadan kaldırılması
SORUN 3
Medya hakkında
Strateji Ve Çözüm Yolları
1. Medya örgütleri ve kamu otoritelerinin katılımı ile “Sağlık Alanında Şiddet Nasıl Önlenebilir” başlıklı bir çalıştay yapılması
SORUN 4
Çalışma koşulları, otelcilik hizmetleri ve sağlık kurum idareleri hakkında
Strateji Ve Çözüm Yolları
- Her sağlık biriminde alkol, ilaç ve madde bağımlılarının özel polikliniklerde hizmet sunulması
- Tüm bürokratik hasta işlemlerinin sanal alana taşınarak hasta ve hasta yakınlarının iş yükünün sonlandırılması
- Muayene, tetkik ve tedavi hizmetlerinde randevulu hizmet sunumu
- Birimlerde “Kırmızı Kod” butonu ve diafonun olması
- Çift kapılı muayene odaları, kilitli kapılar, alternatif çıkış yolları/kapıları, bariyerler
- Akıllı kart eşliğinde çalışan kapılar sayesinde hasta ve hasta yakınlarının serbestçe dolaşımının kısıtlanması
- Acil servise hasta yakınlarının alınmayacak biçimde organizasyonu
- Acil serviste 24 saat süreyle dört ana branştan hekimin bulunması
- Acil servis bünyesinde temel laboratuvar ve görüntüleme hizmetlerinin sunulması
- Sağlık çalışanlarının asgari iki kişi ile nöbet tutması ve gece boyu devriye ekiplerin bulunması
- Uygun aydınlatma sağlanarak sağlık birimlerinde kör ve karanlık bölgelerin olmasının önlenmesi
- Hekim ve hemşire dışı personel sayısının yeterli sayı ve nitelikte olması
- Tüm sağlık birimlerinde etkin çalışan danışma / bilgi aktarım birimlerinin olması
- Çalışanların 24 saat çalışma sonrasında zorunlu 11 saat izin hakkı olması
- Bekleme salonlarının geniş ve ferah olması, salonlarda müzik ve içecek ikramının bulunması
- Hekim başı hasta sayısının azami 32 ile sınırlanması
- Hekim ve hekim dışı sağlık çalışanlarının ortak dinlenme odalarının bulunması, bu odaların müzik, internet, kitap, dergi gibi olanakları bulunması
- Sağlık kurumlarında her ay tüm çalışanların, meslek örgütü ve sendika temsilcilerinin katılacağı “Sorunlar ve Çözüm Yolları” başlıklı toplantıların yapılması
- Sağlık birimlerinde “Çalışan Sağlığı ve İş Güvenliği Birimi” oluşturulması
- Sağlık birimlerinin risk analizlerinin yapılması
- Her sağlık biriminde yazılı ve sorumluları tanımlanmış biçimde şiddetten korunma programının oluşturulması
SORUN 5
“Sıfır Tolerans” kültürü ve yaptırımları geliştirmek hakkında
Strateji Ve Çözüm Yolları
1. “Sıfır Tolerans” kampanyası (Tüm gruplardan toplanan önerilerle oluşturulacak nihai kampanya)
SORUN 6
Tıp eğitimi ve sürekli mesleki gelişim hakkında
Strateji Ve Çözüm Yolları
1. Tıp eğitim müfredatına “Sağlık Çalışanları ve Şiddet” başlıklı dersin eklenmesi
2. Tıp eğitim müfredatına “Sağlık Çalışanları ve İletişim” başlıklı dersin eklenmesi
3. Tıp eğitim müfredatına “Medikalizasyon” başlıklı dersin eklenmesi
4. Halen çalışan hekimlere yıllık akreditasyon puanı toplama zorunluluğu (bu akreditasyon puanlarının yarısının şiddet, felsefe, sosyoloji, insan/hasta hakları ve iletişim becerileri gibi alanlardan olma zorunluluğunun getirilmesi)
5. Etik, hukuk, sosyal bilimler ağırlıklı kişisel gelişim programlarının düzenlenmesi
SORUN 7
Şiddete maruz kalan kişiler hakkında
Strateji Ve Çözüm Yolları
1. Güvenilir veri toplama
2. Tabip Odası sağlık birimi temsilcisinin şiddet maruz kalan kişi ile aynı gün görüşmesi
3. Tabip Odası sağlık birimi temsilcisinin şiddet eylemi yaşanan sağlık kurumunun idaresi ile aynı gün görüşmesi
4. Şiddete maruz kalan hekimin dilekçesinin kişi ile birlikte tabip odası tarafından takibi
5. Her şiddete maruz kalan hekime TTB Hukuk Bürosu desteğinin sağlanması
6. Tabip odası bünyesinde şiddet grupları oluşturularak deneyim aktarımının sağlanması
7. TBMM’ye yeni ceza yasası teklifi
* Bu başlık altında sağlık alanında şiddete yol açtığı düşünülen kimi özel sorunlara karşı oluşturulan stratejiler ve eylem planları paylaşılmaktadır.