.......

.........
 
 
 
Kosta Grafileri Gerekli midir?


Dr. Aytekin Oto*
* Uzm.; Hacettepe Üniv. Tıp Fak. Radyoloji A.D.

Kosta kırıkları en sık görülen torakal yaralanma biçimidir. Kosta kırıklarının tanısının klinik inceleme ile mi, yoksa kosta grafileri ile mi konulacağı ise hala  tartışma konusudur. Bu durum hastanın yaşına göre farklılık göstermektedir. 
 Bir travma hastasında kosta kırığının olup olmadığına kosta grafileri ya da fizik muayene ile karar verilebilir. Genellikle fizik muayenenin duyarlılığı, kosta grafilerinin ise seçiciliği tanı koymakta daha fazla olmaktadır. 
 Yakın zamanda yapılan çalışmalarla, üst kosta kırıkları ile aortik yaralanma insidansında bir artış olmadığı gösterilmiştir. Birinci ve ikinci kosta kırıkları varlığında, komşu nörovasküler demette hasar oluşma olasılığı artmaktadır ancak bu hasar klinik bulgularla ya da çekilen akciğer grafileri ile saptanabilir. Alt kosta kırıkları ise sıklıkla üst abdominal organ yaralanmaları ile beraber görülürler. Bu durumda klinik kuşku varsa hasta abdominal BT ile değerlendirilir. Bütün bu nedenlerden dolayı, kosta kırıklarının belirlenmesi aslında klinik olarak pek bir önem taşımamaktadır. 
 Kosta kırıklarının kesin tanısının önem kazandığı durumlar ise çocuk yaştaki hastalar, yaralanmanın ciddiyetinin belirlenmesi gereken durumlar ve yelken göğüs durumlarıdır. 

 0-14 yaş arası çocuk kostaları bükülebilen kemiklerdir; bu nedenle bir kosta kırığının varlığı, çocuğun toraksının çok ciddi bir yaralanmaya maruz kaldığının göstergesidir. Kosta kırıkları olan çocuklarda mortalitenin yüksek olması da bu durumlarda kesin tanının önemini arttırmaktadır. Bu kırıklar genellikle kostovertebral bileşkede meydana gelir ve standart bir akciğer grafisi ile görülebilmeleri oldukça güçtür. Bu durumlarda, kallusu görüntüleyebilmek için; oblik grafiler, nükleer sintigrafiler ve geç alınan radyogramlar gibi çeşitli yöntemler denenmiştir. 
Göğüs yaralanmasının ciddi olup olmadığı akciğer grafisinde saptanan kosta kırığı sayısı ile belirlenebilir. Üç ya da daha fazla kosta kırığının, özellikle yaşlılarda, ciddi bir yaralanmayı gösterdiği saptanmıştır. 
Yelken göğüs serbest hareket eden kosta parçaları ile meydana gelir ve birden çok kırığın mevcut olduğunu gösterir. Yelken göğüs fizik muayene ile tanısı konulabilecek bir durumdur ancak şişman bir hastada bu durum muayene ile gözden kaçabilir. Bu durumlarda akciğer grafisi tanı koydurucudur. 

 Sonuç olarak: Göğüs yaralanması olan bir erişkinde çoğunlukla kosta grafilerine gerek olmamaktadır, ancak travmaya uğramış çocukta ve özellikle yeni doğanda, var olan kosta kırıklarının saptanması zorunludur ve kosta grafilerinin çekilmesi gerekmektedir.

 Kaynaklar
 1-Campbell DB. Trauma to the chest wall, lung, and major airways; seminars in thoracic and cardiovascular surgery. July 1992, 4:3: 234-240.
 2- Garcia VF et al. Rib fractures in children: a marker of severe trauma. J of Trauma 1990; 30 (6) :695-700. 
 3- Poole CV. Fracture of the upper ribs and injury to the great vessels. Sept 1989:275-282 
 4- Lee RB et al. Three or more rib  indicator for transfer to a level trauma center: a population based study. J of Trauma 1990; 30(6):689-694.
 

....................................................