Yönetmelik taslağına ilişkin TTB görüşleri
İyonlaştırıcı Radyasyon Kaynakları İle Çalışan Sağlık Personelinin Çalışma Esasları ve Radyasyon Doz Limitleri Hakkında Yönetmelik Taslağı’na ilişkin Türk Tabipleri Birliği değerlendirmesi ve taslak yönetmelik metni için...
TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ MERKEZ KONSEYİ'NİN İYONLAŞTIRICI RADYASYON KAYNAKLARI İLE ÇALIŞAN SAĞLIK PERSONELİNİN ÇALIŞMA ESASLARI VE RADYASYON DOZ LİMİTLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK TASLAĞI'NA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMESİ
I - Yönetmeliğin hazırlanma amacı ve işlevi yönünden değerlendirilmesi
Yönetmelikler, Anayasa'nın 124. maddesi uyarınca; başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla çıkarılabilir.
Yönetmeliklerin;
- - Üst normların hükümlerine açıklık getirerek uygulamada birliği ve açıklığı sağlaması,
- - Kanun tekniğinin elvermemesi nedeniyle yer verilemeyen uygulama işlemlerinin ayrıntılarına yer vermesi,
- - Bütünsellik içinde alana ilişkin bütün uygulama hükümlerine yer vermesi,
- - Sadece idare açısından değil hakları ve yükümlülükleri etkilenecek olanlar tarafından da açık, anlaşılır bir dille düzenlenmesi gerekir.
Taslak Yönetmeliğin, yukarıda belirtilen ilkeler ışığında dayanağı olan 2368 Sayılı Yasanın 2. maddesinde belirtilen " radyasyon dozu limitleri dikkate alınarak iyonlaştırıcı radyasyon ile teşhis, tedavi veya araştırmanın yapıldığı yerler ile bu iş veya işlemlerde çalışan personelin çalışma koşullarının düzenlenmesi" amacını gerçekleştirmesi gerekir.
Ancak taslak yönetmelikte, bu alanda çalışan sağlık personeli ile ilgili bazı üst hukuk normlarına aykırı düzenlemeler bulunmakta, çalışma koşulları ile ilgili bazı düzenlemeler hiç yer almamakta; bazı konular ise eksik düzenlenmiş bulunmaktadır. Bu hali ile uygulamayı bütünsellik içinde düzenlemediği gibi hem idare hem de çalışanlar açısından açık, anlaşılır ve uygulamayı yönlendirici olma işlevini yerine getirememektedir. Aşağıda yönetmelik maddeleri gruplandırılarak, aykırılıklar ve eksiklikler belirtilecektir.
II-Yönetmelik Taslağının sağlık personelinin çalışma sürelerini ve çalışma koşullarına etkileyen maddeleri yönünden değerlendirilmesi
a) Günlük çalışma süresinin 7,5 saate çıkarılması
Yönetmelik Taslağının 1. maddesinde amaç; iyonlaştırıcı radyasyonla teşhis, tedavi ve araştırma işlemlerinde çalışan sağlık personelinin "çalışma esas ve sürelerini" ve "iyonlaştırıcı radyasyondan kaynaklanabilecek risklere karşı radyasyon doz limitlerini belirlemek" olarak tanımlanmıştır. Taslağın 7. maddesi ile radyasyonla çalışan personel bakımından çalışma saatleri 7,5 saate uzatılmaktadır.
2368 Sayılı Yasada yönetmelik kapsamındaki personelin çalışma süreleri ile ilgili özel bir düzenlemeye yer verilmemiştir. 2368 sayılı Yasa'nın 2. maddesindeki düzenlemenin getiriliş amacının çalışma sürelerinin uzatılması olmayıp, taslağın birinci maddesinde yer alan "İyonlaştırıcı radyasyondan kaynaklanabilecek risklere karşı radyasyon doz limitlerini belirlemek" olduğu belirtilmiştir. Ayrıca dayanak Yasa hükmünün tasarı metninde radyasyonla çalışan personel için 7,5 saat çalışma süresi belirlenmiş iken bu düzenleme daha sonra geri çekilmiştir.
EURATOM direktiflerinde de sadece doz limitleri belirlenmiş olup çalışma saatlerinin 7,5 saat olarak belirlenebileceğine ilişkin bir hükme yer verilmemiştir.
Halen yürürlükte bulunan 3153 sayılı Kanun uyarınca çıkarılmış bulunan ve normlar hiyerarşisine göre yönetmeliğin üstünde yer alan Radyoloji, Radyum ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Tüzüğün 21. maddesinde röntgen ve radyum ile günde 5 saatten fazla çalışılamaz ifadesi yer almaktadır.
Dayanak Yasa hükmü ve üst hukuk normlarında yer almamasına rağmen radyasyonla çalışan personelin çalışma sürelerinin 7,5 saate çıkarılmasına ve böylece yeni bir çalışma süresi belirlenmesine ilişkin hükümler, memurların her türlü özlük haklarının kanunla düzenleneceğine ilişkin Anayasanın 128. maddesine de aykırı düşmektedir.
Öte yandan referans verilen direktiflerde, üye devletlere şart koşulan korunmanın optimizasyonu, lisans ve izin işlemleri ile cihazların kalibrasyonu konusunda ülkemiz koşullarının ve bu konudaki uygulamaların yetersizliği açıktır. Doz limitlerinin izlenmesi, kişisel ve ortam doz kayıtlarının tutulması, kontrolü ve denetimi açısından da, yetersiz izleme ve takip cihazlarının bulunması ve TAEK'in denetim uzmanı personel sayısı ve niteliğinin yetersizliği de bilinen bir durumdur. Bu gerçeklik karşısında mesai saatinin arttırılmasına yönelik hükümler radyasyona maruziyetten korunma amacını gerçekleştirmeyeceği gibi aksi sonuçlar doğuracaktır.
b) Yönetmelik Taslağında yer alan fazla çalışmaya, akşam vardiyasına ve nöbete ilişkin maddelerin değerlendirilmesi
Taslağın 7. maddesi ile kapsamdaki sağlık personeline gece nöbeti veya aksam vardiyasında çalışma yükümlülüğü getirilmektedir. Oysa;
- - Radyoloji, Radyum ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Tüzük ile 3153 sayılı Kanun'da nöbet veya vardiya şeklinde bir çalışmaya yer verilmemiştir
- - Radyoloji, Radyum ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Tüzüğün 22. maddesine göre radyasyonla uğraşan sağlık personelinin gece uykularını ihlal edecek iş verilmemesi gerekmektedir.
- - Sağlık Kuraları Bakımından Günde Ancak 7,5 Saat Veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelik'in 7. maddesine göre bu tip işlerde çalışanlara fazla çalışmanın yasak olduğu belirtilmiştir. (Yönetmeliğin 4/t bendinde radyoaktif ve radyoiyonizan maddelerle yapılan işler de bu kapsamda değerlendirilmiştir.)
Getirilen düzenlemenin ulusal mevzuatta ve uluslararası direktiflerde yer alan düzenlemelerle uyumlu olmadığı görülmektedir.
c)Radyasyonla çalışan personelin kullanacağı izinlere ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiştir
Radyoloji, Radyum ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Tüzüğün 24. maddesine göre radyasyonla uğraşan sağlık personelinin yıllık izninin yanında senede ayrıca 4 hafta tatil yapması zorunlu tutulmuş olmasına karşın Yönetmelikte bu konuda herhangi bir hükme yer verilmemiştir. Yönetmeliğin uygulamayı yönlendirme işlevi dikkate alındığında bu konuda bir hüküm içermemesinin söz konusu işlevine aykırı olacağı, uygulamada ciddi hak kayıplarına ve sorunlara yol açacağı düşünülmektedir.
III -Yönetmelik Taslağında radyasyondan kaynaklı olası sorunlar ve önlemlere ilişkin eksik ve yetersiz düzenlemelerin giderilmesi gerekmektedir
a)Radyasyon cihazlarının kullanıldığı çalışma ortamlarına, personelin özel durumlarına ve doz limitleriyle ilgili sorunlara ilişkin yetersizlikler
Yönetmelik Taslağının 8. maddesinin (6). fıkrasında kişisel doz limitlerinin aşılması durumunda, çalışanların hangi hakları kullanabilecekleri ile ilgili bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Yine komite veya birim amiri tarafından sorunun nedeni tespit edilene ve sorun çözülene kadar çalışanların sağlıklarının korunması için ne gibi önlemler alınacağına da yer verilmemiştir. Personel yönünden, işin bırakılması, yavaşlatılması veya mesai süresinin kısaltılması dahil radyasyondan korunma için olası sorunlara ilişkin somut haklar ve yetkiler düzenlenmelidir.
Nitekim Radyoloji, Radyum ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Tüzüğün 23. maddesinde sorun halinde, arızalar giderilinceye kadar sağlık personelinin çalışmasına müsaade edilmeyeceği düzenlenmiştir. Ayrıca sadece kişisel dozimetre limit aşımıyla ilgili sorunlarda değil, radyasyon kaynağının bulunduğu ortamın ölçümleriyle ilgili sorunlarda da benzer tedbirlerin uygulanacağına ilişkin düzenlemeye yer verilmesi gerekir.
Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği'nin 27. maddesinin son fıkrasına göre denetim sonuçları yetersiz olan cihazlar yeterliliği belgeleninceye kadar kullanılamaz. Bu düzenlemenin taslak metnindeki gibi bir sorunla karşılaşıldığında personelin radyasyon kaynağından uzaklaştırılması ve işin o cihazlarla sürdürülmemesi konusunda bir düzenlemeye gidilmesini gerektirdiği düşünülmelidir.
İş Kanunu'nun 79. maddesinde bir işyerinin tesis ve tertiplerinde, çalışma yöntem ve şekillerinde, makine ve cihazlarında işçilerin yaşamı için tehlikeli olan bir husus tespit edilirse, bu tehlike giderilinceye kadar işyerlerini iş sağlığı ve güvenliği bakımından denetlemeye yetkili bir komisyon kararıyla, tehlikenin niteliğine göre işin tamamen veya kısmen durdurulacağı veya işyerinin kapatılacağı hükmüne yer verilmiştir. Bu Yönetmelikte de çalışanların sağlıklarının korunması için belirtilen düzenlemelerde yer verilen tedbirlerin uygulanmasını gösterir hükümlere yer verilmelidir.
Taslağın 5. maddesinin (5). fıkrasında geçen yazılı talimat hazırlanması sorumluluğunun birim sorumlusu sağlık personeli üzerinde bırakılması da konuyla ilgili lisans düzenlemelerine, işletme sorumluluklarına uygunluk taşımadığı gibi sağlık personelinin olası sorunlarla ilgili sorumluluğunu da arttırıcı bir sonuç doğuracaktır. Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği'nin 51. maddesinin "f" bendine göre, işyerine özgü olarak yazılı yerel talimatlar ile tehlike ve kaza durum için tehlike durum planını lisans başvurusu yapan kuruluş hazırlayacaktır. Bu anlamda taslakta o birimin sağlık personelinin talimat yazmakla sorumlu tutulması yönetmelik hükmüne aykırılık taşımakta ve sağlık personelinin sorumluluğunu hukuka aykırı olarak genişletmektedir.
8. maddenin (4). fıkrasındaki hamilelerin çalışma koşullarının, hamilelik durumunun amirlere bildirildikten sonra gerekirse yeniden düzenleneceği şeklindeki ifadesi daha somut olarak düzenlenmeli hamilelerin sağlıklarının olumsuz etkilenmemesine ilişkin tedbirlere açıkça madde metninde yer verilerek amirlerin takdir yetkisine bırakılmaması gerekir.
b) Yönetmelik Taslağındaki Radyasyon Güvenliği Komitesi ile ilgili düzenlemeler yetersizdir
6. madde metninde Radyasyon Güvenliği Komitesi'nin
- - Nükleer tıp,
- - Radyasyon onkolojisi ve
- - Radyoloji uygulamalarının en az ikisinin yapıldığı özel ve resmi hastanelerde kurulacağı belirtilmektedir.
Ancak görevleri, yetkileri, üye bileşimi ve çalışma yöntemi ile ilgili olarak hiçbir düzenleme yapılmamış sadece Atom Enerjisi Kurumunun düzenlemelerine atıfta bulunulmakla yetinilmiştir. Oysa taslak yönetmelik sağlık kuruluşlarında iyonize radyasyonla çalışan sağlık personelinin sağlığının korunması için gerekli çalışma koşullarının sağlanması ile ilgili düzenlemeleri yapma amacını taşımaktadır. Bu nedenle hem sağlık kuruluşu yöneticileri hem de çalışanlar açından korunma ile ilgili hak ve yükümlülükleri gereklilikleri, organizasyon yükümlülüklerini ve çalışma yöntemlerini de içerecek bir biçimde uygulamayı bütünsellik içinde göstermesi gerekir. Bir yönetmeliğin temel amacı konusunda, uygulamanın yönlendirilmesi için, sürekli olarak başka yönetmelik ve düzenlemelere atıfta bulunması ondan beklenen işlevi yerine getirememesi sonucunu doğuracaktır. Çünkü yönetici ve sağlık personelinden bir hukukçu gibi bir alanda sonuca ulaşmak için çok sayıda metne bakıp bütünü görmeye çalışması beklenemez. Tıpkı enfeksiyon kontrol komitelerine ilişkin düzenlemeler gibi bu alanda da bütünsellik içinde bütün düzenlemelerin taslak yönetmelikte yer almasında sayısız yarar bulunmaktadır.
IV - Taslak Yönetmelikte Yer Almayan Ancak Yer Alması Gerektiği Düşünülen Konular.
a) Tıbbi Kayıtların Tutulması:
EURATOM 96/29 direktifinin 28/2 ve 34. maddelerinde tıbbi kayıtların tutulması ve bu kayıtların kontrollerine, saklanmasına ilişkin hükümler bulunmaktadır. Radyasyon Güvenliği Tüzüğünün 20., Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği'nin 69. maddesinde de aynı konu düzenlenmiştir. Tıpta Tedavi Amacıyla Kullanılan İyonlaştırıcı Radyasyon Kaynaklarını İçeren Tesislere Lisans Verme Yönetmeliği'nin 18. maddesine göre de ışınlama koşulları ve ışınlanan kişilerle ilgili doz kayıtlarının, cihazların kalite kontrol değerlerinin, yakın mesafe tedavisinde kullanılan kaynakların sayısı, tipi, konumu, uygulama günü ve süresi hususlarını da içermek durumundadır. Yönetmelik taslağında hem kayıtların tutulmasıyla ilgili hem de saklanması ve denetimi ile ilgili bir hüküm bulunmamaktadır.
Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği'nin 9. maddesinde kayıtların 30 yıl süreyle saklanacağı belirtilmiştir. Ancak 96/29 direktifindeki gibi 30 yıllık sürenin başlama ve bitim zamanları belirlenmemiştir. Yönetmelikte kayıt süresinin ayrıntılarıyla yer almasında yarar bulunmaktadır.
b) Radyasyonla çalışanların sağlık muayeneleri ve kontroller
96/29 direktifinin 31/2-a ve b maddelerinde düzenlenen radyasyona maruz kalanların istihdam edilmeden önceki tıbbi muayeneleri ve periyodik sağlık kontrollerine ilişkin düzenlemeler de taslakta yer almamaktadır. Direktifte işe başlamadan sonra sağlık personelinin yılda en az bir kez tıbbi muayenelerinin yapılması gerektiği belirtilmiştir.
Ayrıca radyasyon güvenliği Yönetmeliğinin 23. maddesinde hem işe başlamadan önce alınması gereken sağlık raporu hematolojik, dermatolojik ve hekim tarafından gerekli görülmesi halinde radyolojik tetkiklerin yapılmasına ilişkin, görev süresince de hematolojik tetkiklerin yılda en az bir kez yapılacağına ilişkin hükmünün de bulunması gerekir. Nitekim Radyoloji, Radyum ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Tüzüğün 23. maddesine göre senede 2 defa hematolojik ve dermatolojik test yapılması zorunludur. Bütün bu düzenlemelerin taslak yönetmelikte yer alması uygulamanın sorunsuz yürütülmesi açısında yararlı olacaktır.
c) Kontroller ve denetim
Radyasyona maruz kalan personelin korunması açısından üye devletlerin görevlerinin belirlendiği 96/29 direktifinde; denetim ve teftiş teşkilatının kurulmasına, cihazların kalibrasyonu, kalite kontrolüne, radyasyondan korunmaya ilişkin kontrollere, lisans kullanan işletmelerin cihazlarla ilgili sorumluluklarına, kişisel koruyucu giysi ve teçhizat kullanma gerekliliğine ilişkin hükümlerin yansımaları yönetmelik taslağında yer almamaktadır. Yine bu alanda da dağınık düzenlemelerle yetinmek yerine bu taslak yönetmelikte bütünlük içinde yer verilmesi gerektiği düşüncesindeyiz.
Yönetmelik taslağına ilişkin genel değerlendirmelerimiz yukarıda belirtilmiş olup Taslakta yer verilen diğer tıbbi teknik konulara ilişkin Türk Radyoloji Derneği tarafından sunulmuş görüşler tarafımızdan da paylaşılmaktadır.
İYONLAŞTIRICI RADYASYON KAYNAKLARI iLE ÇALIŞAN SAĞLIK PERSONELİNİN ÇALIŞMA ESASLARI VE RADYASYON DOZ ÜMİTLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK (TASLAK)
Birinci Bolum Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı, iyonlaştırıcı radyasyon ile teşhis, tedavi veya araştırmanın yapıldığı yerler ile bu iş veya işlemlerde çalışan sağlık personelinin çalışma esaslan ve surelerini, iyonlaştırıcı radyasyondan kaynaklanabilecek risklere karsı radyasyon dozu limitlerini belirlemektir.
Kapsam
Madde 2-(l) Bu Yönetmelik, iyonlaştırıcı radyasyon ile teşhis, tedavi veya araştırmanın yapıldığı yerler ile bu is veya işlemlerde çalışan sağlık personelini kapsar.
Hukuki dayanak
Madde 3- (1) Bu Yönetmelik, 31/12/1980 tarihli ve 2368 sayılı Sağlık Personelinin Tazminat ve Çalışma Esaslarına Dair Kanunun 28.03.2007 tarih ve 5614 sayılı Kanunla değişik 2 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4-(l) Bu Yönetmelikte geçen ;
•a) Radyasyon: İyonlaştırıcı radyasyonu,
- b) İyonlaştırıcı radyasyon: 100 nm ya da daha kısa dalga boyunda veya 3xl015 Hertz
- c) ya da daha yüksek frekansta elektromanyetik dalga veya parçacık şeklinde transfer edilen,
•d) doğrudan veya dolayı olarak iyon oluşturma kapasitesine sahip enerjiyi,
- e) Radyasyon kaynağı: Teşhis ve tedavide kullanılan ve iyonlaştırıcı radyasyon yayan
•f) her turlu cihazı ve radyofarmasotigi,
- c) Etkin doz: Birimi Sievert (Sv) olup, insan vücudunda ışınlanan bütün doku ve
- d) organlar için hesaplanmış eşdeğer dozun, her doku ve organ doku ağırlık faktörleri ile
•e) çarpılması sonucunda elde edilen dozların toplamı,
- f) Eşdeğer doz: Birimi Sievert (Sv) olup, radyasyonun türüne ve enerjisine bağlı olarak
•g) doku veya organda soğurulmuş dozun, radyasyon ağırlık faktörü ile çarpılmış halini,
e) Sağlık personeli: İyonlaştırıcı radyasyon kaynaklan ile teşhis, tedavi veya
araştırmanın yapıldığı yerler ile bu is, veya işlemlerde çalışan bilumum personeli,
ifade eder.
İkinci Bolüm
Radyasyon Kaynaklan ile Çalışma Esasları, Radyasyon Güvenliği Komitesi
Radyasyon kaynaklan ile çalışma esaslan
Madde 5-(l) Tıbbi amaçlı radyasyon kaynaklarının alınması, bulundurulması ve kullanılması 09/07/1982 tarihli ve 2690 sayılı Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Kanunu ve 24/7/1985 tarihli ve 85/9727 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe giren Radyasyon Güvenliği Tüzüğü'nün 7 nci maddesi gereğince Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nca verilecek lisansa bağlıdır.
(2) Sağlık kuruluşlarının yetkilileri, tıbbi amaçlı radyasyon kaynaklarının teslim
alınması, bulundurulması, çalıştırılması, kullanılması ve radyoaktif atıkların bertaraf
edilmesine ilişkin idari ve teknik düzenlemeleri alacak ve kullanacak sağlık kuruluşu Türkiye
Atom Enerjisi Kurumu'nun 24.03.2000 tarihili ve 23999 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan
Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği ve 21.07.1994 tarihili ve 21997 sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanan Tıpta Tedavi Amacıyla Kullanılan İyonlaştırıcı Radyasyon Kaynaklarını içeren
Tesislere Lisans Verme Yönetmeliği doğrultusunda yerine getirilmekle yükümlüdür.
- (3) Tıbbi amaçlı radyasyon kaynaklan ancak radyasyonun zararlı etkilerine karşılık elde
- (4) edilecek faydanın üstünlüğü varsa kullanılabilir. Bu temel ilke göz önünde bulundurularak
- (5) radyasyon uygulamasını talep eden hekim ve radyasyon uygulamasını yürüten hekim
- (6) tarafından yapılacak işlem gerekçelendirilir. Radyasyona maruz kalacak hastaya veya velisi
- (7) veya yasal temsilcisi durumundaki hasta yakınma bu gerekçelendirme hakkında bilgi verilerek
- (8) onayı alınır. Hekimin yazılı talebinin olmadığı hiçbir iyonlaştinci radyasyon uygulaması
- (9) yapılamaz.
- (10)Tanıya yönelik radyasyon uygulamalarında gereksiz tekrar çekimlerin önlenmesi
- (11)için azami dikkat sarf edilmelidir. Bu açıdan hastaya veya hasta yakınma bilgi verilmeli,
- (12)mevcut filmlerinin hasta tarafından saklanması sağlanmalı, hastanın mevcut filmleri mutlak
- (13)tıbbi gerekçe ile yenilenmeli ve farklı hekimler arasında filmlerin taşınmasına imkan
- (14)sağlanmalıdır.
- (15)Tıbbi amaçlı radyasyon uygulamalarında amaca yönelik olabilecek en az ışınlama
- (16)yapılmalıdır. Bunun sağlanabilmesi için her radyasyon yayan cihaz veya ilgili uygulama için o
- (17)birim sorumlusu sağlık personeli tarafından en uygun çalışma şeklini tarif eden yazılı bir
- (18)talimat hazırlanır ve ilgili tüm çalışanlar bilgilendirilerek bu talimata uyulması sağlanır.
Radyasyon Güvenliği Komitesi
Madde 6- İyonlaştırıcı radyasyon uygulamalarının yapıldığı nükleer tip, radyasyon onkolojisi ve radyoloji birimlerinden en az ikisinin yapıldığı devlet hastaneleri, askeri hastaneler, üniversite hastaneleri ve özel hastanelerde, çalışanların, hastaların ve çevrenin radyasyondan korunma ve güvenliğini sağlamak amacıyla "Radyasyon Güvenliği Komitesi" kurulur. Bu komiteler Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından belirlenmiş çalışma usul ve esaslan doğrultusunda görevlerini yerine getirir.
ÜÇÜNCÜ BOLÜM
Çalışma Saatleri ve Düzeni, Radyasyon Doz Limitleri
Çalışma Saatleri ve Düzeni
Madde 7- Radyasyon ile teşhis, tedavi veya araştırmanın yapıldığı yerler ile bu iş veya işlemlerde çalışan sağlık personelinin günlük çalışma süresi bu Yönetmelikte belirlenen doz limitleri içinde kalmak kaydıyla yedi buçuk saattir. Buna göre;
- a) Sağlık personelinin günlük çalışma saatleri, acil tanı ve tedavinin gerektiği radyoloji
- b) ve nükleer tıp birimlerinde ayrıca radyoterapi merkezlerinde hasta yükünün karşılanabilmesi
- c) ve hiperfraksiyone tedavi şemalarının uygulanabilmesi için gece nöbeti veya akşam vardiyası
- d) şeklinde düzenlenebilir.
- e) Radyasyon ile çalışan sağlık personeli, günlük yedi bucuk saat mesaisi sonrasında
- f) başka mesleki, laboratuar ve idari islerde çalıştırılamaz.
- g) Gece nöbeti veya akşam vardiyası için düzenlemeler ilgili birim çalışanlarının önerileri dikkate alınarak, kurum amirlerince yapılır.
c) Gece nöbeti ve akşam vardiyasında ilgili hekim radyasyon uygulamalarına eşlik eder. Hekim veya diğer sağlık personeli sayısının yetersiz olduğu durumlarda gece nöbeti veya akşam vardiyası uygulanmaz.
Radyasyon doz limitleri
Madde 8-(l) Radyasyon ile çalışan ve yılda 6 mSv den fazla etkin doz alma olasılığı bulunan sağlık personeli 24.03.2000 tarihli ve 23999 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Radyasyon Güvenliği Yönetmeliğine uygun olarak kişisel dozimetri taşımak zorundadır.
(2) iyonlaştinci radyasyon ile çalışan sağlık personelinin maruz kalacağı tüm vücut
etkin dozu müteakip beş yıl toplamında 100 milisieverti, herhangi bir tek yılda 50 milisieverti
ve ayda 2 milisieverti geçemez. Bu kurala aykin olmayacak şekilde ayrıca;
- a) Göz merceği için eş değer doz aylık 15 mSv'i,
- b) El ve ayaklar için es değer doz aylık 50 mSv'i,
- c) Eh yoğun radyasyona maruz kalan 1 cm2'lik alan referans olmak üzere cilt için eş
- d) değer doz aylık 50 mSv'i,
geçemez.
(3) 18 yasini doldurmamış olanlar iyonlaştırıcı radyasyon ile çalışan işlerde görev
alamazlar. Mesleki eğitimleri gereği iyonlaştırıcı radyasyon ile çalışması zorunlu 16-18 yas
arası stajyer ve öğrenciler için etkin dozun yılda 6 mSv'i geçmemesi kaydıyla doz limitleri §u
şekilde belirlenmiştir:
- a) Tüm vücut etkin dozu aylık 0.6 milisieverti,
- b) Göz merceği için es değer doz aylık 5 mSv'i,
- c) El, ayak veya deri için eşdeğer doz aylık 15 mSv'i,
- d) geçemez.
(4) Hamile çalışanlar hamilelik durumu belli olur olmaz ilgili birim amirlerine haber
verirler ve bu çalışanların gerekirse çalışma koşulları yeniden düzenlenir. Hamile çalışanlar için radyasyon dozu limitleri;
- a) Tüm vücut için etkin doz yıllık 1 milisieverti,
- b) Cilt için eşdeğer doz yıllık 50 milisieverti,
- c) Göz merceği için eşdeğer doz yıllık 15 milisieverti,
- d) geçemez.
(5) Emzirme dönemindeki çalışanlar radyoaktif madde ile kontaminasyon riski taşıyan
işlerde çalıştırılamazlar.
(6) Kişisel dozimetri ölçümlerinde aylık limitlerin asıldığı durumlarda ilgili yerin
radyasyon güvenliği komitesi, radyasyon güvenliği komitesinin olmadığı yerlerde birim amiri
sorunun kaynağını inceleyip değerlendirir ve yanlış veya eksik hususların düzeltilmesi için
gerekli işlemleri yapar.
(7) Kişisel dozimetri ölçümlerinde aylık limiti aşan sağlık personeli işyeri hekimliği veya
ilgili diğer branş hekimleri tarafından yapılan gerekli tıbbi teşhis sonrasında hekimin uygun
gördüğü surelerde izne ayrılabilir ve gerekli tedavi ile sağlık takibi sürdürülür.
Yürürlük
Madde 9-(l) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 10-(l) Bu Yönetmelik hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.
TTB amblemi indir