DNA Verileri ve Türkiye Milli DNA Veri Bankası Kanunu Tasarısı

DNA VERİLERİ VE TÜRKİYEMİLLİ DNA VERİ BANKASI KANUNU TASARISI

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam ve Tanımlar

Amaç ve kapsam

MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı; kimliktespiti veya adlî amaçla DNA örneklerinin alınması, analiz yapılması, verilerinsaklanması, verilerden yararlanılması ile Türkiye Millî DNA Veri Bankasınınkuruluş ve görevlerine ilişkin esas ve usulleri düzenlemektir.

(2) Bu Kanun hükümleri, tıbbî etik kuralları çerçevesinde bir hastalığın teşhisve tedavisi ile bilimsel araştırma ve deney amacıyla yapılan DNA analizlerihakkında uygulanmaz.

Tanımlar

MADDE 2- (1) BuKanunda geçen:

a) Banka: Türkiye Millî DNAVeri Bankasını,

b)Başkanlık: Türkiye Millî DNA Veri Bankası Başkanlığını,

c)Başkan: Türkiye Millî DNA Veri Bankası Başkanını,

ç) Biyolojik örnek: Kaynağını insan vücudundan alan,DNA profili elde etmeye uygun, kan, tükürük, doku, kemik, tırnak, saç vebenzeri oluşumları,

d)DNA: Deoksiribonükleik asidi,

e DNA analizi: DNA profili elde etmek amacıyla DNAörneği üzerinde yapılan bilimsel testi,

f) DNA profili: Bir kişiyi diğerlerinden ayırt eden DNAkarakteristiklerinin tümünü,

g) DNA veri tabanı: DNA analizi sonucu elde edilenkişiye özgü DNA profillerinin kodlandırıldığı bilgilerin tutulduğu veritabanını,

h) Gönüllü: Kendi rızasıyla DNA profili elde etmeyeyönelik biyolojik örnek veren kişiyi,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Temel İlkeler

Kanunîlik ilkesi

MADDE 3- (1) DNAanalizi, ancak bu Kanunda ve diğer kanunlarda öngörülen hallerde yapılabilir.

(2) Bu Kanunda ve diğer kanunlarda öngörülen esas ve usullere uygun olarak veancak meşru amaçlarla ilgili kişinin açık rızasıyla da DNA analizi yapılabilir.

Temel ilkeler

MADDE 4- (1) DNAverilerinin;

a) Hukuka ve dürüstlükkurallarına uygun işlenmesi,

b) Kanunların belirtmişolduğu meşru amaçlar için toplanması ve bu amaçlara aykırı olarakkullanılmaması ve aktarılmaması,

c) Toplandıkları amaçla bağlantılı, yeterli ve orantılıolması,

ç) Kanunlarla belirtilen süre sonuna kadar saklanması,

d) Doğru olması ve gerektiğinde güncellenmesi,

gerekir.

DNA analizi yapılmasına ilişkin ilkeler

MADDE 5- (1) DNA analizi;

a) 04/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza MuhakemesiKanununda belirlenen esas ve usûller çerçevesinde vücuttan,

b) Bir suç sebebiyle olay yerinden,

c) Kim olduğunu tespit etmek amacıyla, hukukî ve fiilîsebeplerle kimliği tespit edilemeyen kişiler ile vücut parçalarından ve ölmüşkişilerden,

ç) Görevleri sebebiyle hayati risk taşıyanlardan,

d) Gönüllü kişilerden,

Alınan biyolojik örnekler üzerinde yapılabilir.

(2) Birinci fıkranın (c) ve (ç) bentlerine göreDNA analizi yapılmak üzere biyolojik örnek, ancak Cumhuriyet savcısınıngözetimi altında alınabilir.

(3) DNA analizi yapılmak üzere laboratuvara gönderilenbiyolojik örneklerin kime ait olduğu, analizi yapacak olan görevlilerdenkodlanmak suretiyle gizli tutulur.

(4) Görevleri sebebiyle hayati risk taşıyan meslekmensupları, biyolojik örneğin alınmasından itibaren laboratuvar sonuçlarınınkaydına kadarki süreçte izlenecek kodlama sistemiyle ilgili esas ve usulleryönetmelikle belirlenir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Hak ve Yetkiler, Yükümlülükler ile DNA VerilerininAktarılması

DNA analizi yapma yetkisi

MADDE 6- (1) Bu Kanunhükümlerine göre DNA analizi yapmaya Adli Tıp Kurumu, Jandarma GenelKomutanlığı Kriminal Daire Başkanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü KriminalPolis Laboratuvarları Dairesi Başkanlığı yetkilidir. Ancak, Sağlık Bakanlığı,Bankanın görüşünü almak suretiyle, diğer gerçek ve tüzel kişilere ait olanlaboratuvarlarda da bu Kanun hükümlerine göre DNA analizi yapılmasına izinverebilir.

(2) Özel hukuk uyuşmazlıklarında gerekli görülen DNAanalizleri de, birinci fıkra hükümlerine göre yapılabilir.

(3) DNA analizi yapacak gerçek ve tüzel kişilere aitolan laboratuvarlarda uyulması gerekli esas ve usuller yönetmelikte gösterilir.

Bilgi alma ve düzeltme hakkı

MADDE 7- (1) DNA analizine tâbitutulan kişi, analizi yapan kurumdan veya laboratuvardan yapılan işleminsonuçları hakkında bilgi almak, bunlara ilişkin kayıtların düzeltilmesini veyagüncelleştirilmesini istemek hakkına sahiptir. Bu istem yazılı olarak yapılır.

(2) İlgili kurum veya laboratuvar, bu yoldaki istemlere onbeş iş günü içindecevap vermek zorundadır. Kurumun veya laboratuvarın ilgili kişiye süresiiçinde cevap vermemesi, cevabın olumsuz olması veya yeterli olmaması hâllerindeilgili onbeş gün içerisinde Başkanlığa başvurabilir. Başkanlık istemi onbeş güniçerisinde sonuçlandırır ve onbeş gün içinde kararını istemde bulunana vegereği yapılmak üzere de ilgili kuruma bildirir.

(3) Suç soruşturulması ve kovuşturulmasına ilişkin hükümler saklıdır.

DNA profillerinden yararlanma yetkisi

MADDE 8- (1)Banka bünyesinde kayıtlı olan DNA profillerinden ancak, bir soruşturma,kovuşturma veya özel hukuk uyuşmazlığında gerçeğin ortaya çıkarılabilmesi veyakimlik tespiti amacıyla yararlanılabilir. Mahkeme, hâkim veya Cumhuriyetsavcısı, bir kişiye ilişkin DNA profilleriyle sisteme kayıtlı olan DNAprofillerinin karşılaştırılmasını Bankadan isteyebilir.

(2) Banka, bu Kanunda belirtilen esaslar çerçevesindeanalizleri yapılmak suretiyle sisteme kaydedilen her yeni DNA profilini,sisteme kayıtlı olan DNA profilleri ile karşılaştırarak ortaya çıkaneşleşmeleri, en son incelemeyi isteyen mercie rapor hâlinde gönderir. Bukarşılaştırma sonucunda yapılmakta olan soruşturma, kovuşturma veya özelhukuk uyuşmazlığı ile ilgisi olmayan ancak, diğer bir suçun işlendiği şüphesiniuyandıracak bir eşleştirme elde edilirse; bu eşleştirme sonucu muhafaza altınaalınır ve durum Cumhuriyet savcılığına derhal bildirilir.

Gönüllülüğeilişkin esaslar ve aydınlatma yükümlülüğü

MADDE 9- (1)Gönüllü kişi; kendisinden örnek alınmadan önce, bu örnekler üzerinde ne türlüişlemler yapılacağı, nerede ve ne şekilde saklanıp kullanılacağı, kimlereaktarılabileceği konusunda aydınlatılır, hakları anlatılır ve bu husustutanakla tespit olunur.

(2) Gönüllünün yapılacak işlemin hukukî anlam vesonucunu algılayabilecek durumda olmaması hâlinde, kanunî temsilcisinin onayıalınır. Kanunî temsilcisinin olmaması veya tespit edilememesi durumunda hâkimkararı aranır.

(3) Gönüllü, kendisine ait profillerin silinmesiniisteyebileceği gibi, kendisinden elde edilen profillerin kullanılmasından vesaklanmasından da her zaman vazgeçebilir.

(4) Gönüllünün, kendisine ait profillerin silinmesitalebinin bankaya bildirilmesinden itibaren en geç onbeş gün içinde bu kişiyeait profiller silinerek kendisine bu konuda bildirim yapılır.

(5) Gönüllülerden elde edilen DNA profilleri belirtilenamaç dışında kullanılamaz ve başka bir yere aktarılamaz.

(6) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin esas ve usulleryönetmelikle düzenlenir.

Biyolojikörnekler ile DNA izolatlarının saklanması ve yokedilmesi

MADDE 10- (1)5 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (c) ilâ (d) bentlerine göre DNAanalizi yapılmak üzere laboratuara gönderilen biyolojik örnekler ile buörneklerden elde edilen izolatlar, DNA analiz sonuçları ortaya çıktıktan sonra,analizin yapıldığı laboratuar yetkilileri tarafından bir tutanak düzenlenmeksuretiyle yok edilir. Tutanağın bir sureti ve DNA analizi sonuçlarının yorumunuiçeren rapor, ilgili mercie gönderilir.

(2) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendindebelirtilen esaslar uyarınca DNA analizi yapılmak üzere laboratuvara gönderilenbiyolojik örnekler DNA analiz sonuçları ortaya çıktıktan sonra ilgili mercieanaliz sonuçlarının yorumunu içeren rapor ile birlikte gönderilir. Buörneklerden elde edilen izolatlar en az beş yıl saklanır. Ancak gönderenmerciin istemi üzerine laboratuvar yetkilileri tarafından yok edilir ve buhususta düzenlenen tutanağın bir sureti, yok edilmesini isteyen merciegönderilir.

(3) Ceza Muhakemesi Kanununun 80 inci maddesinin ikincifıkrası hükmü saklıdır.

(4) Bu madde hükümlerine göre elde edilen izolatlar,DNA analizinin yapıldığı kurum veya laboratuvar tarafından teknik koşullara veusulüne uygun olarak saklanır.

DNAprofillerinin yurtdışına aktarılması

MADDE 11- (1)DNA profilleri, ancak kişilik haklarının korunması açısından profilin istendiğiyabancı ülkede eşdeğer ve etkin koruma bulunuyorsa yurtdışına aktarılabilir.

(2) Profilin istendiği ülkede eşdeğer ve etkinbir koruma olmasa dahi;

a) İlgili kişinin açık rızasının bulunması ve

b) Bir hakkın tespiti, icrası veya korunması içinaktarımın gerekli veya kanun gereği zorunlu olması,

hâlinde DNA profilleri yurtdışına aktarılabilir.

(3) Yabancı ülke makamlarının, eşdeğer ve uygun birkorumayı yazılı olarak taahhüt etmesi hâlinde DNA profilleri, Banka tarafındanyurt dışına aktarılabilir.

(4) Banka, yurtdışına veri transferinde;

a) Taraf olunan uluslararası anlaşmaları,

b) Veri talep eden ülkeyle Türkiye Cumhuriyeti arasındaveri aktarımına ilişkin fiilî karşılıklılık durumunu,

c) Her somut veri transferine ilişkin olarak bunun amaçve süresini,

ç) Verinin transfer edileceği ülke ve bu ülkedeuygulanan konuyla ilgili kanunları,

d) Koruma tedbirleri ve verinin transfer edileceğiyabancı ülke makamları tarafından yeterli önlemlerin alınıp alınmadığını,

değerlendirmek suretiyle karar verir.

(5) Suç soruşturması ve kovuşturmasına ilişkin hükümlersaklıdır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

DNA Veri Tabanı

DNAveri tabanı

MADDE 12- (1)Bu Kanun hükümlerine göre örnekler üzerinde yapılan lâboratuvar analizlerisonucunda elde edilen DNA profilleri, Banka bünyesinde oluşturulan sistemekodlanarak kaydedilir.

(2) DNA veri bankası sistemi, adlî amaçlı ve diğerleriolmak üzere iki ana dizinden oluşur.

(3) Sisteme veri girişi; Adlî Tıp Kurumu, JandarmaGenel Komutanlığı Kriminal Dairesi Başkanlığı ve Emniyet Genel MüdürlüğüKriminal Dairesi Başkanlığı tarafından yapılır.

(4) Laboratuvarlar tarafından elde edilen DNAprofilleri ile adlî merciler tarafından sisteme kaydedilmesi istenen DNAprofilleri, Cumhuriyet savcısının talebi ile Banka tarafından sistemekaydedilir.

(5) Sisteme veri girişine ilişkin esas ve usulleryönetmelikle düzenlenir.

Gizlilik kuralı

MADDE 13- (1)Bu Kanun hükümlerine göre, Banka bünyesinde oluşturulan sistem, DNA veritabanında tutulan profillerin karşılaştırılması veya eşleştirilmesi ile DNAverilerinin elde edilmesine ilişkin yapılan her türlü işlemler gizlidir.

(2) Suç soruşturması ve kovuşturmasına ilişkinhükümler saklıdır.

DNA veri tabanında tutulan DNA profillerininkarşılaştırılması

MADDE 14- (1)Banka tarafından sistemdeki DNA profillerinin karşılaştırılması veeşleştirilmesi sonucunda elde edilen DNA profillerinin anlaşılır yorumu,istemde bulunan mercie gizlilik kaydı içeren bir rapor olarak gönderilir.

(2) Adlî amaçlı DNA profilleri, ancak adlî amaçlı anadizinde yer alan DNA profilleri ile karşılaştırılabilir. Bunun dışındakiprofiller de ancak diğerleri dizini içindeki verilerle karşılaştırılabilir.

(3) Veri karşılaştırılmasına ilişkin esas ve usulleryönetmelikle düzenlenir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Bankanın Kuruluş ve Görevleri

Kuruluş

MADDE 15- (1) Bu Kanunla kendisine verilengörevleri yerine getirmek üzere kamu tüzel kişiliğini haiz, bilimsel, idarî ve malî özerkliğe sahip veBaşbakanlıkla ilgili, Türkiye Milli DNA VeriBankası kurulmuştur.

(2) Banka, bu Kanunda hüküm bulunmayanhallerde özel hukuk hükümlerine tâbidir.

Teşkilât

MADDE 16 - (1) Banka; Başkanlık,yürütme kurulu, danışma kurulu, ana hizmet birimleri ile yardımcı hizmetbirimlerinden oluşur.

Başkanlık

MADDE 17 - (1)Başkanlık, Başkan ile bir başkan yardımcısından oluşur.

Başkan ve başkan yardımcısı

MADDE 18- (1)Başkan ve başkan yardımcısı; Tıp veya Fen Fakültelerinden en az bilimuzmanlığına sahip, Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi seviye tespit sınavındaİngilizce, Almanca veya Fransızca dillerinden en az (C) düzeyindeyabancı dil puanını alan, Devlet memuru olma niteliğine sahip, adlî biyolojialanında kamu veya özel kuruluşlarda fiilen en az on yıl görev yapmış veotuzbeş yaşını doldurmuş olanlar arasından; Başkan Başbakanca, başkanyardımcısı ise yürütme kurulunun teklif ettiği üç aday arasından başkantarafından atanır.

(2) Başkan ve başkan yardımcısının görev süresi dörtyıldır. Görev süresi dolanlar aynı usulle bir kez daha yeniden atanabilir.

Başkanın görevleri

MADDE 19 - (1) Başkanın görev veyetkileri şunlardır:

a) Bankayı resmî ve özel kuruluşlar nezdinde temsil etmek,

b) Bankanın, kamu kurum,kurul ve kuruluşları ile kamu hizmeti veren diğer gerçek ve tüzel kişiler ileilişkilerini düzenlemek ve yürütmek,

c) Bankanın, bu Kanunla verilen görevleriyerine getirmesi doğrultusunda etkin ve verimli çalışmasını sağlamak,

ç) Bankanın görevleriyle ilgili düzenleyici işlemleri yürürlüğe koymak,

d) Hizmet birimlerinin uyumlu, verimli, disiplinli ve düzenli biçimdeçalışmasını temin etmek,

e) Görev alanına giren konularda ulusal veyauluslararası kongre, seminer ve kollokyum gibi bilimsel toplantılarıdesteklemek veya düzenlemek,

f) Mevcut ulusal ve uluslararası yapı ve sistemlerle iş birliği yapmak;araştırma ve eğitim kuruluşları arasında araştırma ve eğitim amaçlı elektronikhaberleşme hizmeti verecek ağlar kurmak, işletmek ve bu ağların yurt içi veyurt dışındaki ağlarla bağlantısını sağlamak,

g) Yıllık faaliyet raporunu ve izleyen yılfaaliyet planını hazırlayarak Danışma Kurulu üyelerinin değerlendirmesinesunmak,

ğ) Bu Kanunla ve diğer kanunlarla belirlenen görevleri yerine getirmek.

Başkan yardımcısının görevleri

MADDE 20- (1)Başkan yardımcısının görevleri şunlardır:

a) Başkanın özürlü veya izinli olması ya da geçiciolarak görevden ayrılması durumlarında, Başkanavekâlet etmek,

b) Başkan tarafından verilen görevleri yapmak,

c) Bu Kanunla ve diğer kanunlarla belirlenengörevleri yerine getirmek.

Yürütme kurulu

MADDE 21- (1)Yürütme kurulu; başkan, başkan yardımcısı, Adlî Tıp Kurumu Biyoloji İhtisasDairesinden bir, Jandarma Genel Komutanlığı Kriminâl Daire Başkanlığı Biyolojikİnceleme Şube Müdürlüğünden bir, Emniyet Genel Müdürlüğü Kriminâl PolisLaboratuvarları Dairesi Başkanlığı Biyolojik İncelemeler Şube Müdürlüğündenbir, Adalet Bakanlığından Ceza Hukuku alanında en az lisansüstü eğitim almışbirinci sınıf hâkimlerden bir ve Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri GenelMüdürlüğünden bir kişi olmak üzere yedi kişiden oluşur.

(2) Başkan aynı zamanda yürütme kurulunun dabaşkanıdır.

(3) Hâkim ve savcı üye hariç olmak üzere, diğerüyelerin yüksek öğrenim görmüş ve kamu hizmetinde en az yedi yıl fiilençalışmış olmaları gerekir.

(4) Kurumlarınca kurul üyeliğine önerilen adaylarınmuvafakatları aranır.

(5) Kurul üyelerinin görev süresi dört yıldır. Görevsüresi bitenler bir kez daha seçilebilir.

(6) Üyelikler, görev süreleri dolmadan herhangi birsebeple boşaldığı takdirde, boşalan yer için bir ay içinde bu madde hükümlerinegöre atama yapılır. Bu şekilde atanan kişiler, yerine atandıklarının görevsürelerini tamamlar.

(7) Kurul başkan ve üyelerinin görev süreleri dolmadangörevlerine son verilemez. Ancak atanmaları için gerekli şartları taşımadığıanlaşılan, taksirli suçlar hariç olmak üzere görevleri ile ilgili olarakişledikleri bir suçtan dolayı en az bir yıl ve daha fazla hapis cezasınıgerektiren bir suçtan dolayı haklarında verilen mahkumiyet kararı kesinleşenkurul başkan ve üyeleri görev süreleri dolmadan; başkan için Başbakan onayıyla,diğer üyeler için ise başkanın onayıyla görevden alınır. Bu durumlarda altıncıfıkra hükmüne göre atama veya seçim yapılır.

(8) Kurul, tam gün esasına göre çalışır. En az beş üyeile toplanır. Üye tam sayısının salt çoğunluğu ile karar verilir.

Yürütme kurulunun görevleri

Madde 22 -Yürütme Kurulunun görevleri şunlardır:

a) Başkanlık tarafından hazırlanmış olan yıllık çalışmaraporu, programı ile yıllık bütçeyi onaylamak,

b) Eğitim ve bu hizmetlere ilişkin kararları almak,

c) Banka tarafından verilen hizmetler karşılığında alınacak ücretleri gösterentarifeyi hazırlamak,

ç) Bu Kanun hükümleri uyarınca DNA Analizi yapacak kurumlar ile diğer gerçek vetüzel kişiler hakkında ilgili bakanlıklara görüş bildirmek,

d) Banka tarafından hazırlanarak Cumhuriyetbaşsavcılıkları ile mahkemelere sunulan raporların şekil ve içeriklerinibelirlemek,

e) Bu Kanun hükümlerine göre, DNAprofillerinin yurt dışına aktarımına izin vermek,

f) Bu Kanun ve diğer kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirmek.

Danışma kurulu

MADDE 23- (1)Danışma kurulu aşağıda belirtilen kurum temsilcilerinden oluşur:

a) Başbakanlık Müsteşarı veya onun yokluğundagörevlendireceği Müsteşar Yardımcısı,

b) Yükseköğretim Kurulunun kendi üyesi olmayan ve moleküler biyoloji ve genetikalanında uzmanlığa sahip öğretim üyeleri arasından belirleyeceği bir üye,

c) Adalet Bakanlığı Kanunlar Genel Müdürlüğünden en az birinci sınıfaayrılmış hâkimler arasından belirlenecek bir üye,

ç) Türkiye Barolar Birliğinin mesleki kıdemi en az on yıl olan üyeleriarasından belirleyeceği bir üye,

d) Türk Akreditasyon Kurumu Laboratuvar AkreditasyonBaşkanlığından belirlenecek bir üye.

(2) Adalet Bakanlığı Adli Tıp Kurumu Başkanı, İçişleriBakanlığı Jandarma Genel Komutanlığı Kriminal Daire Başkanı, İçişleri BakanlığıEmniyet Genel Müdürlüğü Kriminal Polis Laboratuvarları Dairesi Başkanı bukurulun doğal üyesidir.

(3) Danışma Kurulunun Başkanı Başbakanlık Müsteşarıdır.Özürlü veya izinli olması ya da geçici olarak görevden ayrılması durumlarında ise görevlendireceği Müsteşar Yardımcısı DanışmaKuruluna başkanlık eder.

(4) Danışma Kurulu her takvim yılında en az üç defa toplanır. Danışma KuruluBaşkanı gerekli gördüğü hallerde Danışma Kurulunu toplantıya çağırabilir.

(5) Danışma Kurulunun yazı işleri hizmetleri Bankaca yürütülür. DanışmaKurulunun toplantı, çalışma, esas ve usulleri yönetmelikte gösterilir.

Danışma kurulunun görevleri

MADDE 24 -(1) Danışma kurulunun görevleri şunlardır:

a) Bankanın yürüteceği faaliyetlerin etkinliğini artırmak üzere tavsiyelerdebulunmak,

b) Bankanın yıllık çalışma raporu ve programı ile yıllık bütçesi hakkında görüşbildirmek,

c) Bankanın yıllık faaliyet planında yeralan konularla ilgili kurum ve kuruluşların uygulamaya sağlayabileceğikatkıları belirlemek,

ç) Bu kanunla ve diğer kanunlarla verilen görevleri yapmak.

Bankanın teşkilâtı ve personeli

MADDE 25- (1)Bankanın hizmet birimleri, bankanın görev ve yetkilerinin gerektirdiğisayıda daire başkanlıkları şeklinde teşkilâtlanmış ana hizmet birimleri,danışma birimleri ve yardımcı birimlerden oluşur.

(2) Ana hizmet birimleri şunlardır:

a) Veri işlem daire başkanlığı,

b) Eğitim daire başkanlığı.

(3) Bankanın danışma birimi, hukukmüşavirliği; yardımcı hizmet birimi ise insan kaynakları ve destek hizmetleridaire başkanlığıdır.

(4) Daire başkanlıkları, yeteri kadar uzman istihdameder ve uzmanlık esasına göre çalışır.

(5) Daire başkanları, yürütme kurulunun önerisi veBaşkanın onayı ile atanır. Bankada görevli diğer personel Başkanın oluru ileatanır.

(6) Bankada görevli daire başkanları ve diğer meslekipersonel kadro karşılığı sözleşmeli statüde istihdam edilir. Bankanın diğeridari personeli, ücret, malî ve sosyal haklar dışında 14/07/1965tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbidir.

Veriişlem dairesi başkanlığının görevleri

MADDE 26- (1)Veri İşlemDairesinin görevleri şunlardır:

a) Laboratuvarlardan gönderilen DNA profillerini oluşturulan dizinlere girmek,bu Kanunla yetkili kılınan mercilerin talepleri doğrultusunda dizinler içindearama ve karşılaştırma yaparak sonuçları hakkında ilgili mercilere bilgivermek,

b) Bankanın bilgi işlem sistemini kurmak, işletmek, bakım ve onarımlarınıyapmak veya yaptırmak, bunlara ait hizmetleri ilgili birimlerle birlikteyürütmek,

c)Bilişim teknolojisindeki gelişmelere uygun olarak daha etkin ve verimli bilgi,belge ve iş akışı düzenini kurmak,

ç)Başkanlığın görev alanına giren konularda ulusal veya uluslararası kapsamda,sistemler arası çevrim içi veya çevrim dışı veri akışını ve koordinasyonusağlamak,

d)Bilgi işlem standartlarının belirlenmesi ve gelişiminin izlenmesinde, bilgiişlem makinelerinin ve yazılımının kullanılmasında diğer kamu kurum vekuruluşlarıyla işbirliği yapmak,

e)Başkanlıkça verilecek benzeri görevleri yapmak,

f)İlgili kurumlara ait kayıtları, Başkanlık ve ilgili kurumların sistem üzerindegerçekleştirdikleri her türlü faaliyete ait bilgisayar kayıt ve bilgilerimuhafaza etmek,

g) Kurulan ve işletilen sistemlerin, kaydedilen verilerin güvenliğini sağlamak,

ğ) Başkanlık faaliyetleri için ihtiyaç duyulan her türlü malzeme, sistem vedonanımın yurt içi ve yurt dışından temin edilmesi konularında görüş bildirmek,

h) Başkan tarafından verilen diğer görevleri yerine getirmek.

Eğitim hizmetleri dairesi başkanlığınıngörevleri

MADDE 27 - (1) Eğitim hizmetleri dairesibaşkanlığının görevleri şunlardır:

a) Banka personeli veya bunun dışındauygun görülen personellerin eğitimlerini ücretli veya ücretsiz sağlamak,

b) Bankanın vereceği eğitime ilişkinolarak eğitim planını hazırlamak, yayınlamak ve uygulanmasını takip etmek,

c) Başkanlıkça verilecek benzerigörevleri yapmak.

Hukukmüşavirliği

MADDE 28- (1) Hukuk Müşavirliği;

a) Başkan, Banka birimleri ve diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafındangönderilen kanun, tüzük ve yönetmelik taslakları ile diğer hukukî konularhakkında görüş bildirmekle,

b) Bankanın menfaatlerini koruyucu, anlaşmazlıkları önleyici hukukî tedbirlerizamanında almak, anlaşma ve sözleşmelerin buesaslara uygun olarak yapılmasına yardımcı olmakla,

c) Adlî ve idarî davalarda gerekli bilgileri hazırlamak, taraf olduğu adlî veidarî davalarda Bankayı temsil etmek veya Banka tarafından hizmet satın almayoluyla temsil ettirilen davaları takip ve koordine etmekle,

ç) Başkan tarafından verilecek diğer görevleri yapmakla,

görevlidir.

İnsan kaynakları ve destek hizmetleri daire başkanlığı

MADDE 29- (1) İnsan kaynakları ve destek hizmetleri daire başkanlığı;

a) Bankanın insan gücü politikası veplanlaması konusunda çalışmalar yapmak, tekliflerde bulunmak ve personelinözlük işlemlerini yürütmekle,

b) Bankanın ihtiyacı olan her türlü yapım, satın alma, kiralama, bakım veonarım, arşiv, sağlık ve benzeri her türlü idarî ve malî hizmetleri yürütmekle,

c) Bankanın taşınır ve taşınmaz mal kayıtlarını tutmakla,

ç) Başkan tarafından verilecek diğer görevleri yapmakla,

görevlidir.

Milli DNA Veri Bankası uzman yardımcısı

MADDE 30- (1)Milli DNA veri bankası uzman yardımcılığına atanabilmek için 657 sayılıDevlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde sayılan şartlara ilave olarakaşağıdaki nitelikler aranır:

a) Yüksek öğretim kurumlarının en az dört yıl süreyleeğitim veren Fen, Fen Edebiyat, Mühendislik fakülteleri ile bunlara denkliğiyetkili makamlarca kabul edilen yurt dışındaki yüksek öğretim kurumlarınınbiyoloji veya bu alanla ilgili bölümlerinden mezun olmak,

b) Yapılacak yarışma ve yeterlik sınavında başarılıolmak,

c) Sınavın yapıldığı yılın Ocak ayının ilk günüitibariyle otuz yaşını doldurmamış olmak.

Milli DNA Veri Bankası uzmanlığı

MADDE 31- (1)Milli DNA Veri Bankası uzman yardımcılığına atananlar en az beş yılçalışması, olumlu sicil alması, konuları ile ilgili hazırlayacakları uzmanlıktezinin yürütme kurulu tarafından kabul edilmesi, açılacak mesleki ve yeterliksınavında başarılı olması, KPDS sınavından İngilizce, Fransızca veya Almancadillerinden en az (C) düzeyinde yabancı dil puanı alması halinde "DNA VeriBankası Uzmanı" unvanını alırlar.

(2) Birinci fıkra hükmüne göre yapılan sınavlarda ikikez başarılı olmayanlar diğer kamu kurum ve kuruluşlarındaki öğrenimdurumlarına uygun kadrolara atanmak üzere Devlet Personel Başkanlığınabildirilir.

(3) Milli DNA Veri Bankası uzman yardımcılığı sınavıile Milli DNA Veri Bankası uzmanlığı sınavının uygulama şekil ve esaslarıyönetmelikte düzenlenir.

Sır saklama yükümlülüğü

MADDE 32- (1)Bankanın başkan ve yürütme kurulu üyeleri ile her türlü personeli, çalışmalarıve denetlemeleri sırasında ilgililere ve üçüncü kişilere ait öğrendiklerisırları bu konuda kanunen yetkili kılınan mercilerden başkasına açıklayamazlarve kendi yararlarına kullanamazlar. Bu yükümlülük görevden ayrılmalarındansonra da devam eder.

ALTINCI BÖLÜM

Banka Gelirleri, Giderleri, Malları ve Malî Hükümler

Bankanın gelirleri

MADDE 33 - (1)Banka bütçesi 10/12/2003tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu 3 üncü maddesininbirinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen cetvel için öngörülen usul veesaslara göre hazırlanır ve kabul edilir.

(2) Bankanın gelirleri şunlardır:

a) Banka adına konulacak ödenek,

b) Yayın ve eğitim gelirleri,

c) Bankaya ait taşınır ve taşınmaz mallardan eldeedilen gelirler,

ç) DNA profillerinin karşılaştırılmasından elde edilengelirler,

d) Yukarıda sayılan gelirlerin nemalandırılmasısuretiyle elde edilecek gelirler.

Bankanın giderleri ve malları

MADDE 34- (1)Bankanın harcamaları yürütme kurulu kararı ile yürürlüğe giren yıllıkbütçeye göre yapılır.

(2) Bankanın para, evrak ve her çeşit malları Devletmalı hükmündedir. Bankanın başkan, başkan yardımcısı, yürütme kurulu üyeleriile diğer personeli görevleri ile bağlantılı olarak işledikleri suçlar ilebunlara karşı işlenen suçlardan dolayı sorumlulukları bakımından Türk CezaKanununun uygulamasında kamu görevlisi sayılırlar.

(3) Bankanın yıllık hesapları ile harcamalarına ilişkinişlemler Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile 21/02/1967 tarihli ve 832sayılı Sayıştay Kanunu çerçevesinde denetlenir. Banka denetleme sonuçları ileilgili gerekli tedbirleri alır. Denetim sonuçları ile bunlara ilişkin işlemlerigösterir rapor Bankanın yıllık faaliyet raporu ile birlikte Türkiye BüyükMillet Meclisine sunulur.

Malî hükümler

MADDE 35- (1)Başkan ve yürütme kurulu üyelerine görevleri süresince 657 sayılı DevletMemurları Kanunu ile ek ve değişikliklerine göre en yüksek devlet memurununalmakta olduğu ek gösterge dahil sosyal yardımlar ile zam ve tazminatlarödenir. Ancak, başkan ve üyelerin daha önce almış oldukları her türlü aylık veödeneklerin miktarının bu fıkra hükümlerine göre belirlenen miktardan az olmasıhalinde aradaki fark, tazminat olarak Banka bütçesinden karşılanır.

(2) Seçimle gelen kamu görevlileri, görevleri süresincekurumlarından ücretsiz izinli sayılırlar. Ancak bu görevde geçecek süremesleklerinde geçmiş ve mümtazen terfi etmiş sayılırlar.

(3) Başkan ve üyelerin seçilmeden önce tâbi olduklarısosyal güvenlik kuruluşları ile ilişkileri devam eder.

(4) Başkan ve üyeler, seçim veya atamalarını takip edenbir ay içinde Başbakanlığa mal bildiriminde bulunurlar.

(5) Danışma Kurulu üyelerine yılda üç toplantıyıgeçmemek üzere, görev yapılan her gün için uhdesinde kamu görevi bulunanlarbakımından (5000), bulunmayanlar bakımından (7000) ek gösterge rakamının memurmaaş katsayısıyla çarpımı sonucunda bulunacak miktarı geçmemek üzere huzurhakkı ödenir. Bu ödeme damga vergisi hariç herhangi bir kesintiye tâbitutulamaz.

(6) Danışma Kurulu üyelerinden asıl memuriyet mahallîveya yerleşim yerleri Bankanın bulunduğu yer dışında bulunanlara 10/2/1954tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanununun hükümlerine göre kazanmış olduklarıdereceye uygun olarak Devlet memurlarına ödenen miktarda harcırah ödenir.Uhdesinde kamu görevi bulunmayanlar hakkında ise bu fıkra hükümlerine görebelirlenecek miktarı geçmemek üzere Banka bütçesinden karşılanır.

(7) Bankada görevli diğer idarî personele DevletMemurları Kanununa tâbi en yüksek devlet memuru aylığının ek gösterge dahilyüzde otuzbeşini geçmemek üzere, Maliye Bakanlığının uygun görüşü alınarak,başkan tarafından belirlenecek usul ve esaslara göre tazminat ödenir. Butazminat damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz.

YEDİNCİ BÖLÜM

Ceza ve Usûl Hükümleri

Ceza hükümleri

MADDE 36- (1)Bu Kanunun 5 inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen usule aykırı olarakDNA analizi için biyolojik örnek alanlar ile 6 ncı maddenin birinci fıkrasıhükmüne aykırı olarak DNA analizi yapmaya yetkili olmadığı halde DNA analiziyapanlar 26/9/2004tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 135 inci maddesinin birinci fıkrasıhükmüne göre cezalandırılır.

(2) Hukuka aykırı olarak DNA verilerini açıklayan,yayan, bir başkasına veren, ele geçiren veya aktaranlar Türk Ceza Kanununun 136ncı maddesi hükmüne göre cezalandırılır.

(3) Bu Kanunun 10 uncu maddesine aykırı olarakbiyolojik örneklerin saklanması veya yok edilmesine ilişkin hükümlere aykırıhareket edenler Türk Ceza Kanununun 138 inci maddesi hükmüne görecezalandırılır.

(4) Bu maddede yazılı suçları işleyenler hakkında TürkCeza Kanununa göre tayin edilecek hapis cezaları yarı oranında artırılarakhükmolunur.

Tüzel kişiler hakkında güvenlik tedbiri uygulanması

MADDE 37- (1) Bu Kanundatanımlanan suçların bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde,ilgili tüzel kişi hakkında Türk Ceza Kanununun tüzel kişilere özgü güvenliktedbirlerine hükmolunur.

Soruşturma usulü

MADDE 38- (1) 2/12/1999tarihli ve 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin YargılanmasıHakkında Kanun uyarınca görev sebebiyle işlenen suçlar dolayısıyla soruşturmaizni yetkisi, Başkan hakkında Başbakan, yürütme kurulu üyeleri ile diğerpersoneli hakkında Başkan, yokluklarında ise başkan vekili tarafındankullanılır.

(2) Özel kanun hükümleri saklıdır.

Disiplin hükümleri

MADDE 39- (1)Bankada çalışanlar hakkında genel hükümler uygulanır.Bu Kanunun uygulanmasında ihmali, kusuru veya kastı bulunan kamu görevlilerihakkında, tâbi oldukları mevzuatta yer alan disiplin cezaları uygulanır.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Yıllık faaliyet raporu

MADDE 40 - (1)Banka, faaliyetlerine ilişkin olarak her yıl mart ayı sonuna kadar bir öncekiyıla ait kararları, yaptığı düzenlemeleri ile bunların ekonomik ve sosyaletkilerini analiz eden bir faaliyet raporu hazırlar. Faaliyet raporu ayrıca,bankanın performans hedefleri ve uygulama sonuçlarının karşılaştırılmasını vedeğerlendirilmesini de içerir.

(2) Yıllık faaliyet raporu, yürütme kurulu kararları vediğer düzenlemeler Bankanın internet sayfasında yayınlanır.

Yönetmelikler

MADDE 41 - (1) Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslarıgösteren yönetmelikler, altı ay içinde ilgili kurum ve kuruluşların görüşlerialınarak Banka tarafından hazırlanır ve yürürlüğe konulur.

Değiştirilen hükümler

MADDE 42- (1) 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 3üncü maddesinin birinci fıkrasının sonuna aşağıdaki bent eklenmiştir:

"(k) DNA Verileri ve Türkiye Millî DNA VeriBankası Kanunu kapsamında yapılacak mal ve hizmet alımları,"

(2) Kamu İhale Kanununun, Geçici 4 üncümaddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir:

" Bu Kanunun 3 üncü maddesinin (k) bendineilişkin esas ve usuller Adalet Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve MaliyeBakanlığınca müştereken çıkartılacak bir yönetmelikle belirlenir."

Teşkilâtlanma

GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içindeteşkilâtlanma tamamlanır.

Banka ihtiyaçlarının karşılanması

GEÇİCİ MADDE 2- (1) Bankanın araç,gereç ve diğer ihtiyaçları bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altıay içinde satın alma veya kiralama yoluyla sağlanır, bu amaçla bütçeye yeterikadar ödenek aktarılır.

(2) Kurulacak bankanın ihtiyaçlarını karşılamak amacı ile, Başbakanlık bütçesiiçinde mevcut veya yeniden açılacak tertiplere Maliye Bakanlığı bütçesininilgili tertiplerinden aktarma ve bununla ilgili diğer işlemleri yapmaya MaliyeBakanlığı yetkilidir.

Yürütme kurulu üyelerinin atanması

GEÇİCİ MADDE 3- (1)Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde, bu Kanununun 21nci maddesinin birinci fıkrası hükmüne göre yürütme kurulunu oluşturacakkişiler, aynı maddede belirtilen kurumlarınca belirlenir ve atanır.

Geçici personel görevlendirme

GEÇİCİ MADDE 4- (1) Bu Kanunla kurulan Bankanın kuruluşu, buralarda görev yapacak personelinatanması, göreve başlaması ve eğitimi gibi işlemler sonuçlanıncaya kadar buKanunda verilen görevler; Adli Tıp Kurumu, JandarmaGenel Komutanlığı Kriminal Dairesi ve Emniyet Genel Müdürlüğü KriminalDairesinden konularında uzman personelden geçici görevlendirme ileyardım suretiyle yerine getirilir.

(2) Birinci fıkra hükmüne göre geçici görevlendirmesuretiyle yararlanılan personelin her türlü malî ve özlük hakları saklı olup,mali ve özlük hakları kendi kurumları tarafından karşılanır.

(3) Geçici görevlendirme talepleri, 18 inci maddeyegöre atanan Başkanın talebi üzerine ilgili kurumlarca onbeş gün içerisindeyerine getirilir.

(4) Geçici görevlendirme bir yıl süreyle yapılır. Busüre, görevlendirmedeki usule uygun olarak bir defaya mahsus olmak üzereuzatılabilir.

(5) Asıl memuriyet mahalli veya yerleşim yerleridışında, geçici olarak görevlendirilen personele Harcırah Kanunu hükümlerinegöre kazanmış oldukları dereceye uygun olarak Devlet memurlarına ödenenmiktarda harcırah ödenir.

(6) Bu madde hükümlerine göre geçici olarakgörevlendirilen personele, emsali idarî personele bu Kanunun 35 inci maddesininyedinci fıkrasına göre belirlenen tazminat ödenir.

Kadro İhtisası

GEÇİCİ MADDE 5- (1)Ekli (1) sayılı listede yer alan kadrolar ihdas edilerek 190 sayılı Genel Kadrove Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye bağlı (I) sayılı cetvelin ilgilibölümüne eklenmiştir.

Yürürlük

MADDE 43 - (1) Bu Kanunun;

a) 29uncu, Geçici 1, 3 ve 4 üncü maddeleri yayımı tarihinde,

b) Diğerhükümleri 1 Ocak2008 tarihinde,

yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 44 - (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

GENEL GEREKÇE

DNA (deoksiribonükleik asit) hücrenin çekirdeğindebulunan kimyasal bir maddedir. Kişiye ait genetik bilgiyi nesildennesile taşıyan bir yapıt olan DNA, hem anneden hem de babadan gelenözellikleri taşımakta olup tek yumurta ikizleri dışında hiçbir kişinin DNA'sıdiğerine benzemez. Bir insanın bütün hücrelerinde bulunan DNA'lar aynı olupbunlar yaşa ve ortama göre değişmezler. Bu yüzden farklı zamanlarda, farklıyerlerde ve farklı örneklerden elde edilen örneklerin aynı kişiye ait olupolmadıklarının her zaman karşılaştırılması mümkündür. Teknolojik gelişmelerebağlı olarak günümüzde DNA'nın sadece kan, tükürük, doku, kemik, tırnak, saç gibibiyolojik örneklerden değil, kapı kolu üzerinde kalan bir parmak izinden, birbardakta veya sigara izmaritinde kalan salyadan da de tespiti mümkündür.

DNA verileri suç ve suçlulukla mücadele ve yargılamabakımından çok büyük bir önem taşımaktadır. Bu alanda DNA verilerininkullanılması, parmak izinin bu amaçla kullanılmasından sonra en büyükgelişmelerden birisidir. Özellikle, öldürme, cinsel suçlar, bir yerde veyadeğişik yerlerde aynı kişiler tarafından işlenen seri suçların soruşturma veyargılama faaliyetlerinde çok başarılı sonuçlar elde edilmektedir. Bu verilerinkullanılması yargılamada mutlak maddî hakikatin ortaya çıkartılmasına büyükoranda yardımcı olmaktadır. Bu özelliği nedeniyle suçların işlenmesinde bircaydırıcılık fonksiyonu da icra etmektedir. DNA verilerinin kullanılması,sadece suç şüphesi altında bulunanların tespit edilmesini değil, aynı zamandasuç şüphesi altında bulunan masum kişilerin de bu zandan kurtulmasınısağlamaktadır.

DNA verileri, yargılama dışı amaçlarla da kullanılabilmektedir. Örneğin;deprem, sel, tsunami, maden göçmesi gibi doğal afetlerde çoğu zaman ölenlerincesedi bozulduğundan bu kişilerin kimliklerinin tespiti bakımından tek yöntemolarak DNA verilerinin kullanılması kalmaktadır. Yine, pek çok ülkede yaşı,akıl sağlığı, hastalığı veya ölümü nedeniyle kimliği belirlenemeyen kişilerinkimlikleri de aynı yöntemlerle belirlenebilmektedir. Türkiye'nin de bir depremülkesi olması gerçeği konuyu Ülkemiz açısından da önemli kılmaktadır. Ülkemizdegelişmekte olan turizm aktivitesi nedeniyle, bir çok ülke vatandaşlarınınbelirli merkezlerde birlikte bulunabilmeleri söz konusudur. Dolayısıyla, böylebir ortamda meydana gelebilecek doğal afetlerde kimliklendirme açısından daoldukça önem taşımaktadır. Kayıp kişilerin aileleri, bunların hayatta olupolmadıklarını bilmediği durumlarda büyük sıkıntılar yaşamaktadırlar. DNAteknolojisi sayesinde bu kişilerin kimliklerinin daha önce verdikleriörneklerden veya kendilerine ait eşyalardan ya da anne babalarından elde edilenörneklerin eşleştirilmesi suretiyle tespit edilmesi mümkündür.

DNA verilerinin yukarıda sayılan amaçlarlakullanılması, bu verilerin belli bir sistemde toplanmasını da zorunlukılmaktadır. Böyle bir sistemin kurulması aynı zamanda DNA verilerinin toplanmasıve alınmasına yönelik amaçların da gerçekleştirilmesine yardımcıolacaktır. Sistem, hem olay yerinden hem de kişilerden elde edilen DNA'lara aitprofilleri barındıracaktır. Bu sistemde, kişileri tanımlayabilecek niteliktekiörneğin; isim, lakap veya benzeri bu gibi bilgilere yer verilmez. Suçlularınbelirlenmesi bakımından sistemde tutulan profiller ile olay yerinden veyakişilerden elde edilen profiller elektronik ortamda karşılaştırılması yoluylabunların aynı kişiye ait olup olmadığı belirlenir. Böyle bir sistemin olmadığıkoşullarda, ancak olay yerinden alınan örneklerle şüphelilerden alınanörneklerin karşılaştırılması mümkün olup ulusal veya uluslararası boyutta suçve suçlulukla mücadele açısından faydası sınırlı kalacaktır.

Bilindiği üzere, DNA verileri, ait olduğu kişiyle ilgili kalıtsal pek çokbilgiyi de içermektedir. Bu bakımdan Anayasanın 20 nci maddesi ile Ülkemizin detaraf olduğu, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 8 inci maddesindekoruma altına alınan "Özel hayatın gizliliği" ile ilgili bir husustur. Hürve demokratik bir toplumda kişi dokunulmazlığı, hem devletin hem de kişi veorganizasyonların kişinin özel hayatına girmesinin önünde bir engeldir. Günümüzteknolojisiyle tamamen olmasa da bilim ve teknikteki gelişmelere bağlı olarak,DNA verilerinden örneğin; kişinin saç rengi, göz rengi, yapısı, hastalıkları,etnik kökeni, diğer özellikleri, kardeşi, çocukları veya anne babasının tespitedilmesinin mümkün olabildiği düşünüldüğünde, verilerin elde edilmesi,saklanması ve kullanılmasının sıkı yasal koşullara bağlanması zorunluluğunu veihtiyacını ortaya çıkmaktadır.

DNA verilerinin kullanım amacı ve kişisel verilerinkorunması, uluslararası sözleşmelerde ve Avrupa Birliği müktesebatında da yeralmıştır. Bu konuda Ülkemiz tarafından da imzalanan "Kişisel Verilerin Otomatikİşleme Tâbi Tutulması Karşısında Bireylerin Korunması"na ilişkin 108 sayılıAvrupa Konseyi Sözleşmesi, 95/46 EC sayılı Avrupa Birliği Direktifi, AvrupaKonseyi Bakanlar Komitesinin Ceza Adaleti Sistemi Uygulamasında DNAAnalizlerinin Kullanılmasına ilişkin 1992 tarihli R(92)1 tavsiye kararı, "DNAAnaliz Sonuçlarının Değişimine Dair" 9 Haziran 1997 tarihli ve 25 Haziran 2001tarihli Avrupa Birliği Konseyi Kararları sayılabilir. Avrupa BirliğiKonseyinin 25Haziran 2001 tarihli kararında, üye ülkelere, DNA verisi elde etmekamacıyla aynı gen bölgelerini incelemeleri ve birbiriyle uyumlu veri tabanıkurmaları tavsiye edilmiştir. Bugün çoğu Avrupa Birliği ülkesi benzerkimliklendirme teknolojisini ve uluslararası standartları kullanmaktadır. Buşekildeki yapılanma suçla uluslararası alanda mücadele edilebilmesi amacıylaülkeler arasında veri değişim imkânı da vermektedir.

Karşılaştırılmalı hukuka bakıldığında, konuyla ilgiliyapılan yasal düzenlemelerde belli bazı ölçütlerin dikkate alındığı veuygulandığı görülmektedir. Bu cümleden olmak üzere örneğin;

1- DNA analizi için alınacak biyolojik örneklerin hemalınmasının hem de muhafazasının sıkı yasal şartlara bağlanması,

2- Bir suç soruşturması veya kovuşturması dışında,idari amaçlarla veya belli bir özel amaç doğrultusunda gönüllülerden eldeedilen DNA verilerinin, bir suç soruşturması veya kovuşturması kapsamında eldeedilen DNA verileri ile eşleştirilmemesi,

3- DNA veri bankası işlemlerinin idareden tamamen bağımsız,hesap verebilir ve şeffaf bir organ tarafından yönetilmesi ve denetlenmesi,

4- Bir suç soruşturması veya kovuşturması kapsamındaelde edilen verilerin ait olduğu kişinin beraat etmesi veya davanın herhangibir nedenle düşmesi hâlinde bu örneklerin veya verilerin imha edilmesi,

5- Bir suç soruşturması veya kovuşturması kapsamındaDNA örnekleri alınan kişilere ait verilerin sisteme kodlanarak girilmesi,bu kişilerin kimlik bilgileri ile tanınmalarını sağlayacak diğerbilgilerin hiçbir şekilde sistemde yer almaması hususlarının göz önündebulundurulduğu görülmektedir.

DNA verilerinin elde edilmesi, kullanılması veaktarılmasına ilişkin olarak yukarıda belirtilen ölçütlerin bir kısmı, 4/12/2004tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 80 inci maddesinin birincifıkrası ile 75, 76 ve 78 inci maddelerde belirtilmiştir. Ceza Muhakemesi Kanunuözellikle 75, 76 ve 78 inci madde hükümlerine göre alınan örneklerin kişiselveri olma niteliğini göz önünde tutarak gerekli koruyucu ve düzenleyicihükümleri içermektedir. Ancak DNA verilerinin nitelikleriyle bu verilerin eldeedilme amaçları dikkate alınarak özellikle de kişi dokunulmazlığı ve kişigüvenliğinin teminat altına alınması amacıyla Tasarıda ek koruyucu hükümlereyer verilmiş bulunmaktadır.

Tasarı, sekiz bölümden oluşmaktadır. Birinci Bölümde,Tasarının getiriliş amacı, kapsamı ve Tasarıda kullanılan bazı terimlerintanımlarına yer verilmiştir. Tasarının İkinci Bölümünde ise, DNA analizi sonucuelde edilen verilerin nitelikleri ve bu işlemlerin yapılış amacı göz önündetutulmak suretiyle temel ilkeler sayılmıştır. Tasarının Üçüncü Bölümündeise DNA analizi yapma yetkisi başta olmak üzere hakkında DNA analiziyapılanların hak ve yetkileri, yükümlülükler ve DNA verilerinin aktarılmasınailişkin hükümler düzenlenmiştir. Tasarının Dördüncü Bölümünde, bu Tasarıbakımından en önemli sayılabilecek bir konuya yer verilerek DNA veri tabanınınoluşum şekline ve bu veri tabanında tutulan profillerin karşılaştırılmasınailişkin ayrıntılı düzenlemelere yer verilmiştir. Tasarıda getirilen en önemliyenilik, Türkiye Millî DNA Veri Bankasının kurulmasının öngörülmesidir. Buamaçla, Tasarının Beşinci Bölümünde Türkiye Millî DNA Veri Bankasının kuruluşve görevlerine ilişkin hükümler düzenlenmiş, Altıncı Bölümünde ise BankanınTasarıyla verilen görevleri gerektiği gibi yerine getirilmesini sağlamakamacıyla öngörülen malî hükümler düzenlenmiştir. Tasarının Yedinci Bölümündeceza ve usûl hükümlerine, Sekizinci Bölümünde ise Tasarıyla ilgili çeşitlihükümlere yer verilmiştir.

Tasarı, yukarıda belirtilen amaçlarıngerçekleştirilmesi için hazırlanmıştır.

MADDE GEREKÇELERİ

MADDE 1-Maddede Tasarının amaç ve kapsamı düzenlenmiştir.

Maddenin birinci fıkrasında, Tasarının amacının, DNAanalizi yapılmasına, DNA verilerinin saklanmasına, bu verilerdenyararlanılmasına ve Türkiye Milli DNA Veri Bankasının kuruluş ve görevlerine ilişkin esas ve usulleri düzenlemek olduğu hükme bağlanmıştır.

Maddenin ikinci fıkrasında, Tasarıda yer alandüzenlemelerin hangi DNA analizleri hakkında uygulanmayacağı öngörülmüştür.Tasarı hükümlerinin uygulanmayacağı DNA analizleri, öncelikli olarak tıbbi etikkuralları çerçevesinde bir hastalığın teşhis ve tedavisiyle bilimsel araştırmave deney amacıyla yapılanlardır. Maddenin bu düzenlemesiyle, baştaAnayasa hükümleri olmak üzere taraf olduğumuz Uluslararası sözleşme vebildirgelerde de yer alan yaşam hakkının korunması ile bilimsel araştırmaözgürlüğü ve hakkının geliştirilmesinin sağlanması amaçlanmıştır.

MADDE 2-Maddede, Tasarıda geçen bazı terim ve deyimlerin tanımlarına yer verilmiştir.

MADDE 3-Maddenin birinci fıkrası ile DNA analizlerinin yapılmasında dikkate alınacak entemel ilke hükme bağlanmıştır. Buna göre, DNA analizleri bu Kanunla veya diğerkanunlarda öngörülen hâllerde yapılabilecektir. Kanunilik ilkesinin doğal birsonucu olarak DNA analizi yapılmasında dikkate alınacak temel hukukî norm buTasarıda yer alan düzenlemelerdir. Ancak, durumun gereklerine ve diğeroluşabilecek koşullara göre de bu Tasarı hükümleri dışında halen yürürlüktebulunan veya daha sonra yürürlüğe girecek olan kanunlarda da belli bazıdurumlarda DNA analizi yapılması öngörülmüş ise, bu Kanun hükümleri dekanunilik ilkesinin doğal bir gereği olarak dikkate alınacaktır.

Maddenin ikinci fıkrasında ise DNA analizi yapılmasıbakımından çok önemli bir kurala yer verilerek kişinin açık rızasıyla da DNAanalizi yapılması esası kabul edilmiştir. Dikkat edilmesi gerekir ki, kişininaçık rızasının bulunması salt DNA analizi yapılması bakımından yeterli değildir.Başka bir anlatımla kişi, sadece kendi rızasının bulunduğunu göstermeksuretiyle, DNA analizi yaptıramayacaktır. Bunun için Tasarıda "olmazsa olmaz"niteliğinde iki ana koşul öngörülmüş bulunmaktadır. Belirtmek gerekir ki bukoşullar kişinin açık rızasından önce aranması gereken koşullardır. Buna göre:

a) Tasarıda veya diğer kanunlarda yer alan esas veilkelere uygun olarak rıza gösterilmelidir.

Bu ilke aynı zamanda Tasarının birinci fıkrasındabelirtilmiş olan "kanunilik ilkesi"ni tamamlamaktadır. Başka bir anlatımla,kişinin "açık rızası" kanunilik ilkesini bertaraf edecek bir araç olarakkullanılamayacaktır. Belirtmek gerekir ki, açık rızanın bulunması halinde dearanan kanunilik ilkesi DNA analizi yapılması sonucunda elde edilen verilerin"kişisel veri" niteliğinde olmasının doğal bir sonucudur.

b) Rızanın meşru amaçlarla gösterilmiş olması gerekir.

Meşru amacın ne olması gerektiği hukukun genelilkeleriyle tanımlanmış ve hukukî ilkelere kavuşturulmuş genel bir kavramniteliğindedir. Bu nedenle, hukukun cevaz vermediği bir amaçla kişinin rızagöstermiş olması hâlinde, bu rıza DNA analizi yapılması bakımından dikkatealınmayacaktır.

Dikkat edilmelidir ki, gösterilen rızanın hukukenkorunan bir meşru amaç çerçevesinde bulunması gerekmektedir. Meşru amacıntanımlanmasında ve bu meşruluğun takdir edilmesinde, DNA analizini yapacak vebu Tasarıda belirtilen kurum ve mercilerin belirli bir takdir yetkisi debulunmaktadır. Zira yukarıda da belirtildiği gibi "meşruluk kavramı", hukukilikkavramı gibi genel olarak geçerli olabilecek bir terim değildir.

c) DNA analizinin Tasarıda belirtilen kurumlar ileyetkilendirilmiş laboratuarlarda yapılması gerekir.

MADDE 4-Maddede, DNA verilerinin elde edilmesi, kullanılması, aktarılmasına ilişkintemel ilkelere yer verilmiştir.

Bilindiği gibi, Ceza Muhakemesi Kanununun 80 incimaddesinin birinci fıkrası hükmüne göre, yine aynı Kanunun 75, 76 ve 78 incimadde hükümlerine göre alınan örnekler üzerinde yapılan inceleme sonuçlarının"kişisel veri" niteliğinde olduğu belirtilmiştir. Başka bir anlatımla, DNAanalizi sonucunda elde edilen veriler kişisel veri niteliğinde olmasısebebiyle, bu verilerin işlenmesinde ve diğer usul hükümleri bakımındanÜlkemizin taraf olduğu sözleşme hükümlerinin dikkate alınması bir zorunluluktur.Bu nedenle, Ülkemiz tarafından da imzalanan "Kişisel Verilerin Otomatik İşlemeTâbi Tutulması Karşısında Bireylerin Korunmasına İlişkin 108 sayılı AvrupaKonseyi Sözleşmesi"nin 5 inci maddesine göre, onaylayan devletlerin söz konusutemel ilkeleri iç hukuklarında yaşama geçirmek yükümlülüğü bulunmaktadır.Maddeyle Sözleşmeye ve 95/46 EC sayılı Avrupa Topluluğu Direktifinin 6 ncımaddesi hükümlerine paralel olarak DNA verilerine ilişkin genel ilkelerbelirlenmiş, Tasarıda bentler hâlinde sayılmıştır.

Maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinegöre, DNA analizi sonucunda elde edilen verilerin hukuk ve dürüstlükkurallarına uygun olarak işlenmesi, kanunlarda belirtilen meşru amaçlariçin toplanması ve bu amaçlara aykırı olarak kullanılmaması ve aktarılmamasıgerekmektedir.

(c) bendine göre veriler, toplandıkları amaçlabağlantılı, yeterli ve orantılı olmalıdır.

(ç) bendine göre, verilerin ilgili kişilerinkimliklerini belirtecek biçimde ve kaydedildikleri veya yeniden işlenecekleriamaç için gerekli olan süre kadar saklanması zorunludur.

(d) bendine göre, işlenen veriler doğru olmalı vegerektiğinde güncellenmelidir.

MADDE 5-Maddede, DNA analizinin yapılmasına ilişkin ilkeler öngörülmüştür.

Maddenin birinci fıkrasında, DNA analizinin alınan hangibiyolojik örnekler üzerinde yapılabileceği bentler hâlinde sayılmıştır. Dikkatedilmek gerekir ki, birinci fıkranın (a) ilâ (d) bentlerinde sayılan ve DNAanalizi yapılmasına esas olmak üzere alınacak biyolojik örnek alınacaklarailişkin sayma yöntemi sınırlı sayıda olmak üzere (numerus clausus) anlaşılmakgerekir. Bu sınırlılık aynı zamanda Tasarının 1 ve 3 üncü maddelerindebelirtilen ilkelerle de örtüşmektedir. Zira, Tasarıda DNA analizlerininyapılmasında amacın kimlik tespiti veya adli amaçlı olduğu ve buanalizlerin kanunlarda belirtilen hallerde yapılabileceği hiçbir tereddüte yerverilmeyecek şekilde hüküm altına alınmış bulunmaktadır.

Fıkranın (a) ve (b) bentlerinde, suç soruşturması vekovuşturması kapsamında; Ceza Muhakemesi Kanununda belirlenen esas ve usûllerçerçevesinde vücuttan, yine bir suç sebebiyle olay yerinden alınan biyolojikörnekler üzerinde DNA analizi yapılacağı hüküm altına alınmıştır. CezaMuhakemesi Kanununun 75 ve 76 ncı maddeleri bir suç soruşturma ve kovuşturmasıkapsamında, şüpheli ve sanıktan ya da şüpheli ve sanık dışındaki diğerkişilerden biyolojik örnekler alınmasına ilişkin esasları tespit ettiğindenbiyolojik örnek alınırken bu hükümlerdeki esaslara uygun olarak hareketedilmesi gerekecektir.

Fıkranın (c) ilâ (d) bentlerinde kimlik tespitiamacıyla, analiz yapılmasına ilişkin esaslara yer verilmiştir.

DNA analizi, bazı hâl ve koşullarda suç soruşturması vekovuşturmasının bulunmadığı hâllerde de yararlı ve hatta zorunlu olabilir.Fıkranın (c) ilâ (d) bentlerinde, suç soruşturması ve kovuşturması söz konusuolmaksızın hangi hallerde analiz yapılacağı bentler halinde sayılmışbulunmaktadır. Dikkat edilmesi gerekir ki özellikle (b) ilâ (ç) bentlerindesayılan hâller hukukî ve fiilî sebeplerle veya görevsel ve sosyal risk taşıyanmeslek gruplarında kimlik tespitinin sağlanması hâllerine özgüllenmiştir.Örneğin; yaş, akıl durumu, ağır yaralanma, ölüm veya benzeri sebeplerlekişilerin kimliğinin tespiti mümkün olmayabilir. Madencilik, itfaiyehizmetleri, askerlik gibi bazı meslekler bünyesinde bir risk taşır. Bugörevlerde bulunanların görevleri sırasında ölmeleri hâlinde veyaöngörülemeyecek bazı durumlarda kimliklerinin tespiti güç ve hatta imkansızolabilir. Bu durumlarda bulunan kişilerin, kimliklerinin tespiti amacıylakendilerinden biyolojik örnek alınması artık olanaklı hale gelmişbulunmaktadır.

Fıkranın (d) bendinde ise gönüllü kişilerden DNAanalizi yapılması amacıyla, biyolojik örnekler alınabileceği hükmebağlanmıştır. Gönüllü kişilerden biyolojik örnek alınmasının temel nedeni dekimlik tespitidir. Ancak, belli bazı durumlarda da muhtemel olabilecekolumsuzlukların önüne geçilebilmesi amacıyla da biyolojik örnek alınabilir.Örneğin; kaybolan kişilerin ya da yangın, deprem, su baskını ve benzeri doğalafetler sonucu ölenlerin kimliklerinin tespiti amacıyla veya başka kişiselsebeplerden dolayı karşılaştırma yapmak üzere biyolojik örnek verilebilir.

Maddenin ikinci fıkrasında, DNA verilerinin taşıdığıözel önem nedeniyle analiz yapmak üzere (c) ve (ç) bentleri uyarınca biyolojikörneğin Cumhuriyet savcısının gözetimi altında alınması esası getirilmiş ikengönüllüler bakımından böyle bir yöntem öngörülmemiştir.

Maddenin üçüncü fıkrasında, DNA analizi yapılmak üzerelaboratuara gönderilen biyolojik örneklerin kime ait olduğu, analizi yapacakolan görevlilerden, kodlanmak suretiyle gizli tutulacağı hüküm altına alınarakböylece kişilere güvence getirilerek bu verilerin kötüye kullanılmalarıengellenmek istenmiştir.

Maddenin dördüncü fıkrasında, görevleri sebebiyle hayatirisk taşıyan meslek mensupları, biyolojik örneğin alınmasından itibarenlaboratuar sonuçlarının kaydına kadarki süreçte izlenecek kodlama sistemiyleilgili esas ve usullerin yönetmelikle belirleneceği hüküm altına alınmıştır.

MADDE 6-Maddenin birinci fıkrasında, DNA analizi yapmaya yetkili kurumlar sayılmıştır.Halen bu analizleri yapmakta olan, Adli Tıp Kurumu, Jandarma Genel KomutanlığıKriminal Daire Başkanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü Kriminal PolisLaboratuvarları Dairesi Başkanlığı da bu analizleri yapmaya yetkili kurumlararasında sayılmıştır. Maddede belirtilen bu üç kurum dışında kalan diğer gerçekve tüzel kişilere ait olan laboratuarlar Sağlık Bakanlığının izniyle buanalizleri yapabilecektir. Sağlık Bakanlığı bu izni verirken Bankanın görüşünüalmak zorundadır.

Maddenin ikinci fıkrasında, özel hukuk uyuşmazlıklarınailişkin olarak yapılacak analizlere ilişkin esas ve usuller düzenlenmiştir.Buna göre, özel hukuk uyuşmazlıklarına ilişkin analizlerde birinci fıkradabelirlendiği şekilde yapılacaktır. Başka bir ifade ile bu tür analizler debirinci fıkrada belirtilen kamu kurumları veya Sağlık Bakanlığınca izin verilenlaboratuarlar tarafından yine bu Kanunda belirlenen esas ve usullere göreyapılacaktır.

Maddenin üçüncü fıkrasında, DNA analizi yapacak gerçekve tüzel kişilere ait olan laboratuvarlarda uyulması gerekli esas ve usullerinyönetmelikte gösterileceği hükme bağlanmıştır.

MADDE 7-Maddede, DNA analizine tabi tutulan kişinin "bilgi alma ve düzeltme hakkı"nailişkin ayrıntılı düzenlemelere yer verilmiştir.

Maddenin birinci fıkrasıyla, DNA analizine tabi tutulankişiye analizi yapan kurumdan veya labaratuvardan; yapılan işlem sonucuhakkında bilgi almak, kayıtların düzeltilmesini veya güncelleştirilmesiniisteme hakkı tanınmıştır. Belirtmek gerekir ki madde düzenlemesiyle amaçlananDNA analizine tabi tutulan veya kanun hükümlerine göre DNA analizine tabitutulmak zorunda bulunanların kendileri hakkındaki kişisel veri niteliğindekibilgilerin doğruluğunu kontrol edilmesini sağlamaktır. Esasen maddedüzenlemesiyle kontrol keyfiyeti bizatihi hakkında analiz işlemi yapılan kişiyetanınmıştır. Başka bir anlatımla, hak şahsa bağlı bir hak niteliğindedir. Ancakkontrol ve düzeltme hakkının kötüye kullanımının engellenmesi ve oto kontrolünde sağlanması amacıyla, istemlerin "yazılı" olarak yapılması ön koşul olarakgetirilmiş bulunmaktadır. Madde düzenlemesiyle, Tasarının 4 üncü maddesinin (d)bendi hükmünün gerekleri sağlanmıştır.

Maddenin ikinci fıkrasında, kişinin talebi üzerinekurumca veya laboratuvarca yapılacak işlemler ve Kurumun veya laboratuvarınilgili kişiye süresi içinde cevap vermemesi, cevabın olumsuz olması veyayeterli olmaması hâlinde kişinin bu karara karşı başvuru hakkı düzenlenmiştir.Düzenlemeye göre Analizi yapan kurum veya laboratuvar isteme onbeş iş günüiçinde cevap vermek zorundadır. Kurumun veya laboratuvarın ilgili kişiye süresiiçinde cevap vermemesi, cevabın olumsuz olması veya yeterli olmaması hâllerindeilgili onbeş gün içerisinde Başkanlığa başvurabilir. Başkanlık istemi onbeş güniçersinde sonuçlandırır ve onbeş gün içinde kararını istemde bulunana ve gereğiyapılmak üzere de ilgili kuruma veya laboratuvara bildirir.

Maddenin üçüncü fıkrasında ise suç soruşturması vekovuşturmasına ilişkin hükümler saklı tutulmak suretiyle bu hususta CezaMuhakemesi Kanunu ve diğer ilgili kanun hükümlerinin uygulanmasının sağlanmasıamaçlanmıştır.

MADDE 8-Maddede DNA profillerinden yararlanma yetkisine ilişkin hükümlere yerverilmiştir.

Tasarının "Temel ilkeler" başlıklı 4 üncümaddesinin (b) bendinde DNA profillerinin "Kanunların belirtmiş olduğu meşruamaçlar için toplanması ve bu amaçlara aykırı olarak kullanılmaması veaktarılmaması" ilkesi kabul edilmiştir. Maddede bu profillerin hangi amaçlarlakullanılacağı sayma suretiyle tespit edilmiştir. Buna göre, Banka bünyesindekayıtlı olan DNA profillerinden ancak, bir soruşturma, kovuşturma veya özelhukuk uyuşmazlığında gerçeğin ortaya çıkarılabilmesi veya kimlik tespitiamacıyla yararlanılabilir. Burada sayılanların dışında bir amaçlakullanılmaları mümkün değildir. DNA profillerinin karşılaştırılması her şeydenevvel Bankada kayıtlı bulunan DNA profilleri hakkında yapılabilir. Başka biranlatımla, banka sistemine kayıtlı olmayan DNA profillerinin karşılaştırılmasımümkün değildir. Maddenin getirmiş olduğu diğer bir önemli hüküm ise, kişi hakve özgürlüklerinin korunması mülahazasının bir görünümü olarak DNAprofillerinin karşılaştırılmasını isteme yetkisi adli makam ve mercileretanınmıştır. Buna göre, Ceza Muhakemesi Kanununun getirmiş olduğu sisteme uygunolarak DNA profillerinin karşılaştırılmasını kovuşturma evresinde mahkeme veyahâkim, soruşturma evresinde ise Cumhuriyet savcısı isteyebilecektir. DNAprofillerinin karşılaştırılmasının doğrudan Bankadan yapılmasının istenmesiesası kabul edilmek suretiyle özellikle ceza yargılamasında makul süredeyargılanma hakkını gerçekleştirilmesi amacıyla DNA analizi yapan kurum veyalaboratuvarlardan istenmesi esası kabul edilmemiştir.

Maddenin ikinci fıkrasında Bankaca yapılan karşılaştırmasırasında ortaya çıkan eşleşmeler hakkında yapılacak işlemler ayrıntılı olarakgösterilmiştir. Buna göre gerek olay yerinden gerekse, kişilerden alınanbiyolojik örnekler üzerinde gerekli analiz işlemleri yapılarak elde edilen DNAprofilleri sisteme kaydedilirken aynı zamanda sistemde kayıtlı bulunan diğerprofillerle de karşılaştırılarak ortaya çıkan eşleştirmeye ilişkin rapor,talepte bulunan mercie gönderilir. Yapılan karşılaştırma sonucunda buprofillerin yapılmakta olan soruşturma veya kovuşturmayla ilgisi olmayan, ancakbaşka bir suça ilişkin eşleşme çıkması halinde bu durum Cumhuriyet savcılığınabildirilir.

MADDE 9-Maddede gönüllülüğe ilişkin esaslar ve aydınlatma yükümlülüğü düzenlenmiştir.

Maddenin birinci fıkrasına göre gönüllü kişi;kendisinden örnek alınmadan önce, bu örnekler üzerinde ne türlü işlemleryapılacağı, nerede ve ne şekilde saklanıp kullanılacağı, kimlereaktarılabileceği konusunda aydınlatılır, ayrıca kanundan kaynaklanan haklarıkendisine anlatılarak bu husus bir tutanakla tespit edilir.

Maddenin ikinci fıkrasında, gönüllünün yapılacakişlemin hukukî anlam ve sonucunu algılayabilecek durumda olmaması hâlinde,kanunî temsilcisinin onayının alınacağı hükme bağlanmıştır. Ancak, ilgilininkanunî temsilcisinin olmaması veya tespit edilememesi durumunda hâkim kararınınaranacağı öngörülmüştür.

Maddenin üçüncü fıkrasında, sırf gönüllülere tanınmışhaklara yer verilmiştir. Gönüllü kişiler bir suç soruşturması veya yargılamafaaliyeti amacı dışında sırf belli bir özel amaç için örnek verdiğinden buörnekler belirlenen amaç gerçekleştiğinde bu profillerin silinmesiniisteyebilir. Gönüllü kişi örnek verdikten sonra elde edilen profillerinkullanmasından da vazgeçebilir.

Maddenin dördüncü fıkrasında, gönüllüye ait verilerinsilinmesi hususu düzenlenmiştir. Buna göre, gönüllünün, kendisine ait verilerinsilinmesi talebini bankaya bildirilmesinden itibaren en geç onbeş gün içinde bukişiye ait veriler silinerek kendisine bu konuda bildirim yapılır.

Maddenin beşinci fıkrasında, gönüllülerden elde edilenDNA profillerinin belirtilen amaç dışında kullanılamayacağı ve başka bir yereaktarılamayacağı düzenlenmiştir. Gönüllü kişiler belli bir amaç için örnekverdiklerinden elde edilen profillerde ancak bu amaç doğrultusundakullanılabilecektir. Bu hükme göre, örneğin, bir yakınının kimliğinin tespitiiçin örnek veren bir gönüllüden elde edilen profiller bir suç soruşturması veyabir babalık davasında kullanılamayacaktır.

Maddenin altıncı fıkrasında ise maddede belirtilenhususların uygulanmasına ilişkin esas ve usullerin yönetmelikle düzenleneceğiöngörülmüştür.

MADDE 10-Maddede, biyolojik örneklerle DNA izolatlarının saklanması ve yok edilmesineilişkin hükümlere yer verilmiştir.

Maddenin birinci fıkrasında, Tasarının 5 incimaddesinin birinci fıkrasının (a), (c) ilâ (d) bentlerinde belirtilenkişilerden biyolojik örnek alınması halinde bu biyolojik örneklerin ne şekildesaklanacağı ve yine bunların ne şekilde yok edileceği ayrıntılı olarakdüzenlenmiştir. Buna göre, Tasarının 5 inci maddesinin birinci fıkrasındabelirtilen bent hükümlerine göre gönderilen biyolojik örnekler ve bunlardanelde edilen izolatlar, DNA analiz sonuçları ortaya çıktıktan sonra analizinyapıldığı laboratuar yetkilileri tarafından yok edilerek bu durum bir tutanaklatespit edilecektir. Tutanağın bir sureti ve DNA analiz sonuçlarının yorumunuiçeren rapor, ilgili mercie gönderilecektir.

Ancak maddenin üçüncü fıkrasında Ceza MuhakemesiKanununun 80 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmünün saklı olduğu hükümaltına alındığından (a) bendi uyarınca alınan örnekler ve izolatların yokedilmesi hususunda bu hüküm esas alınacaktır.

Maddenin ikinci fıkrasında olay yerinden elde edilenbiyolojik örneklere ilişkin hükümlere yer verilmiştir. Bu hüküm uyarıncabiyolojik örnekler analiz sonuçları ortaya çıktıktan sonra yok edilmeyip ilgilimercie analiz sonuçlarının yorumunu içeren rapor ile birlikte gönderilecek,elde edilen izolatlar ise beş yıl süreyle saklanacaktır.Ancak gönderen merci busüreden önce izolatların yok edilmesini isterse laboratuvar yetkilileritarafından yok edilerek bu hususta düzenlenen tutanağın bir sureti, yokedilmesini isteyen mercie gönderilir.

Maddenin üçüncü fıkrasında, Ceza Muhakemesi Kanununun80 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü saklı olduğu hüküm altına alınmıştır.Ceza muhakemesinde temel kanunun Ceza Muhakemesi Kanunu olması ve bu hususta dadüzenlemeler içermesi nedeniyle bu Kanun kapsamında kalan hükümler saklıtutulmuştur.

Maddenin dördüncü fıkrasında ise, izolatlarınsaklanmasına ilişkin hükümlere yer verilmiştir. Buna göre analiz hangi kurumveya laboratuvar tarafından yapılmış ise, izolatları da teknik koşullara veusulüne uygun olarak aynı kurum ve laboratuvarın saklayacağı hükmebağlanmıştır.

MADDE 11- MaddeyleDNA profillerinin yurt dışına aktarılmasına ilişkin hükümlere yer verilmiştir.Kural olarak, DNA profillerinin yurt dışına aktarılmasında profilin istendiğiyabancı ülkede ülkemizdekine benzer eşdeğer ve etkin bir korumanın bulunmasıgerekecektir.

Maddenin ikinci fıkrasında ise, birinci fıkradabelirtilen kuralın istisnası düzenlenmektedir. Buna göre, verinin istendiğiülkede etkin ve eşdeğer bir koruma bulunmasa dahi, ilgilinin açık rızasınınbulunması koşuluyla bir hakkın tespiti, icrası veya korunması için aktarımıgerekli veya kanun gereği zorunlu olması halinde DNA profili yurt dışınaaktarılabilecektir.

Maddenin üçüncü fıkrasında ise, bireylerin temel hak veözgürlüklerinin korunması ön planda tutularak yabancı ülke makamlarınca eşdeğer ve uygun bir korumanın yazılı olarak taahhüt edilmesi halinde DNA profiliyurt dışına aktarılabilecektir.

Maddenin dördüncü fıkrasında ise, Banka tarafından yurtdışına veri transferinde dikkate alınması gereken kriterler bentler halindegösterilmiştir.

Maddenin son fıkrasında suç soruşturması vekovuşturmasına ilişkin hükümler saklı tutulmuştur. Maddenin dördüncü fıkrasındaBanka tarafından dikkate alınacak kriterler arasında fıkranın (a) ve (b)bentlerinde taraf olunan uluslararası anlaşmalar ile fiilî karşılılık durumunailişkin hükümlere yer verilmiştir. Bir suç soruşturması ve kovuşturmasının sözkonusu olması hâlinde, bilindiği gibi, Ülkemizin taraf olduğu ikili veya çoktaraflı sözleşmeler bulunmaktadır. Bunlar arasında örneğin; TerörizminÖnlenmesine Dair Avrupa Sözleşmesi, Ceza İşlerinde Karşılıklı Adlî YardımAvrupa Sözleşmesi, Avrupa Konseyi Yolsuzluğa Karşı Ceza Hukuku Sözleşmesi veSınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi sayılabilir. Bugibi durumlarda, Banka öncelikli olarak taraf olunan uluslararası anlaşma hükümlerini,olmaması halinde ise fiilî karşılıklılık durumunu dikkate alacaktır. Bölgeselve uluslararası adli yardım taleplerinin söz konusu olması halinde, yabancıülke makamlarınca usulüne uygun olarak gönderilen suç soruşturma vekovuşturmasına ilişkin talep belgeleri Türk adli makamlarınca ön incelemedengeçirildikten sonra talep konusunun DNA profiline ilişkin olması halinde adlimakamlar bu talebi Bankaya bildireceklerdir. Dikkat edilmelidir ki DNAprofillerinin suç soruşturması veya kovuşturması kapsamında yabancı ülkelereaktarılmasında nihai karar mercii yine Türk adli makamları olacaktır. Ancakadli makamlar buna ilişkin talepleri, Bankanın dördüncü fıkra hükmüne göreyapacağı değerlendirmeyi dikkate almak suretiyle sonuçlandıracaklardır.

Dikkat edilmelidir ki madde uygulamasında DNAprofillerinin yurt dışına aktarılmasında karar ve takdir mercii Bankaolacaktır.

MADDE 12-Madde ile Bankada tutulan DNA veri tabanın yapısına ilişkin düzenlemelere yerverilmiştir.

Maddenin birinci fıkrasına göre, alınan örneklerüzerinden yapılan laboratuvar analizleri sonucu elde edilen DNA profillerininniteliği ve kötüye kullanılmasının önlenmesi bakımından sisteme kodlanarakgirilmesi esası kabul edilmiştir. Ceza Muhakemesi Kanununun 79 uncu maddesindeMoleküler genetik incelemeler yapılmasına hâkim tarafından karar verileceği,yine incelenecek örneklerin bilirkişiye ilgilinin adı ve soyadı, adresi vedoğum tarihinin bildirilmeksizin verileceği öngörülmüştür. Ceza MuhakemesiKanununun emredici nitelikteki bu hükmü göz önünde tutularak DNA analizi sonucuelde edilen profillerin sisteme kodlanmak suretiyle girilmesi kabul edilmiştir.Banka nezdinde tutulacak sistem Tasarıda belirtilen haller dışında kamuya açıkolmayacaktır.

Maddenin ikinci fıkrasında, veri bankasının yapısıdüzenlenmiştir. Buna göre, DNA veri bankası sistemi, "adlî amaçlı" ve"diğerleri" olmak üzere iki ana dizinden oluşacaktır. Bu şekilde bir yapıiçinde adli ve diğer amaçlı verilerin karışmaları engellenmek istenmiştir.Tasarının 12 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca adlî amaçlı profiller,ancak adlî amaçlı ana dizinde yer alan DNA profilleri ile eşleştirilebilir.Bunun dışındaki profiller de ancak diğerleri dizini içindeki profillerleeşleştirilebilir.

Maddenin üçüncü fıkrasında, sisteme veri girişininhangi kurumlar tarafından yapılabileceği düzenlenmiştir. Buna göre, sistemeveri girişi, Adlî Tıp Kurumu, Jandarma Genel Komutanlığı Kriminal DairesiBaşkanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü Kriminal Dairesi Başkanlığı tarafındanyapılır.

Maddenin dördüncü fıkrasında, Laboratuvarlar tarafındanelde edilen DNA profilleri ile adli merciler tarafından sisteme kaydedilmesiistenen DNA profilleri, Cumhuriyet savcısının talebi ile Banka tarafındansisteme kaydedilebileceği hükme bağlanmıştır. Buna göre, örneğin, SağlıkBakanlığının verdiği izinle DNA analizi yapan laboratuarlara ait verilerin adlimerciler tarafından sisteme kaydedilmesi istenmesi halinde DNA profilleri Bankaüzerinden sisteme kaydedilecektir

Maddenin beşinci fıkrasında, "sisteme veri girişineilişkin esas ve usullerin yönetmelikle düzenleneceği öngörülmüştür.

MADDE 13- MaddeyleTasarıda öngörülen Banka bünyesinde oluşturulan sistem ile Bankadagerçekleştirilecek olan DNA profillerinin karşılaştırılması veya eşleştirilmesiile DNA verilerinin elde edilmesine ilişkin işlemlerin gizli olacağı hükmebağlanarak DNA verileri bakımından, Anayasa ve Avrupa İnsan HaklarıSözleşmesiyle de koruma altına alınan özel hayatın gizliliği hakkının teminataltına alınması bakımından etkin bir koruma öngörülmektedir.

Maddenin ikinci fıkrasıyla suçun soruşturulması vekovuşturulması halleri, birinci fıkrada öngörülen temel kuralın istisnasıolarak kabul edilmektedir.

MADDE 14-Maddede DNA veri tabanında tutulan profillerin karşılaştırılması düzenlenmiştir.

Maddenin birinci fıkrasına göre, Banka tarafındansistemdeki DNA profillerinin karşılaştırılması ve eşleştirilmesi sonucunda.elde edilen DNA profillerinin anlaşılır yorumu, istemde bulunan mercie,gizlilik kaydı içeren bir rapor olarak gönderilir.

Maddenin ikinci fıkrasında ise, karşılaştırmaya ilişkinhükümlere yer verilmiştir. Tasarının 12 nci maddesinin ikinci fıkrasında DNAveri bankası sisteminin, adlî amaçlı ve diğerleri olmak üzere iki ana dizindenoluşacağı öngörülerek farklı amaçlarla elde edilen profillerinkarşılaştırılması önlenmek istenmiştir. Yine Tasarının 4 üncü maddesinin (b)bendinde DNA verilerinin Kanunların belirtmiş olduğu meşru amaçlar içintoplanması ve bu amaçlara aykırı olarak kullanılmaması ve aktarılmaması ilkesigetirildiğinden adlî amaçlı veriler, ancak adlî amaçlı ana dizinde yer alan DNAprofilleriyle bunun dışındaki veriler de ancak diğerleri dizini içindekiprofillerle eşleştirilebilecektir.

Maddenin son fıkrasında ise, profillerineşleştirilmesine ilişkin esas ve usullerin yönetmelikle düzenleneceğiöngörülmüştür.

MADDE 15- Maddenin birinci fıkrasıyla; bilimsel, idarî ve malî özerkliğe sahip veBaşbakanlıkla ilgili Ankara'da Millî DNA Veri Bankası kurulması öngörülmüştür.

Kurulması öngörülen Bankayla, DNA profillerinin saklanması ve işleme tabitutulmasında uygulama birliği sağlanması ve halen Adli Tıp Kurumu, Emniyet veJandarma Kriminal Daireleri bünyesinde tutulan profillerin Bankadabirleştirilerek ortak bir veri tabanının oluşturulması amaçlanmıştır. Ortak birveri tabanı kurulması ve Bankada saklama ve işleme tabi tutma esaslarınınbelirlenmesiyle de DNA profillerinin uluslararası standartlara uygun olarakkorunması da gerçekleşmiş olacaktır.

Karşılaştırmalı hukuka bakıldığında, benzer nitelikteki DNA Veri Bankalarınında kurulmuş olduğu görülmektedir. Örneğin; Amerika Birleşik Devletleri,Almanya, Fransa, İspanya, İzlanda, İngiltere, Avusturya ve Kanada gibiülkelerde benzer yapılanmalar mevcuttur. DNA verilerinin taşıdığı yüksek önem bakımındanÜlkemizde, kurulacak olan Bankanın herhangi bir siyasal veya kurumsal etkialtında kalmasının engellenmesi bakımından idarî ve malî özerkliğe sahip olarakkurulmasının uygun olacağı değerlendirilmiştir.

Dikkat edilmelidir ki, Bankada insan vücuduna ait doku veya kan örnekleri veyabunlardan elde edilen izolatlar değil, bu izolatların değerlendirilmesineticesi elde edilen DNA verileri elektronik ortamda saklanacaktır. Bankaesasen, işlenen verilerin değişik sorgulamalara cevap verdiği bir bilgisayarsisteminden oluşacaktır.

Maddenin ikinci fıkrasında ise, Tasarıda hüküm bulunmayan hallerde Bankanınözel hukuk hükümlerine tabi olacağı belirtilmiştir.

MADDE 16-Maddeyle Bankanın teşkilât yapısı belirlenmektedir. Buna göre Bankanın;Başkanlık, yürütme kurulu, danışma kurulu, ana hizmet birimleri ile yardımcıhizmet birimlerinden oluşması öngörülmektedir.

MADDE 17- Maddeyle Başkanlığın oluşumu belirlenmektedir.

MADDE 18-Maddenin birinci fıkrasıyla Başkan ve başkan yardımcılarının nitelikleri veatama usulleri belirlenmektedir. Buna göre , Başkan ve başkan yardımcısının;Tıp veya Fen Fakültelerinden en az bilim uzmanlığına sahip, Kamu PersoneliYabancı Dil Bilgisi seviye tespit sınavında maddede sayılan dillerden en azbirisinden (C) düzeyinde yabancı dil puanını alan, Devlet memuru olmaniteliğine sahip, adlî biyoloji alanında kamu veya özel kuruluşlarda fiilen enaz on yıl görev yapmış ve otuzbeş yaşını doldurmuş olması gerekmektedir. Buniteliklere sahip kişiler arasından Başkan Başbakanca, başkan yardımcısı iseyürütme kurulunun teklif ettiği üç aday arasından başkan tarafındanatanacaktır.

Maddenin ikinci fıkrasında ise başkan ve başkanyardımcılarının görev sürelerinin dört yıl olacağı belirtilmiş, ancak busürenin bitiminde aynı usulle bir kez daha yeniden atanabilecekleri hükmebağlanmıştır.

MADDE 19- Maddeyle Başkanın görev ve yetkileri bentler hâlindesayılmıştır.

MADDE 20- Maddeyle başkan yardımcısının görevleri sayılmaktadır.

MADDE 21- Maddeninbirinci fıkrasıyla, yürütme kurulunun oluşumu düzenlenmektedir. Buna göreyürütme kurulu; başkan, başkan yardımcısı, Adlî Tıp Kurumu Biyoloji İhtisasDairesinden bir, Jandarma Genel Komutanlığı Kriminâl Daire Başkanlığı Biyolojikİnceleme Şube Müdürlüğünden bir, Emniyet Genel Müdürlüğü Kriminâl PolisLaboratuvarları Dairesi Başkanlığı Biyolojik İncelemeler Şube Müdürlüğündenbir, Adalet Bakanlığından Ceza Hukuku alanında en az lisansüstü eğitim almışbirinci sınıf hâkimlerden bir ve Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri GenelMüdürlüğünden bir kişi olmak üzere yedi üyeden oluşur. Başkan aynı zamandayürütme kurulu başkanlığı görevini de üstlenecektir.

Maddenin üçüncü fıkrasıyla, Kurul üyelerinin konusundabelli bir tecrübe ve deneyime sahip olanlar arasından seçilmelerinin sağlanmasıamacıyla, hâkim ve savcı üye hariç olmak üzere, üyelerin yüksek öğrenim görmüşve kamu hizmetinde en az yedi yıl fiilen çalışmış olmaları şartıgetirilmektedir.

Kurul üyelerinin görev süresi, üyelerin bilgi deneyimve tecrübelerinden azamî istifade edilmesi ve kurumsal hafızanın sürekliliğininsağlanması amacıyla dört yıl olarak öngörülmüş ve süresi sona eren üyelerinyeniden seçilebilmesine imkan sağlanmıştır.

Maddenin yedinci fıkrasıyla, Bankanın, 14 üncü maddedebelirtilen özerk yapısı gereğince; Kurul başkan ve üyelerinin görev süreleridolmadan görevlerine son verilemeyeceği, ancak atanmaları için gerekli şartlarıtaşımadığı anlaşılan, taksirli suçlar hariç olmak üzere, görevleri ile ilgiliolarak işledikleri bir suçtan dolayı en az bir yıl ve daha fazla hapis cezasınıgerektiren bir suçtan dolayı haklarında verilen mahkumiyet kararı kesinleşenkurul başkan ve üyelerinin görev süreleri dolmadan başkanın Başbakan onayıyladiğer üyelerin ise, başkanın onayıyla görevden alınabileceği hükmüne yerverilmiştir.

Maddenin son fıkrasında, Kurulun çalışma esas veusullerine ilişkin hükümlere yer verilmiştir. Buna göre, Kurul, tam gün esasınagöre çalışacak ve en az beş üye ile toplanabilecektir. Kurul kararlarınıntoplam üye sayısının yarısından az bir sayıyla sonuçlandırılmasınınengellenmesi bakımından üye tam sayısının salt çoğunluğu ile karar verileceğihükme bağlanmıştır.

MADDE 22-Maddeyle yürütme kurulunun görevleri bentler hâlinde sayılmaktadır. Buna göreKurul; Başkanlık tarafından hazırlanmış olan yıllık çalışma raporu, programıile yıllık bütçeyi onaylayacak, eğitim ve hizmetlerine ilişkin kararlarıalacak, Banka tarafından verilen hizmetler karşılığında alınacak ücretlerigösteren tarifeyi hazırlayacaktır. Tasarı hükümleri uyarınca DNA analiziyapacak kurumlar ile diğer gerçek ve tüzel kişiler hakkında ilgili bakanlıklaragörüş bildirme görevi yürütme kuruluna verilmiştir. Ayrıca yürütmekurulu, Banka tarafından hazırlanarak Cumhuriyet başsavcılıkları ilemahkemelere sunulan raporların şekil ve içeriklerini belirleyecek, Tasarı hükümlerine göre, DNA profillerinin yurt dışınaaktarımına izin verecek ve Tasarı ve diğer kanunlarla verilen diğer görevleriyerine getirecektir.

Yürütme kurulunun görevleri arasındamaddenin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen "Banka tarafından hazırlanarak Cumhuriyetbaşsavcılıkları ile mahkemelere sunulan raporların şekil ve içeriklerinibelirlemek" görevi büyük önem taşımaktadır. Anılan hükümle verilen görev hembankanın hem de Kurulun esas görevini oluşturmakta olup; Kurul, Banka uzmanlarıtarafından, ilgili soruşturma makamları ve mahkemelerden gelen taleplerdoğrultusunda yapılacak karşılaştırma ve eşleştirme işlemlerini karara bağlayarak,Banka, görüşünü ilgili makamlara bildirecektir. Böylelikle Ülkemizde DNAverilerinin karşılaştırma ve eşleştirme işlemlerinin birden fazla kurum yerinetek bir merkezden ve belirlenen kurallar çerçevesinde yürütülmesi ve kişilerinDNA bilgilerinin veri koruma hukuku prensipleri çerçevesinde mümkün olan en üstseviyede korunması amaçlanmaktadır.

Tasarının 11 inci maddesiyle DNA verilerinin yurtdışına aktarımı düzenlenmiş olup, bu çerçevede suç soruşturması vekovuşturmasına ilişkin hükümler saklı kalmak üzere gerektiğinde yurt dışınaaktarıma karar verecek olan birim de yürütme kurulu olacaktır.

MADDE 23-Maddenin birinci fıkrasıyla Danışma kurulunun oluşumu düzenlenmektedir. Bunagöre Danışma Kurulu; Başbakanlık Müsteşarı veya onun yokluğunda görevlendireceğiMüsteşar Yardımcısı, Yükseköğretim Kurulunun kendi üyesi olmayan ve molekülerbiyoloji ve genetik alanında uzmanlığa sahip öğretim üyeleri arasındanbelirleyeceği bir üye, Adalet Bakanlığı Kanunlar Genel Müdürlüğünden en azbirinci sınıfa ayrılmış hâkimler arasından belirlenecek bir üye, TürkiyeBarolar Birliğinin mesleki kıdemi en az on yıl olan üyeleri arasındanbelirleyeceği bir üye ve Türk Akreditasyon Kurumu Laboratuar AkreditasyonBaşkanlığının belirleyeceği bir üye ve ayrıca kurulun doğal üyesi olarak;Adalet Bakanlığı Adli Tıp Kurumu Başkanı, İçişleri Bakanlığı Jandarma GenelKomutanlığı Kriminal Daire Başkanı, İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel MüdürlüğüKriminal Polis Laboratuvarları Dairesi Başkanı da dahil olmak üzere dokuzüyeden oluşacaktır.

Maddenin üçüncü fıkrasıyla Danışma KurulunaBaşbakanlık Müsteşarının başkanlık edeceği öngörülmüş olup, dördüncüfıkrasıyla; Danışma Kurulunun Başkanın gerekli gördüğü hallerde her zaman olmaküzere, her takvim yılında en az üç defa toplanacağı hükme bağlanmıştır.

Maddenin son fıkrasında ise, danışma kurulunun yazıişleri hizmetlerinin Banka tarafından yürütüleceği belirtilmiş ve bu kuruluntoplantı çalışma esas ve usullerinin ise yönetmelikle düzenleneceğibelirtilmiştir.

MADDE 24-Maddeyle danışma kurulunun görevleri düzenlenmiş bulunmaktadır. Buna göredanışma kurulu; Bankanın yürüteceği faaliyetlerin etkinliğini artırmak üzeretavsiyelerde bulunmak, Bankanın yıllık çalışma raporu ve programı ile yıllıkbütçesi hakkında görüş bildirmek, Bankanınyıllık faaliyet planında yer alan konularla ilgili kurum ve kuruluşların uygulamayasağlayabileceği katkıları belirlemek ve Tasarıyla ve diğer kanunlarlaverilen görevleri yapmakla görevli olacaktır.

MADDE 25-Maddede Banka teşkilâtı ve personeline ilişkin hükümlere yer verilmektedir. 27/9/1984tarihli ve 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında 174sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 13/12/1983 Gün ve 174 sayılı. BakanlıklarınKuruluş ve Görev Esasları Hakkında. Kanun Hükmünde Kararnamenin BazıMaddelerinin Kaldırılması ve Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında 202sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunçerçevesinde hazırlanan maddeyle; Bankanın, ana hizmet birimleri olarak veriişlem ve eğitim daire başkanlıkları; danışma birimi olarak hukukmüşavirliği; yardımcı hizmet birimi olarak ise insan kaynakları ve destekhizmetleri daire başkanlığından oluşması öngörülmektedir.

Maddeyle, Bankanın esas kuruluş amacı olan; ÜlkemizdeDNA verilerinin karşılaştırma ve eşleştirme işlemlerinin birden fazla kurumyerine tek bir merkezden ve Tasarıda belirlenen kurallar çerçevesindeyürütülmesi hedefinin gerçekleştirilebilmesi amacıyla Bankanın üstlenmiş olduğufonksiyonların gereği gibi yerine getirebilecek bir teşkilâtlanmanın sağlanmasıönem taşımaktadır. Madde düzenlemesinde özellikle Tasarıda Bankaya yüklenengörevler dikkate alınarak belirli bir teşkilâtlanma modeli getirilmiştir.

Maddenin dördüncü fıkrasıyla, daire başkanlıklarındahizmetin yeterli şekilde işlemesini sağlayacak kadar uzman istihdam edilmesidüzenlenmiş, beşinci fıkrasıyla daire başkanlarının, Yürütme Kurulunun önerisive Başkanın onayı ile atanacağı hükme bağlanmıştır.

Maddenin son fıkrasıyla; bankada görevli dairebaşkanları ve diğer meslekî personelin kadro karşılığı sözleşmeli statüdeistihdam edilmesi öngörülmektedir.

MADDE 26- Maddede Veri İşlem Dairesi Başkanlığınıngörevleri bentler halinde sayılmıştır.

MADDE 27-Maddeyle eğitim hizmetleri dairesi başkanlığının görevleri sayılmıştır.

Buna göre, eğitim hizmetleri dairesibaşkanlığı; kurum personeli veya uygun görülenkurumların personellerinin eğitimlerini sağlamak, Bankanın vereceği eğitime ilişkin olarak eğitim planını hazırlamak,yayınlamak ve uygulanmasını takip etmek ve Başkanlıkça verilecek benzerigörevleri yapmakla yükümlü olacaktır.

Daire başkanlığının görevleri arasındasayılan eğitim hizmetlerinin sağlanmasında Banka bu hizmeti ücret karşılığısunabileceği gibi herhangi bir ücret almadan da yerine getirebilecektir. Buhususta Bankanın bir takdir yetkisi bulunmaktadır. Ancak sunulan eğitimhizmetinin kalite ve sürekliliğinin sağlanması bakımından, Bankanın malî vepersonel rejimi de dikkate alınarak bazı hizmetlerin ücret karşılığındasunulması özellikle Banka gelirleri bakımından da bir kaynak oluşturacaktır.Nitekim Tasarının 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde Bankatarafından verilen hizmet karşılığında alınacak ücretleri gösterir tarifelerinhazırlanması görevi yürütme kuruluna bırakılmıştır.

MADDE 28- Maddeyle, hukuk müşavirliğinin görevleri bentler hâlindesayılmıştır.

MADDE 29- Maddeyle insan kaynakları ve destek hizmetleri daire başkanlığının görevleribelirlenmektedir.

MADDE 30- Maddeyle,Milli DNA veri bankası uzman yardımcılığına atanabilmek için gerekli koşullarbelirlenmektedir.

MADDE 31- MaddeyleMilli DNA Veri Bankası uzmanlığına ilişkin hükümlere yer verilmektedir.

DNA verilerinin niteliği, kişilerin temel hak veözgürlükleri gibi Tasarıyla korunması öngörülen hukukî hak ve menfaatlerbirlikte değerlendirildiğinde, özellikle 21 inci maddenin (d) bendindebelirtilen görevin yerine getirilebilmesi bakımından Banka teşkilâtında uzmanpersonel çalıştırılmasının önemi her türlü izahtan varestedir. Özellikle veri işlem dairesinin görevleri bakımından son derecehayatî bir öneme haiz söz konusu ihtiyacın, Bankanın kendi bünyesindegörevlendirerek eğiteceği uzman personel tarafından karşılanması, uzun vadedeBankanın uzman personel bakımından, zaten kendileri ciddi bir personelsıkıntısı çeken diğer kurumlara olan bağımlılığını da ortadan kaldıracaktır.

Buna göre; Milli DNA Veri Bankası uzman yardımcılığınaatananlar; en az beş yıl çalışması, olumlu sicil alması, konuları ile ilgilihazırlayacakları uzmanlık tezinin yürütme kurulu tarafından kabul edilmesi,açılacak mesleki ve yeterlik sınavında başarılı olması, KPDS sınavındanİngilizce, Fransızca veya Almanca dillerinden en az (C) düzeyinde yabancı dilpuanı alması halinde "DNA Veri Bankası Uzmanı" unvanını alabilecektir.Belirtmek gerekir ki bu madde hükümlerine göre alınan "DNA Veri Bankası Uzmanı"unvanı, akademik ve bilimsel bir unvan olmayıp sadece bu Kanunun uygulanmasıbakımından gerekli deneyimlerin kazanılmasının bir gerekliliğini ifade etmektedir.Milli DNA Veri Bankası uzman yardımcılığı sınavı ile Milli DNA Veri Bankasıuzmanlığı sınavının uygulama şekil ve esasları yönetmelikte düzenlenecektir.

MADDE 32- MaddeyleBankada görev alan tüm personelin görevleriyle ilgili olarak sır saklama yükümlülüğüdüzenlenmektedir.

MADDE 33-Maddede Bankanın bütçesine ilişkin düzenlemelere yer verilmektedir. Bunagöre bankanın bütçesi, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu 3 üncümaddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen cetvel için öngörülenusul ve esaslara göre hazırlanarak kabul edilecek, Bankanın gelirleri ise;Banka adına konulacak ödenek, yayın gelirleri, Bankaya ait taşınır ve taşınmazmallardan elde edilen gelirler, DNA profillerinin karşılaştırılmasından eldeedilen gelirler ve söz konusu gelirlerin nemalandırılması suretiyle eldeedilecek gelirlerden oluşacaktır.

MADDE 34-Maddede Bankanın giderleri, malları ve harcamalarına ilişkin bir takımhükümlere yer verilmektedir. Buna göre; Bankanın harcamaları yürütme kurulu kararıile yürürlüğe giren yıllık bütçeye göre yapılacak olup, Bankanın para, evrak veher çeşit mallarının Devlet malı hükmünde olacağı ifade edilmiştir. AyrıcaBankanın başkan, başkan yardımcısı, yürütme kurulu üyeleri ile diğer personeligörevleri ile bağlantılı olarak işledikleri suçlar ile bunlara karşı işlenensuçlardan dolayı, sorumlulukları bakımından Türk Ceza Kanununun uygulamasındakamu görevlisi sayılacaklardır.

Maddenin son fıkrasına göre; Bankanın yıllık hesaplarıile harcamalarına ilişkin işlemler Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ileSayıştay Kanunu çerçevesinde denetlenmesi öngörülmekte, denetim sonuçları ilebunlara ilişkin işlemleri gösteren raporun Bankanın yıllık faaliyet raporu ilebirlikte Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulması hükme bağlanmaktadır.Böylelikle Bankanın faaliyet ve işlemleri Türkiye Büyük Millet Meclisidenetimine tabi tutularak, hem DNA verilerinin korunması hem de Bankanın hukukauygun olarak görevlerini yerine getirmesi doğrultusunda önemli güvencelergetirilmektedir.

MADDE 35-Maddede Banka personeline ilişkin olarak bir takım malî hükümlere yerverilmektedir.

MADDE 36- Maddeyle, DNA analizi yapılmasına ilişkin olarak bir takım ceza hükümleridüzenlenmektedir. Buna göre, beşinci maddenin iki ve üçüncü fıkralarıyla; kimolduğunu tespit etmek amacıyla, hukukî ve fiilî sebeplerle kimliği tespitedilemeyen kişiler ile vücut parçalarından ve ölmüş kişilerden ve görevlerisebebiyle hayati risk taşıyanlardan, DNA analizi yapılmak üzere biyolojik örnekalınması, Cumhuriyet savcısının gözetimine tâbi tutulmuş olup, bu yükümlülüğeaykırı hareket edenlerin hapis cezasıyla cezalandırılmaları öngörülmektedir.Yine altıncı maddenin birinci fıkrasıyla, Tasarı hükümlerine göre DNA analiziyapmaya Adli Tıp Kurumu, Jandarma Genel Komutanlığı Kriminal Daire Başkanlığıve Emniyet Genel Müdürlüğü Kriminal Polis Laboratuvarları DairesiBaşkanlığı yetkili kılınmış olup, bunlar dışındaki diğer gerçek ve tüzelkişilere ait olan laboratuarlar tarafından DNA analizi yapılmasına izin vermeye,Bankanın görüşünü almak suretiyle Sağlık Bakanlığının yetkili olacağıbelirtilmiş olup bu düzenlemeye aykırı olarak DNA analizi yapanların da aynıcezayla cezalandırılması hükme bağlanmaktadır.

Avrupa Birliğinin 95/46 sayılı Kişisel Verilerin KorunmasıHakkında Direktifin 7 nci maddesine göre verileri işleyenler, kural olarak buverileri ilgili kişinin rızası dışında herhangi bir işleme tâbi tutamazlar.Direktifte "veri işleme" tanımına, verilerin üçüncü kişilere aktarılması dagirmektedir. Aynı zamanda söz konusu Direktifin 16 ve 17 nci maddelerine göreverileri işleyenler, işlemenin gizliliğini ve güvenliğini sağlamak için gerekliteknik ve idarî tedbirleri almakla yükümlü kılınmaktadır. Buna göre; maddeninikinci fıkrasıyla, Tasarı hükümlerine göre elde edilen DNA verileri ile buverilerin elde edilmesi sürecindeki bütün laboratuar işlemlerinin gizli olacağıkabul edilmiş, bu verileri açıklayan, yayan, bir başkasına veren, ele geçirenveya aktaranlar hakkında Türk Ceza Kanununun 136 ncı maddesi hükmüne görecezaya hükmolunacağı belirtilmiştir.

Maddenin üçüncü fıkrasında, Tasarının 10 uncumaddesinde düzenlenen biyolojik örneklerin saklanması veya yok edilmesineilişkin hükümlere aykırı hareket edenlerin Türk Ceza Kanununun 138 inci maddesihükmüne göre cezalandırılacağı hükme bağlanmaktadır.

Maddenin son fıkrasıyla, DNA verilerinin taşıdığı büyükönem nedeniyle maddede yazılı suçları işleyenler hakkında Türk Ceza Kanununagöre tayin edilecek hapis cezalarının yarı oranında arttırılması hükme bağlanmaktadır.

MADDE 37- MaddeyleTasarıda öngörülen suçların bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesihalinde, ilgili tüzel kişi hakkında tüzel kişilere özgü güvenlik tedbirlerinehükmolunması öngörülmektedir.

MADDE 38-Maddeyle 2/12/1999tarihli ve 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin YargılanmasıHakkında Kanun uyarınca görev sebebiyle işlenen suçlar dolayısıyla soruşturmaizni verme yetkisi bakımından yetkili makamlar tayin edilmektedir. Bununlabirlikte, özel kanun hükümleri saklı kalacaktır.

MADDE 39-Maddeyle Banka çalışanları hakkında uygulanacak disiplin hükümleridüzenlenmektedir.

MADDE 40- Maddeyle,kamuda açıklık ve şeffaflık ilkesinin bir gereği olarak ve Kurumun etkin veverimli çalışmasına katkı sağlamak amacıyla, Bankanın faaliyetlere ilişkinolarak her yıl mart ayı sonuna kadar bir önceki yıla ait kararları, yaptığıdüzenlemeleri ile bunların ekonomik ve sosyal etkilerini analiz eden birfaaliyet raporu hazırlaması, hazırlanan raporun, yürütme kurulu kararları vediğer düzenlemeler ile birlikte Bankanın internet sayfasında yayınlanmasıöngörülmektedir.

MADDE 41-Maddeyle Tasarının uygulanmasına ilişkin usûl ve esasları gösterenyönetmeliklerin, altı ay içinde ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarakBanka tarafından hazırlanarak yürürlüğe konulacağı hükme bağlanmaktadır.

MADDE 42- Maddeyle, yeni kurulacak olan Bankanın ihtiyaçlarının acilen karşılanabilmesinitemin etmek bakımından, Kamu İhale Kanununun 3 üncü maddesine bir benteklenerek, Tasarının anılan Kanun hükümleri kapsamı dışına çıkartılmasısağlanmaktadır.

GEÇİCİ MADDE 1- Maddede Bankanın teşkilâtlanmasını Kanunun yürürlüğe girdiği tarihtenitibaren bir yıl içinde tamamlaması öngörülmektedir.

GEÇİCİ MADDE 2- Maddeyle,Bankanın araç, gereç ve diğer ihtiyaçlarının karşılanmasına ilişkin olarak birtakım idarî ve malî hükümlere yer verilmektedir.

GEÇİCİ MADDE 3- MaddeyleBankanın teşkilât yapısının oluşturulabilmesi için yürütme kurulu üyelerinin,yürürlük tarihinden itibaren bir ay içinde kurumlarınca belirlenip atanmasıöngörülmektedir.

GEÇİCİ MADDE 4- Maddede,kamu kurumlarımızda ve üniversitelerimizde mevcut Adli Tıp uzmanısayısının yetersizliği ve Banka kurulur kurulmaz bu Kurumda görev alacakpersonel eksikliği dikkate alınarak, Bankanın kuruluşu, buralarda görev yapacakpersonelin atanması, göreve başlaması ve eğitimi gibi işlemler sonuçlanıncayakadar Tasarıda verilen görevlerin; Adli Tıp Kurumu, JandarmaGenel Komutanlığı Kriminâl Dairesi ve Emniyet Genel Müdürlüğü Kriminâl Dairesindenkonularında uzman personelden geçici görevlendirme ile yardımsuretiyle yerine getirileceği hükme bağlanmakta ve buna ilişkin düzenlemelereyer verilmektedir.

GEÇİCİ MADDE 5- Maddeyle, Bankanınkadroları tespit edilmiştir.

MADDE 43- Yürürlük maddesidir.

MADDE 44- Yürütme maddesidir.