'ZORUNLU HİZMETE' ilişkin Anayasa Mahkemesi Kararı

Anayasa MahkemesiAnayasa Mahkemesi Başkanvekili, bazı hükümleri yönünden itiraz yolu ile gönderilen  “Zorunlu Hizmet”  adıyla bilinen Yasa hükümlerine ilişkin kararı 13 Mart 2006 günü açıkladı.

Anayasa Mahkemesi, Danıştay’ın Anayasa’ya aykırılığını öngördüğü maddelerle ilgili olarak yaptığı inceleme sonucunda;
  • 5371 sayılı Yasanın 1. maddesiyle Temel Sağlık Hizmetleri Kanunu'na eklenen ek 3. maddenin 1. fıkrasındaki "her eğitimleri için ayrı ayrı olmak kaydı ile" ibaresine ilişkin iptal istemini reddetti.
  • Ek 5. maddesinin 1. fıkrasındaki "Eksik kalan Devlet hizmeti yükümlülüklerini, uzman tabip veya yan dal uzmanı olarak yapacakları Devlet hizmeti yükümlülüğüne ilave etmek suretiyle yerine getirirler." şeklindeki ikinci cümleyi iptal etti.
  • Ek 6. maddesinin 1. fıkrasındaki, "veya tabip iken eksik kalan yükümlülüğünü uzman tabip olarak tamamlama" ibaresini iptal etti.
  • Ek 3. maddesinin son fıkrasında yer alan "...veya yurt dışında kendi nam ve hesabına okuyarak Devletten öğrenci dövizi almadan" ibaresini iptal etti.
  • Zorunlu hizmetini yapmayanların diplomalarının verilip verilmemesi konusunda gönderme kararının sonuç bölümünde bu hükme ilişkin iptal istemi yer almadığından ve Anayasa Mahkemesi taleple sınırlı inceleme yaptığından bir görüşme yapılıp karar verilmedi.

Bu kararın sonuçlarını ise şu biçimde tanımlamak olanaklı.
  • Hekimler, ister yurt dışında ister Türkiye’de, ister özel üniversitede ister kamu üniversitesinde eğitim görmüş olsun, eğer Türkiye’de hekimlik yapacaklar ise zorunlu hizmeti yapmak zorunda.
  • Yasa Resmi Gazetede yayımlanıp yürürlüğe girdiği andan itibaren yürürlükte. Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı uyarınca saptanan eksiklikler hızla giderilip zorunlu hizmet uygulamasına devam edilebilir. Danıştay tarafından Genelgenin yürütmesinin durdurulduğu dönemde tıp fakültesinden mezun olanlar ile uzmanlık eğitimini tamamlayanlar da zorunlu hizmet yükümlülüğü kapsamında.
  • Tıp fakültesinden sonra mezun olan hekimler, uzmanlık sınavına girip kazandıkları takdirde, pratisyen hekimlik dönemi için öngörülen zorunlu hizmeti ilave olarak yapmak zorunda kalmayacaklar. Mezuniyet sonrası hemen uzmanlık sınavını kazananlar, sadece uzmanlık için öngörülen zorunlu hizmeti yapacak, pratisyen hekimlik dönemi için öngörülen hizmetten muaf olacak. Pratisyen hekimliğe ilişkin zorunlu hizmet süresinin yarısında uzmanlık eğitimine başlayanlar için de geriye kalan süre ortadan kalkacak. Pratisyenlik döneminin tamamını yaptıktan sonra uzmanlık eğitimine başlayanlar ise uzmanlık eğitimi için belirlenen süreyi de yapacak.
  • Daha önce pratisyen hekim olarak ya da uzman olarak zorunlu hizmetini yapıp ta bu Yasa döneminde uzman olan ya da yan dal uzmanı olanlar yine bu yasa hükümlerine tabi olacak olup, bu eğitimleri için ayrıca zorunlu hizmeti yapmakla yükümlü olacaklar.