Sayfa yükleniyor, sadece bir saniye...

Hekimliğin Bir Meslekten Çok, Bir Yaşam Biçimi Olduğunun Kanıtı:
Dr. Şebnem Korur Fincancı

Şebnem Korur Fincancı Kimdir?

Şebnem Korur 1959 yılında, İstanbul ’da, Kartal’da doğar. Aktivist, okumaya meraklı, politika ile ilgili annesinden oldukça etkilenir. Hukuk fakültesi mezunu babasına oldukça düşkündür. Şebnem Korur’un ilk farkındalığı da babasının öyküleri ile olur.

1970-1977 yılları arasında Kadıköy Maarif Koleji’nde okur. Sayılar ve matematik ile arası çok iyi olmasına rağmen öğretmenlerinin yönlendirmesiyle 1977 yılında İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’ne girer. Üniversite gençliğinin oldukça hareketli olduğu o yıllarda, otoriteye karşı mücadelesinden taviz vermez; üniversite öğrenci kulüplerinin açılması ve tıp eğitiminin geliştirilmesi çabalarında her zaman ön saflarda yer alır.

1983 yılında mezun olur olmaz meslek örgütüne üye olur. Gaziantep Tabakhane Verem Savaş Dispanseri’nde mesleğe başlar. 1985 yılında Konya’da birinci basamak tanı ve tedavi hekimi olarak zorunlu hizmetini tamamlar. Birçok hekim gibi mecburi hizmet süresince eşinden uzakta yaşamak zorunda kalır. Mecburi hizmet yıllarında kızının bakımı için ailesinden destek alır.

Hekimliğin bir meslek değil, onun çok daha ötesinde bir yaşam biçimi olduğunu savunur. İnsandan yana tutum almayı bu yaşam biçimini seçtiğinde öğrendiğini söyler. Gaziantep’te hekimlik yaptığı yıllarda çok sayıda deneyim ve öykü biriktirdiğini, ancak hekim olarak deva bulamadığı durumlarda hissettiği çaresizliği anlatır. Ömründe yaptığı en iyi şeyleri; kızının annesi olmak ve insan hakları alanında çalışmak olarak tarif eder.

Uzmanlık eğitimini 1985-1987 yılları arasında Adalet Bakanlığı Adli Tıp Kurumu’nda yapar. Haksızlığa boyun eğmeyen kişiliği nedeniyle asistan hekimliği sürecinde de mobbing ile karşılaşır. 1992 yılına kadar Adli Tıp Kurumu’nda adli tıp uzmanı olarak çalışır. Hakikat ve adaletin iyileştiriciliğine inanır, hekimlerin tanı koyarak hakikati açığa çıkarmada büyük sorumluluk üstlendiğini düşünür ve tüm hekimlik pratiğini bu değerlerle yürütür.

1990 yılında adli tıp doçenti olur. İki yıl sonra İstanbul Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı’nda öğretim üyesi olarak göreve başlar. Görevi boyunca insan hakları ihlalleri, işkencenin tanılanması, kimyasal silahların neden olduğu sağlık sorunları, açlık grevleri, aile içi/partner cinsel şiddeti, çocuk istismarı, post-mortem interval (ölüm zamanı) başta olmak üzere adli bilimler alanlarında çalışır. Sonraki yıllarda da kurumun birçok kurulunda ek görevler alır.

İçinden çıkılmaz denilen ölüm olaylarında, adli tıbbın rolünü, toplumsal sorumluluğunu, adli tıp uzmanının yükümlülüklerini sorgular, yaranın hakikatini ve hafızasını arar, standart denilen kalıpların bilimsel literatürle çelişkisini bıkmadan usanmadan anlatır.

Hastaları ve öğrencileri çalışma yaşamının en kıymetlileri; kitapları yaşamla bağı; çay ise vazgeçilmezidir. Genç hekimler kendisinde her zaman merak uyandırır. Hekimlikten bahsederken gözlerindeki ışıltıyı görmemek mümkün değildir. Kadına yönelik şiddete tıbbi yaklaşımda önemli çalışmaları olan bir bilim insanıdır.

Arkeoloji sevgisi nedeniyle İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Klasik Arkeoloji Bölümü’nde lisans eğitimi alır. İşi nedeniyle, yurtiçinde sayısız şehirde ve sayısız ülkede geçen hayatında hep memleketi İstanbul’a, Kadıköy’e, evine ve kedilerine bir an önce dönmeyi özler.

Kamuoyunda “Barış Bildirisi” olarak bilinen, “Bu Suça Ortak Olmayacağız” başlıklı metnin 2.122 imzacısından biridir. Ocak 2019’da İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı’ndan zorunlu olarak emekli olur, çok sevdiği öğrencileri ve asistanlarından ayrılır.

Meslek yaşamı boyunca hem ülkede hem de dünyada sayısız insan hakları ihlalleri, işkence, kötü muamelenin belgelenmesi, toplu mezarların açılması ve kimliklendirme için önemli sorumluluklar almıştır.  Bunlardan birkaçı şöyledir:

  • Birleşmiş Milletler denetiminde PHR (Physician for Human Rights) tarafından Bosna’da yürütülen otopsi ve kimliklendirme çalışmalarında yer alır.
  • IRCT (İşkence Mağdurları için Uluslararası Rehabilitasyon Konseyi) tarafından oluşturulan Uluslararası Adli Uzman Grubu’nun bir üyesi olarak, Filipinler’de hapishanelerde yaşanan işkencelerle ilgili tıbbi değerlendirme görevlerini gerçekleştirir.
  • IRCT (İşkence Mağdurları için Uluslararası Rehabilitasyon Konseyi) adına gittiği Bahreyn’de turist kılığına bürünerek, denizde cesedi bulunan ve polise göre boğularak ölen gencin vücudundan doku örnekleri alır. Örnekleri Türkiye’ye getirir ve yaptığı otopside gencin ailesinin de iddia ettiği gibi gözaltında işkence ile öldürüldüğünü tespit eder.
  • PCATI (İsrail İşkence Karşıtı Komite) ile birlikte İsrail’de işkence sonucu ölümü belgeler.
  • Yeni Zelanda’da geri gönderilmeye çalışan sığınmacıların işkenceye maruz kaldığını belgeler.
  • Irak’ta ABD ordusu tarafından Ebu Gureyb Cezaevi’ndeki mahpuslara yapılan işkencenin belgelenmesinde görev üstlenir.
  • Mavi Marmara gemisinde şiddet ve ihlallerin belgelendirilmesinde sorumluluk alır.
  • İşkencede öldürülen Baki Erdoğan, Süleyman Yeter ve yaşam hakkı ihlali yaşanan diğer davaların yanı sıra; “Manisalı Gençler” gibi işkence uygulanan sayısız davada hakikatin aydınlatılmasını ve sorumluların yargılanmasını sağlar.
  • Adli Tıp Uzmanları Derneği adına 1999 Marmara Depremi sonrası deprem bölgesinde yaşamını yitirenlerin kimliklendirilmesi ve defin süreçlerinde adli tıp uzmanlarının çalışmalarının koordinasyonunu yürütür.

Öğrenim Durumu

  • Lisans / 1977-1983

İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

  • Tıpta Uzmanlık / 1985-1987 

İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Bölümü Adli Tıp Anabilim Dalı

  • Lisans / 1987 

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Klasik Arkeoloji

Görevler

  • Doçentlik / 1992-1996

İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Bölümü Adli Tıp Anabilim Dalı

  • Profesörlük / 1996

İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Bölümü Adli Tıp Anabilim Dalı

Çalışma Konuları ve Yürüttüğü Görevler

  • Uluslararası alanda İşkencenin tıbbi olarak belgelendirmesinde muayene ve tanısal incelemelerin kullanılmasına yönelik 2007 yılında yayımlanan İşkence Atlası’nın yazarlarındandır.
  • Adli Tıp Bülteni’nin editörlüğü ve yayın kurulu üyeliğinin yanı sıra çok sayıda ulusal ve uluslararası derginin bilimsel danışma kurulunda yer alır.
  • Alanında 200’den fazla bilimsel makale ve kongrelerde bildiri sunumunun yanı sıra kitap bölümleri ve konu yazarlıkları bulunur.
  • 1999 yılında İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi bünyesinde Türkiye’nin ilk Adli Tıp Polikliniği’ni kurar.
  • 1998 yılında kurucu üyesi olduğu Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın 2009-2020 yılları arasında yürütür. Halen vakfın yönetim kurulu üyesidir.
  • 1992 yılında kurucu üyesi olduğu Adli Tıp Uzmanları Derneği’nin 1993-1998 yılları arasında başkanlığını yürütür. 1998 yılından sonra ise Onur Kurulu üyesi olarak görev alır.
  • İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde 1992 yılından itibaren öğretim üyeliği, anabilim dalı başkanlığı, Etik ve Hukuk Komisyonu Genel Sekreterliği; Adli Tıp Kurumu’nda İhtisas Kurulu üyeliği ve başkanlığı görevlerini üstlenir.

 

TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ’NDEKİ GÖREVLERİ

  • 1995 - İstanbul Tabip Odası Etik Kurul üyeliği görevini üstlenir.
  • 1995-1999 - Türk Tabipleri Birliği ve Adli Tıp Uzmanları Derneği’nin İstanbul, Manisa, Diyarbakır, Samsun, Balıkesir, Aydın ve Çanakkale’de düzenlediği “Pratisyen Hekimlerin Mezuniyet Sonrası Adli Tıp Eğitimi; Eğitim Modeli Geliştirme ve Eğitim Kitabı Hazırlıklarında; Adli Tıp Şubelerine Fotoğraf Makinesi Sağlanması ve Adli Tıp Uzmanları Adli Fotoğrafçılık Eğitimi” projesinde görev alır.
  • 1998-2000 - İstanbul Tabip Odası Genel Sekreterliği yapar.
  • 2000-2022 - İstanbul Tabip Odası Onur Kurulu üyeliği yapar.
  • 2002-2004 - İstanbul Tabip Odası Genel Sekreterliği yapar.
  • 2003 - Türk Tabipleri Birliği temsilcisi olarak Başbakanlık İnsan Hakları Danışma Kurulu üyesi olur.
  • 2004-2006 - İstanbul Tabip Odası Onur Kurulu üyesi olur ve İstanbul Protokolü’nün Uluslararası Tıbbi Eğitim Takımı’nda görev alır.
  • 2006-2008 - Türk Tabipleri Birliği Yüksek Onur Kurulu üyeliği yapar.
  • 2008-2009 - Adli Tıp Kurumu, Adalet Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Türk Tabipleri Birliği tarafından yürütülen; 3500 hekim ile 1100 hâkim ve savcının katıldığı “İstanbul Protokolü Hakkında Eğitim Programı: Adli Tıp Uzmanı Olmayan Hekimlerin, Hâkimlerin ve Savcıların Bilgi Seviyelerinin Artırılması Projesi”nde uzman eğitimci olarak yer alır.
  • Türk Tabipleri Birliği Kadın Hekimlik ve Kadın Sağlığı Kolu’nun oluşturulmasında aktif görev alır, İstanbul Tabip Odası Komisyonu’nda çalışmalara devam etti.
  • Eylül 2020 - Türk Tabipleri Birliği 72. Büyük Kongresi’nde Merkez Konseyi Başkanlığı’na seçilir.
  • Temmuz 2022 – Türk Tabipleri Birliği 73. Büyük Kongresi’nde Merkez Konseyi Başkanlığı’na seçilir.

 

ALDIĞI ÖDÜLLER

  • Türkiye Gazeteciler Cemiyeti “Basın Özgürlüğü” Ödülü, 2021
  • İHD Ayşenur Zarakolu Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülü, 2019
  • Albert Osswald Vakfı Barış Ödülü (Hessen, Almanya) İnsan Hakları İçin Hekimler, 2018
  • Örgütü (PHR) İnsan Hakları Ödülü (ABD), 2017
  • Uluslararası Hrant Dink Ödülü, Hrant Dink Vakfı, 2014
  • Lider Kadınlar Ödülü, Demokrasi Denetçileri Derneği, 2014
  • Medical Peace, IPPNW (International Physicians for the Prevention Of Nuclear War), ALMANYA, 2011
  • BEKSAV Ödülü, 2001
  • International People’s Lawyers Eminent Person Grant, 2000
  • Açık Sayfa Barış, Demokrasi ve Hukuka Katkı Ödülü, 2000
  • Diyarbakır Tabip Odası Barış, Dostluk ve Demokrasi Ödülü, 2000
  • İstanbul Tabip Odası Sevinç Özgüner İnsan Hakları, Barış ve Demokrasi Ödülü, 2000
  • İstanbul Üniversitesi Uluslararası Bilime Katkı Belgesi, 1999
  • IRCT Bent Sorensen Grant, 1997

 

YÜRÜTTÜĞÜ EĞİTİM, ARAŞTIRMA PROJELERİ MESLEKİÇİ EĞİTİMLER

Uluslararası

  • Birleşmiş Milletler Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi (UN ICTY) adına toplu mezarlardan çıkarılan cesetlerin otopsilerinin yapılması, Bosna-Kalesija, 1996.
  • Birleşmiş Milletler İstanbul Protokolü
    • Uluslararası Eğitim (UN, EC, WMA, IRCT), 1999.
    • Tıbbi Eğitici, Gürcistan, 2003-2005.
    • Eğitim Koordinatörü, 2005.
  • Dünya Tabipler Birliği - İnsan Hakları için Hekimler, “Hekimlerin Çifte Sorumluluğu - Hekimler için Kılavuz” (World Medical Assosication - Physicians for Human Rights, Dual Loyalty of Physicians - A Guideline for Physicians) hazırlık çalışması, Güney Afrika, 2000.
  • Dünya Sağlık Örgütü Kadına Yönelik Cinsel Şiddet Araştırması ve El Kitabı çalışması, İsviçre, 2002.
  • İnsan Hakları İhlalleri Araştırması, Filipinler 2005.

İstanbul Protokolü ve Diğer Eğitim Çalışmaları:

  • 1996-1999 yılları arasında Birleşmiş Milletler’in İstanbul Protokolü oluşum sürecine katılır ve yaşama geçirilmesinde aktif rol oynar.
  • 2001’den bu yana en az 21 ülkede (Sri Lanka, Meksika, Uganda, Gürcistan, Fas, Ekvator, Mısır, Kenya, Filipinler, Almanya, İsrail, Moldova, Yeni Zelanda, Libya, Belçika, Ürdün, Filistin, Irak, Güney Afrika, Yunanistan ve Sırbistan) sağlık çalışanlarına, hukukçulara ve insan hakları aktivistlerine işkence yöntemleri, işkencenin kanıtlanması ve işkenceyle nasıl mücadele edilebileceği ile ilgili düzenlenen eğitimlere İstanbul Protokolü usta eğiticisi ve tıbbi eğitim koordinatörü olarak katılır.
  • MSF (Mèdicins Sans Frontiéres), APT (Association for the Prevention of Torture), AI (Amnesty International), Dignity, Redress gibi uluslararası organizasyonlar ve çeşitli ülkelerdeki üniversiteler tarafından konferanslara ve eğitimlere davet edilir.
  • Adli Tıp Kurumu, Adalet Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Türk Tabipleri Birliği tarafından 2008-2009 yıllarında yürütülen, 3500 hekim ile 1100 hâkim ve savcının katıldığı “İstanbul Protokolü Hakkında Eğitim Programı: Adli Tıp Uzmanı Olmayan Hekimlerin, Hâkimlerin ve Savcıların Bilgi Seviyelerinin Artırılması Projesi”nde uzman eğitimci olarak yer alır.
  • Türk Tabipleri Birliği, Türkiye İnsan Hakları Vakfı ve Adli Tıp Uzmanları Derneği’nin tabip odaları ve barolar ile birlikte yürüttüğü İstanbul Protokolü eğitimlerinde, baroların Ceza Muhakemeleri Kanunu eğitimlerine eğitici olarak katılır.
  • Adli Tıp Uzmanları Derneği’nin birinci basamak hekimlerine ve adli tıp uzmanlarına yönelik gerçekleştirdiği proje, eğitim ve rehber hazırlama çalışmalarında (İşkencenin Belgelenmesinde Bilirkişilik, Adli Fotoğrafçılık Eğitimi, Türk Ceza Kanunu’nda Tanımlanan Yaralama Suçlarının Adli Tıp Açısından Değerlendirilmesi Rehberi) yer alır.
  • İstanbul Barosu’nun Kadın Hakları ve İnsan Hakları merkezlerinin avukatlara yönelik yaptığı eğitimlerin yanı sıra Avrupa Türkiyeli İşçiler Konfederasyonu ve Hollanda- Türkiye İnsan Hakları Derneği’nin 2000-2005 yılları arasında kadına yönelik şiddet eğitimlerine eğitici olarak katılır. İnsan Hakları Derneği’nin 2005’te yürüttüğü İşkenceye Sessiz Kalma Projesi’nin rehber hazırlıklarında ve eğitimlerinde sorumluluk alır.

 

YÜRÜTTÜĞÜ GÖREVLER

Tarih

Görev

Görev Yeri

2020

Merkez Konseyi Başkanlığı

Türk Tabipleri Birliği

2010-2015

Konsey üyesi

International Rehabilitation Council for Torture Victims (IRCT), Rehabilitasyon merkezleri çalışmaları ve işkence araştırmaları,

2010

International Forensic Expert Group üyesi, adli tıp bilirkişisi

International Rehabilitation Council for Torture Victims (IRCT), başvuru yapan ülkelerde işkence mağdurlarının muayeneleri, belgelenmesi, ölümlü olgularda otopsilerin yapılması,

2006-2009

Konsey üyesi

I International Rehabilitation Council for Torture Victims (IRCT), bağımsız uzman,

2009-2020

Başkan

Türkiye İnsan Hakları Vakfı

2006-2008

Yüksek Onur Kurulu üyesi

Türk Tabipleri Birliği

2003-2005

Üye

Başbakanlık İnsan Hakları Danışma Kurulu 

2002-2006

Genel Sekreter

İstanbul Tabip Odası

2002-2007

Tıp eğitim koordinatörü, eğitici

I International Rehabilitation Council for Torture Victims (IRCT), İstanbul Protokolü uluslararası eğitimi tıbbi eğitim koordinatörü ve eğiticisi (10 ülke),

2001

Kurucu üye

Ceza Hukuku Araştırmaları Derneği

1998

Kurucu üye

Türkiye İnsan Hakları Vakfı

1998-

Onur Kurulu üyesi

Adli Tıp Uzmanları Derneği

1998-2000

I. İhtisas Kurulu üye

AB Adli Tıp Kurumu, ek görevli üye,

1997-2007

Anabilim/Bilim Dalı Başkanı

İÜ İstanbul Tıp Fakültesi

1996-1996

Adli Tıp Uzmanı

Physician for Human Rights, Bosna toplu mezarlarda otopsi ve kimliklendirme çalışmaları,

1996-1998

Genel Sekreter

İstanbul Tabip Odası

1995-1996

I. İhtisas Kurulu Başkanı

AB Adli Tıp Kurumu, ek görevli kurul başkanı,

1994-1995

I. İhtisas Kurulu üye

AB Adli Tıp Kurumu, ek görevli üye,

1993-1994

III. İhtisas Kurulu Raportörü

AB Adli Tıp Kurumu, ek görevli raportör,

1993-1998

Başkan

Adli Tıp Uzmanları Derneği

1992- 2019

Öğretim üyesi

İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı, Adli tıp 5. sınıf eğitimi, bilimsel çalışmalar ve adli olgu değerlendirmesi,

1987-1992

I. İhtisas Kurulu raportörü

Adalet Bakanlığı Adli Tıp Kurumu, Adli tıp uzmanı raportör,

1985-1987

Asistan

Adalet Bakanlığı Adli Tıp Kurumu, Uzmanlık eğitimi,

1984-1985

Hekim

Mümtaz Koru Verem Savaş Dispanseri Konya, 1. basamak tanı ve tedavi,

1983-1984

Hekim

Tabakhane Verem Savaş Dispanseri, 1. basamak tanı ve tedavi,

1983

Üye

Türk Tabipleri Birliği

 

PROJELERDE YAPTIĞI GÖREVLER:

  • İşkencenin Önlenmesi, Avrupa Birliği, Proje Danışmanı, 2010-2012.
  • Bedenim Benimdir, Avrupa Birliği, Danışman, 2012-2014.
  • Prometheus II Strengthening the Rehabilitation of Torture victims in Greece Babel/ Syn-eirmosand GCR in cooperation with MSF Rehabilitation Unit, Avrupa Birliği, Danışman, 2015.
  • Fight ingimpunity for torture and other forms of illtreatment with a holistic approach in Turkey, Israel and the occupied Palestinian territories HRFT-PCATI-TRC, Avrupa Birliği, Danışman, 2013-2015.

 

DERNEK VE KURUM ÜYELİKLERİ

  • 1988 - Türk Patoloji Derneği, İstanbul (Member of TheSociety of TurkishPathology)
  • 1993 - Forensic Science Society yabancı üye-Harrogate-İngiltere (Foreign Member of the Forensic Science Society, Harrogate, England)
  • 1993 - Académie Internationale de Médecine Légale et de Médecine Sociale International
  • Academy of Legal Medicine
  • 1997 - New York Academy of Sciences, ABD
  • 2000 - İnsan Hakları Eğitimi On Yılı Ulusal Komitesi Cezaevleri Çalışma Grubu
  • 2001 - Association de Droit Penale Internationale, Fransa