ÖZET
Ülkemizde 1996 yaz
aylarında, politik tutuklu ve hükümlüler tarafından altmış dokuz gün süren açlık
grevi yapılmış ve on iki katılımcının ölümüyle sonuçlanmıştır. Bu çalışmada,
akut dönemde ve sonraki bir yıllık sürede izlenen açlık grevcilerindeki nörolojik
ve diğer sistemik komplikasyonlar değerlendirilmiştir.
Yatırılarak
izlenen on sekiz hastanın yaş ortalaması 30 olarak bulunmuştur. Tümünde Wernicke
ansefalopatisi (WA) olan bu hastaların 10’unda Korsakoff sendromu (KS) gelişmiştir.
Bu hastaların klinik izlemleri yanısıra nöropsikolojik, nöroradyolojik ve
elektrofizyolojik (EEG, EMG ve EP) incelemeleri yapılmıştır. Nörootolojik ve
kardiyolojik değerlendirmeleri de yapılan hastaların metabolik problemleri ve yeniden
beslenme süreçleri değerlendirilmiştir. Ölen altı hastanın nekropsi bulguları elde
edilmiş ve yeniden yorumlanmıştır. Türkiye’nin en büyük cezaevlerinden biri olan
Bayrampaşa Cezaevi’ne aylık yapılan ziyaretlerle, 63 açlık grevcisinin klinik
değerlendirmesi ve takibi yapılmıştır.
WA’nın klinik
seyrinde ılımlı ve orta derecedeki ataksi ve nistagmus izole bulgu olarak kalmıştır.
Ancak hastalarımızın bir bölümünde beşinci aydan itibaren progresyon gözlenmiştir.
Saf amnestik tablo olarak seyreden KS’li hastalarımızda, başlangıçta ve daha sonrasında
psikotik ve/veya depresif psişik gösteriler yaygın olarak gelişmiştir.
KS’li hastaların
nöropsikolojik değerlendirmeleri saf amnestik durumla uyumludur. Birinci yılda
tekrarlanan nöropsikolojik testlerde anlamlı iyileşme olmamıştır. MRG ile elde
edilen nöroradyolojik bulgular ise medial talamik ve üçüncü ventrikül çevresinde hiperintensite ile bazı hastalarda olan mamiller
cisim atrofisidir. Elektrofizyolojik incelemeler sonucunda, genel kas yıkımına ek
olarak hafif aksonal periferik sinir sistemi tutulumu bulguları elde edilmiştir.
Kardiyolojik
değerlendirmede, ağır malnütrisyonun sebep olduğu sol ventrikül kas kitlesinde kayıpla,
tiamin eksikliğine bağlı gelişen otonomik tutulum bulguları elde edilmiştir. Bu
denli uzun açlık sonrasında en uygun yeniden beslenmenin kısmi TPN destekli
oligopeptid diyetle sağlanabileceği gösterilmiştir.
Sonuç olarak, uzun
süreli açlığın en belirgin ve kalıcı komplikasyonu WA-WKS’dir. Hastalarımıza açlığın
sonlandırılmasında verilen tiamin eklenmemiş İV glikoz solüsyonlarının, sendromun
derecesini ve yaygınlığını artırdığı da açıkça gözlenmiştir.
ABSTRACT
Summer of 1996
witnessed the 69-day, mass-scale hunger strike (HS) by the political prisoners (PP’s) in
Turkey. It ended after 12 deaths. The aim of this study is to report the acute
consequences of HS and their 12-month follow-up.
We admitted 18
patients with a mean age of 30, all showing signs compatible with Wernicke’s
Encephalopathy (WE), 10 of whom developed Korsakoff’s Syndrome (KS). Clinical, neuropsychological, neuroradiological and electrophysiological (EEG, EMG, EP’s)
investigations were performed. Neurotological and cardiological examinations were done.
Metabolism and re-feeding problems were addressed in systematical manner. Necropsy
findings of six fatal cases were obtained and re-evaluated as necessary. Monthly follow-up examinations were done at the
state prison, which is the largest to host the PP’s in Turkey. Thus clinical examinations of the entire 63
strikers were done.
WE in isolation had
a more benign course, with mild to moderate ataxia and nystagmus. Occasional patients showed progression by the 5th
month. KS, which was largely a pure amnestic
state at presentation, later included psychotic and/or depressive states. Neuropsychology
of KS was compatible with a pure amnestic state which showed no significant improvement
over time. Neuroimaging with MRI showed medial thalamic and peri-third ventricular
hyperintensity, along with mamillar body atrophy in some cases. Electrophysiology revealed
a mild axonal-type peripheral nervous system involvement, in addition to general musculer
wasting.
Cardiologic
findings were left ventricular atrophy caused by malnutrition. Our experience suggested on
optimal re-feeding regime as on oligopeptide diet supported with TPN when necessary.
WE-KS is the major conclusion of a sufficiently long HS. Our experience suggests that, it is inevitable
especially if the HS is terminated with IV glucose solution, not supplamented with
thiamin. |