OLGULAR

Katılımcıların hepsi cezaevlerinde aynı yaşam ve çevre koşullarında açlığa maruz kalmışlardır. SAG süresince şekerli su, tuz, limonata, çay ve ıhlamur almışlar, ÖO döneminde ise günde dört bardak şekerli su+tuz ile alımlarını sınırlamışlardır. Altmış dokuz günlük açlık süreci olan SAG katılımcılarının sınırlama olmamasına rağmen son haftalarda kusmalar nedeniyle ÖO için belirlenenden daha fazla sıvı alamadığı öğrenilmiştir. Bu nedenle değerlendirmelerimizde 69 günlük açlık süresi olan SAG ve SAG+ÖO katılımcıları aynı grup içinde yer almışlardır.

Açlık sürecinin sonlandırılışı ve sonraki dönem: Açlığın sonlanma biçimi; kendi gözlemlerimiz, Bayrampaşa Devlet Hastanesi kayıtları ile cezaevindeki koğuş sağlık görevlileri ve açlık grevi katılımcılarından alınan bilgiler ışığında ortaya çıkarılmıştır. Altmış dokuzuncu günde açlığın sonlandırılmasını izleyen ilk saatlerde Bayrampaşa Cezaevi’nden durumu en ağır olan sekiz katılımcının hastanemize sevkleri yapılmıştır. Geri kalanların bir bölümü de Bayrampaşa Devlet Hastanesi’nde hospitalize edilmiştir. İlk sekiz hasta hastanemize ulaştıklarında damar yolundan yaklaşık 500 cc kadar vitamin eklenmemiş % 20 dekstroz almış oldukları görülmüş ve bu uygulamaya hemen son verilmiştir. Cezaevindeki birçok katılımcıya da benzer uygulamanın başlatıldığı öğrenildiğinden aynı anda cezaevine de müdahale edilerek yeterli vitamin desteği sağlanmadan damardan dekstroz içeren sıvıların verilmesi önlenmiştir. Bayrampaşa Devlet Hastanesi’nde hospitalize edilenler ise ilk gün için 1 ampul B komplex vitamin (25 mg tiamin içerir) ile damar yolundan dekstroz almışlardır. İkinci günden itibaren bütün katılımcıların oral beslenmeyle birlikte piyasada bulunan B1+B6 (750 mg/gün) vitamin preparatını aldıkları öğrenilmiştir. İzleyen günlerde aynı cezaevinden altı, Ümraniye, Gebze ve Çanakkale Cezaevleri’nden toplam dört olmak üzere, diğer katılımcılara oranla yakınmaları daha fazla olan on hastanın daha hastanemize sevkiyle yatışları  yapılmıştır. Bu hastalar normal beslenmeye başlamışlardı ve oral vitamin de alıyorlardı.

HASTA GRUPLARI

Hastalar iki gruba ayrılmıştır. Birinci grup Bayrampaşa Cezaevi’ndeki katılımcıların tümünün klinik değerlendirmesini içermektedir. İkinci grup ise yatırarak izlediğimiz hastalardır ve klinik değerlendirmelerinin yanısıra laboratuvar incelemelerinin sonuçları da sunulacaktır.

GRUP I:

Bayrampaşa Cezaevi’ndeki katılımcıların açlık öyküleriyle (açlık sırasında ortaya çıkan yakınmalar ve kaybedilen vücut ağırlığı) açlığın sonlandırılmasını takip eden bir yıllık dönemdeki klinik izlemlerininin değerlendirmesinden oluşmaktadır. Bu gruptaki olguların laboratuvar çalışması yapılamamıştır. Klinik değerlendirmeler cezaevi ziyaretlerinde yapılan görüşme ve nörolojik muayenelerle elde edilmiştir.  Elli beş gün açlık süresi olanlar Grup IB olarak, 69 gün açlığı olanlar ise Grup IA olarak adlandırılmıştır. Altmış dokuz gün aç kalanların yanısıra, ölenler ve 39. günde açlığa ilişkin ağır bozukluk bulguları taşıyan bir katılımcı Grup IA’ ya dahil edilmiştir.

Grup IA: Elli üç erkek, on dört kadından oluşan 67 katılımcıyı içermektedir. Bu gruptan on üç katılımcı kliniğimizde yatırılarak izlenen Grup II hastaları içinde de yer almaktadır. Grup IA’nın yaş ortalaması 30.36±5.61'dir (Tablo 5). 45 ve 50 yaşında iki katılımcı dışında 23-36 yaş arası dağılım göstermektedirler. Bu gruptan dört katılımcı 65, 66, 68 ve 69. günlerde ölmüş ve bir katılımcının 39. günde açlığı sonlandırılmıştır.

Grup IB: Yirmi erkek, dokuz kadından oluşan 29 katılımcıyı içermektedir. Yaş ortalaması 27.00±4.47'dir. Yirmi bir yaşındaki iki katılımcı dışında 23-36 yaş arası dağılım göstermektedirler (Tablo 5).

Tablo 5.  Bayrampaşa Cezaevi Katılımcılarının Değerlendirmesi

GRUP II:

Kliniğimizde yatırılarak izlenen on sekiz hastanın değerlendirmesini içermektedir. Üç kadın, on beş erkekten oluşmaktadır. Yaş ortalaması 29.94±6.38'dir. Elli yaşındaki tek hasta dışında 23-36 yaş arası dağılım göstermektedir. Sekiz hasta açlığın sonlandırılmasını takip eden ilk saatlerde, bir hasta üçüncü günde hospitalize edilmiştir. Bu hastalar beş gün süreyle acil dahiliye ünitesinde tarafımızdan konsülte edilerek izlendikten sonra kliniğimize sevkedilmişlerdir.   Bilinci kapalı olarak başvuran ve hipotermisi olan bir hasta başlangıçta iki gün süreyle reanimasyon ünitesinde kalmıştır. Daha sonraki günlerde başvuran hastalar ise devlet hastaneleri veya cezaevlerinde izlendikten sonra sevkedilmişlerdir. Bu hastalardan dördü başka cezaevlerindendir. Bu hastaların biri on ikinci günde, biri on yedinci günde, dördü yirminci günde, ikisi birinci ay sonunda (25 ve 32. günlerde) kliniğimize yatırılmıştır. Bir hasta ise açlığının sonlandırılmasından üç ay sonra hospitalize edilmiştir. Bu hasta açlık grevinin 39. gününde kötüleşmiş, şuuru kapanmış, bunun üzerine cezaevinde arkadaşları tarafından yeterli vitamin desteği sağlanmadan damar yolundan dekstroz içeren mayi verilerek açlığı sonlandırılmıştır.  Hastaneye sevki açlık grevi eylemi sona erdikten sonra yapılabilmiştir. On sekiz hastanın; on ikisinin 69 gün, dördünün 67 gün, birinin aralıklı 54 gün (30 gün SAG+15 gün ara+24 gün ÖO), bir hastanın ise 39 gün açlık süreleri mevcuttur (Tablo 6).

Hastalar ortalama yirmi gün (13-40 arası) izlendikten sonra, on altısı cezaevine dönmüştür. Bir hasta psikiyatri kliniğine sevkedilmiştir (no:1). Serbest olarak izlenen bir hastaya (no:15) kısa süre sonra tahliye edilen bir hasta daha eklenmiştir (no:18). Hastalar bir ay aralıklı cezaevi ziyaretleriyle bir yıl boyunca izlenmiştir. Birinci yıl sonunda ilk dönemde yapılan laboratuvar incelemeleri hastaneye sevkleri sağlanarak tekrarlanmıştır.

Tablo 6. Hospitalize Edilen SAG, ÖO Katılımcıları

*İstanbul Bayrampaşa Cezaevi, **İstanbul Ümraniye Cezaevi, ***Çanakkale Cezaevi, ****Gebze Cezaevi