Eski Sayılar | Künye | Ana Sayfa

.

15 Ağustos 2002  Sayı: 90

Seller ne tür sağlık sorunlarına yol açabilir?

İç Anadolu ve Doğu Karadeniz Bölgelerinde yaşanan sel felaketi sonrası basın açıklamasının yanı sıra bölge tabip odalarımızla yapılabileceklerin değerlendirildiği görüşmeler yapıldı. İllerde oluşturulan komisyonlarda görev alan hekimlerimiz sel sonrası alınacak önlemler konusunda kamuoyunu aydınlattılar.

TTB Merkez Konseyi’nin yaptığı basın açıklamasında aşağıdaki  görüşlere yer verildi:

Öncelikle ilk günlerde boğulma, trafik kazası dahil çeşitli travmalar ve elektrik çarpmalarına bağlı ölüm ve hastalıklara yol açar. Sel sonrası insanların toplu olarak yer değiştirmesi, yeni sorunlar için de bir zemin oluşturur. Bu insanların sağlıklı suya ulaşamaması en temel problemdir ve suyla-gıdayla bulaşan hastalıklar artar. Ayrıca geçici yerleşim yerlerinde kalabalık ortamlarda, hava yoluyla bulaşan hastalıklar da hızla yayılır. Bu koşullarda yaşayan çocuklarda ise, kızamık ve akut solunum yolu enfeksiyonları beklenir. Hava yolu ile bulaşan hastalıklar, kendi evlerinde yaşayan insanlar için de sorun oluşturur.

Sel ile bulaşıcı/salgın hastalık ilişkisi, şöyle seyretmektedir;

1.dönem; ilk üç gün, bulaşıcı/salgın hastalık pek görülmez.

2.dönem, yani dördüncü günden dördüncü haftaya kadar olan bölümde, bulaşıcı hastalıkların görülmesi, sık karşılaşılan bir durumdur. Genellikle sel bölgesinde, selden önce tek tek bulunan hastalıkların salgın yaptığı görülmektedir.

3.dönem dördüncü haftadan sonradır. Kuluçka süresi uzun olan hastalıklar, bu dönemde görülür.

Hangi hastalıklar görülür?

Öncelikle su ve besin kaynaklı ishalli hastalıkların ortaya çıkmasını bekleriz. Burada temel etken, elektrik, su, kanalizasyon gibi altyapıların zarar görmesi, özellikle de sağlıklı içme ve kullanma suyu sağlanmasında görülen aksaklıklardır.

Bir başka temel etmen, vektör üreme alanlarının artmasıdır. Bu durum da, vektörlerle bulaşan hastalıkların artmasına yol açar. Örneğin, sivrisinek üreme alanlarında bir artış olması, sıtma olgularını artırır. Yine, fare gibi kemiriciler sel ortamında artar ve fare idrarının sel sularına karışması da, bütünlüğü bozulmuş ciltlere temas ile “leptospiroz” dediğimiz hastalığa neden olur. Suların içindeki sıvı ve katı atıkların cilde temas etmesi sonucu deri enfeksiyonlarının da artmasını bekleriz.

Selin ev ve ev eşyalarını etkilemesi, sel geçtikten sonra da etkili olur. Bu etkileme, sağlık sorunlarını uzun döneme yayar. Bu arada, sel sırasında yaşanan sağlık sorunlarının zamanında tedavi edilmemesi, sağlık sorunlarını ağırlaştırır, komplikasyonlara yol açar, tedaviyi zorlaştırır.

Peki, neler yapılabilir?

Sel riski olan bölgede, hangi sağlık sorunlarının yaşanabileceği önceden değerlendirilmelidir.

Düzenli bir bilgi toplama sistemine sahip olmak, kritiktir. Yoksa, oluşturulmalıdır.  Bu salt bürokratik bir işlem olarak kabul edilmemelidir; bununla, olası hastalıkların/sağlık sorunlarının erken belirlenmesi ve zamanında müdahalesi mümkün hale gelir.

Selden etkilenen evlerde yaşayanlar hergün ziyaret edilerek, sağlık sorunları izlenmelidir.

En önemli ihtiyaç, sudur. Sel bölgesindekilere, günlük ihtiyacı kadar temiz su sağlanmalıdır. Su dezenfeksiyonu için en kolay ve en hızlı etki gösteren yöntem klor uygulamasıdır. Suların sürekli dezenfeksiyonu sağlanmalı, sağlıklı olmayan sular için, evlere klor tabletleri dağıtılmalıdır.

Halk, kaynağını bilmediği suları kullanmamaları için uyarılmalıdır. Sel sularıyla temasın önlenmesiyle ilgili eğitim yapılmalı, bu durumla karşılaşanların ciltlerini sabunlu suyla yıkaması önerilmelidir.

Kısa sürede, vektör kontrol önlemleri alınmalıdır. Sıtma için, bu çok önemlidir. Fare ve benzeri kemiricilerin risk durumu da değerlendirilmelidir.

Aşılama hizmetleri aksatılmadan sürdürülmelidir. Evlerinde ve geçici yerleşim yerlerinde yaşayan insanların özellikle gebe ve çocukların rutin aşıları aksatılmamalıdır. Sel sırasında toprak, çamur, vb. ile kirlenmiş, derin yarası olanların tetanos bağışıklaması yapılmalıdır.

Sele hazırlıklı olmak açısından, halkımıza  bazı hatırlatmalar yapmak istiyoruz.

Sel öncesi yapılması gerekenler

Acil durum malzemelerinizi hazırlayın, miadlarını ve sağlamlıklarını sık sık kontrol edin.

Mümkün olduğu kadar pişirme gerektirmeyen gıda ve sağlam kapaklı temiz kaplarda su stoklayın.

Radyo ve TV’dan hava durumunu ve sel yayınlarını izleyin.

Kıymetli ve gerekli eşyalarınızı boşaltabileceğiniz ve ailenizle birlikte kalabileceğiniz güvenli bir yer ve bu yere giden güvenli bir yol belirleyin, buraya ulaşma tatbikatları yapın.

Evin etrafına ve kapı içlerine yerleştirilen kum torbaları, eşyaların zarar görmesini engelleyebilir.

Sel sırasında yapılması gerekenler

Evden ayrılmadan önce elektrik ve suyu kapatın.

Yüksek yerlerde bulunmaya dikkat edin ve sel basmış yolda araç kullanmayın.

Aracınızdayken sel içinde kalırsanız, hemen aracı kapatın ve yüksek bir yere çıkın. Suyun 30 cm. yükselmesi araç üzerinde 700 kiloluk itmeye neden olur. 60 cm.lik yükselme bir aracı sürüklemeye yeter.

Dizinizi geçen suya girmeyin. Kopmuş elektrik tellerinden uzak durun ve ilgili yerlere bildirin. Sele bağlı ölümlerin önemli bir kısmı elektrik çarpması sonucu görülür.

Çocukların su birikintilerinde oynamasına izin vermeyin, kimyasal madde ya da kanalizasyon karışmış olabilir.

Sel sonrasında yapılması gerekenler

Sel suyu ile bulaşmış olması olası taze sebze ve meyve yemeyin. Sadece şişe suyu ya da önceden depoladığınız hazır gıdaları ve temiz suyu tüketin.

Felaket alanından uzak durun, özel bir beceriniz yoksa kurtarma ve temizleme çalışmalarını engellemekten başka bir işe yaramazsınız.

Elektrikli aletlere dokunmayın.