|
Doğu'daki çocukların sağlığı için
acil girişim çağrısı
Prof. Dr. Şükrü Hatun*
Geçen aylarda ülkemizin sağlık durumunu gösteren "Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 1998"in sonuçları sessiz sedasız açıklandı. Sessiz sedasız diyoruz, çünkü uzun süredir ülkemizin siyasi gündemindeki gürültü, gerçek sorunları ve bu sorunlara parmak basan araştırmaların sesini yerin yedi kat dibine itiyor. Hacettepe Nüfus Etütleri Enstitüsü tarafından beş yıl aralarla yapılan bu araştırma hem ülkemizin nüfus yapısı hem de doğurganlığı etkileyen faktörlerden, annelerin beslenme durumuna, bebek ölüm hızından, aşılama oranlarına uzanan bir dizi konuda uzun zamandır bilimsel güvenirliliği yüksek veri sağlıyor. Son araştırmanın bizce en önemli yanını ise toplumsal eşitsizliklerin ve bölgesel sorunların çocuklar üzerindeki dramatik etkisini ortaya koyması oluşturuyor. Çünkü, 1998 Araştırması Doğu bölgesinde 1993-1998 döneminde bir önceki beş yıla göre hem bebek ölüm hızının hem de beş yaş altı çocuk ölüm hızının ilk kez arttığını gösteriyor. Ülke gündeminde hak ettiği yeri bulmayan bu acı gerçeğin rakamlarını aşağıda sunuyoruz.
Ülkemizdeki bebek ölüm hızı 1993'den 1998'e binde 53'den binde 43'e düşmüştür . Bölgelere göre bakıldığında bebek ölüm hızı en çok orta Anadolu bölgesinde (binde 58'den binde 42'ye) azalmıştır. Buna karşın Doğu Bölgesinde bebek ölüm hızı 1993'de binde 60 iken, 1998'de binde 61.5 olmuştur. Bebek ölüm hızı bakımından Türkiye ortalaması ile Doğu arasındaki fark binde 7'den 1998'de binde 19 'a yükselmiştir.
Benzer şekilde beş yaş altı çocuk ölüm hızı Türkiye genelinde binde 61'den binde 52'ye düşerken Doğu bölgesinde ise binde 70'den binde 76'ya yükselmiştir. Böylece beş yaş altı çocuk ölüm hızı bakımından Türkiye-Doğu farkı binde 9'dan ,1998'de binde 24'e yükselmiştir.
"Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 1998" sonuçları çocukların beslenme durumu ve aşılanma oranları bakımından da Doğu bölgesindeki çocukların aleyhine olan dramatik eşitsizliklerin sürdüğünü göstermektedir. Doğu'da yaşayan çocukların %30'unda beslenme yetersizliği ve %19'unda boy kısalığı saptanmıştır. Yine bu bölgede tam aşılı çocuk oranı % 65'den geçen beş yıl içinde %46'ya düşmüştür.
ÖNCE ÇOCUKLAR
Bir çocuk öldüğünde genellikle bilinen bir hastalığı vardır ve hekimler ölüm raporlarına bu hastalığı yazarlar. Gerçekte ise, her çocuk ölümünün ardında fiziksel, biyolojik, kültürel,ekonomik ve politik etkenlerden oluşan bir sorunlar yumağı yatmaktadır. Yukarıda sözü edilen araştırma ülkemizde son 15 yılda yaşananlardan en çok Doğu Bölgesinde yaşayan çocukların zarar gördüğünü göstermektedir. Kamuoyunca yakından bilinen ve 1995'de TBMM tarafından da onaylanan Çocuk Hakları Sözleşmesi'ne göre "en yoksul, en dezavantajlı ve genellikle en ihmale uğrayan çocuklar, gerek eldeki kaynakların kullanımında gerekse gösterilecek çabalarda birinci derecede önceliğe sahip olmalıdır". Bu görüş doğrultusunda Doğu ve Güney Doğu Anadolu Bölgesine başlatılacağı söylenen sosyal program çocuklardan başlamalı ve bu bölgedeki çocuklara yönelik acil sağlık programı hazırlanmalıdır.
Bu görüşlerle herkesi Doğudaki çocukların sağlığı için sesini yükseltmeye çağırıyoruz
* Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
TEMEL ÇOCUK SAĞLIĞI GÖSTERGELERİNDEKİ DEĞİŞİM 1993-1998
|
|
