TTB MARMARA DEPREMİ OLAĞANDIŞI DURUM SONRASI KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİNİN YÜRÜTÜLMESİ VE KOORDİNASYONU PROJESİ

1. GİRİŞ

TTB Olağandışı Durum-larda Sağlık Hizmetleri Çalışma Grubu, 19-21 Ağustos tarihleri arasında Marmara Depremi'nin etkilediği bölge-lerde inceleme ve yardım yapmak üzere bulunmuşlardır. Grubun aşağıdaki saptamaları ve önerileri doğrultusunda en kısa sürede tartışmaya açılıp son hali verildikten sonra hayata geçirilmesi gereken bu proje taslağı oluştu.

Saptamalar:

1. Depremden hemen sonra yapılması gereken işlemlerin gecikmiş olması, en temel so-rundur. Bu gecikme nedeni ile ileriye dönük ciddi bir sorun birikmesi ve ertelemesi yaşanmıştır.

2. Kriz komiteleri yapılacak işler konusunda deneyimli ve etkin değildir.

3. Zamanında ulaştırılma-yan hizmetlerin yanı sıra "ne zaman, hangi işlemin" yapılacağı konusu bölgede çalışanlar için belirsizdir.

4. Ciddi bir politikacı kirli-liği yaşanmaktadır. Öncelikleri belirlemeleri, etkilemeleri ve hatta değiştirmelerinin ötesinde, "bıktırıcı ziyaretleri" zaten bürokratik deformasyonla malul komiteleri daha da işlevsizleştiriyor.

5. Kurtarma iţleminde gecikme ve bilinçsizlik, ölümlerin artışındaki en temel nedenlerden biri. Bu arada, yıkıntılardan çıkarılan ölüler için önlemler alınmaması, ek sıkıntılara yol açacak niteliktedir.

6. Yardımlar konusunda da önemli bir eşgüdüm eksikliği vardır. Bu konuda "iyi niyet sendromu" yaşanmaktadır. Ülkenin her yerinden, toplumun her kesiminden yardım akmakta; ama gelen yardıma gereksinim duyulup duyulmadığı, hangi yardımın nereye yönlendirilmesi gerektiğinin yanıtları ve yanıtlayanları yoktur.

7. Deprem bölgesinde yaygın olarak söylentiler ve yanlış bilgilenmeler söz konusudur. Bu durum, zaten depremden oldukça huzuru kaçmış halkın bir panik duygusu yaşamasına, kurtarma ve normale dönüş faaliyetlerinin engellenmesine yol açmaktadır.

8. Sağlık hizmetlerinin yürütülmesinde de bir koordinasyon eksikliği yaşanmaktadır. Çok sayıda kurumdan, çok sayıda personel, hiçbir planlama olmadan hizmet vermek durumundadır. Aynı sorun il düzeyinin yanı sıra, ülke düzeyinde de yaşanmaktadır.

9. Yine sağlık alanında, yardım amacıyla gelmiş, ama amacı net olmayan "gezici" ekipler, tüm iyi niyetlerine karşın, sorun kaynağı olabili-yorlar.

10. Şu anda kurtarma ve acil sağlık hizmetlerine ihtiyaç azalmış, halk sağlığı ve çevre sağlığı sorunları öne çıkmış durumdadır. Buna karşın, sağlık kurumları ve örgütleri, bu yeni duruma hazırlıklı değil.

11. Tüm bu olumsuzluklara karşın, sağlık personeli, özellikle de kadın sağlık personeli büyük bir özveri ile çalışarak, hem ülkenin hem de sağlık alanının yüz akı olmuştur. Bu özveri yüklenmesi, sağlık personelinde fiziksel ve duygusal sıkıntılar yaratmıţ/yaratmak üzeredir.

ÖNERİLER

1. TTB, deprem sonrası faaliyetleri konusunda bir plan yapmalı, bir "seferberlik" ilan etmelidir. Bu plan ve seferberliğin 6 aydan kısa olmaması gerekmektedir.

2. TTB gerek yerel, gerek merkezi düzeyde sağlık hizmetleri veren ve diğer birimlerle işbirliği geliştirmeli, bir yandan kendi olanaklarını seferber ederken, diğer yandan diğer olanaklara katkıda bulunmaya ve etkilemeye çalışmalıdır. İhtiyaçların doğru tespit edilmesi, bilgilerin merkezileştirilip her yere ulaştırılması, diğer sağlık personeli örgütleri ile işbirliği yapılmasında TTB'nin önemli bir yeri olmalıdır.

3. TTB'nin bölgedeki faaliyeti somut olarak tanımlanmalı, faaliyetler bu çerçevede yapılmalıdır.

4. TTB gerek hekim, gerekse hekim olmayan sağlık personeli ile sağlık personeli olmayan gönüllülerden oluşan listeler hazırlamalı, bu listelerin kendi faaliyetleri bünyesinde hangi organizasyonla, hangi bölgelerde, ne süre ile çalışacağını planlamalı ve denetlemelidir.

5. TTB, oluşturduğu/oluşturacağı eğitim materyali ile bölgede görevli sağlık personeli ve halka sağlık eğitimi işini üstlenmelidir.

6. Bölgede yaşamını yitirmiş, zarar görmüş sağlık personeli için kampanya açılmalıdır. Ayrıca bölgede görev yapan sağlık personeline psikolojik ve maddi destek, TTB ve diğer sağlık personeli örgütlerince düzenli olarak sağlanmalıdır.

2. AMAÇ

1. Ülkemizin en geniş hekim örgütlenmesi olan TTB'nin en etkin bir biçimde Marmara Depremi'nden etkilenen bölgeye yardımının sağlanması

2. Marmara Bölgesi'nde yaşanan deprem sonrasında başta halk sağlığı ve koruyucu hekimlik olmak üzere sağlık hizmetlerinin koordinasyonu ve yürütülmesi

3. Geçici yerleşim yerlerinin sağlıklı bir biçimde oluşturulması ve uzun erimde ortaya çıkabilecek halk sağlığı sorunlarına müdahale edilmesi ve danışmanlık verilmesi.

3. HEDEFLER

1. TTB Merkez Konseyi'nde Merkezi koordinasyonu sağlamak,

2. Halkın sağlığını ilgilendiren her konuda; kamu, sivil yapılar ya da bizzat halkın gereksinimlerine yanıt verebilecek bir deprem sonrası referans merkezi ve ağı oluşturmak.

3. Deprem bölgesinde olanaklar çerçevesinde depremden zarar görmüş her yerleşim biriminde bir TTB "Olağandışı Durumlarda Sağlık Hizmetleri Birimi" oluşturulması, olanaklı değilse merkezi bölgelerde kurulacak birimlerden çevre ilçe ve yerleşim bi-rimlerine adı geçen hizmetlerin ulaştırılması.

4. Yerel sağlık örgütlerinin kendi kendilerine yeter duruma gelmesi için destek verilmesi ve yeterli duruma gelene kadar bu hizmetlerin sürdürülmesi.

5. En az İzmir ve deprem bölgesinde iki tane olmak üzere sağlık çalışanlarına vermek üzere konu özelinde eğitim bi-rimleri oluşturmak.

6. Uzun dönemde ülkemiz-de olağandışı durumlara hazırlıkl için yapılması gerekenlere katkıda bulunabilecek veri ve materyal üretmek.

4. YÖNTEM

Projenin temel olarak;

1. Gönüllü insangücünün saptanması, sevki ve gereksi-nimlerinin karşılanması

2. Çalışma alanına yönelik yardımların organizasyonu

3. Eğitim, danışmanlık ve referans sisteminin organizas-yonu ve sürekliliğinin sağlanması

4. Yıkım halindeki bölgesel sağlık sisteminin yeniden, en kısa sürede yapılanmasında destek ve koordinasyon olmak üzere içiçe geçmiş 4 farklı açılımı vardır.

Bu açılımlar, TTB tarafından harkete geçirilip sağlık hizmet sistemine hızla entegre edilmeli ve çalışmaların ivmesinin artırılması amacıyla şu an bölgede sağlık hizmeti sunmakla yükümlü ya da gönüllü kişi ya da kurumların yanı sıra TTB'nin hızla oluşturduğu örgütlenme ile sağla-nacaktır.

TTB OLAĞANDIŞI DURUMLARDA SAĞLIK HİZMETİ MERKEZ BİRİMİ

Yeri: Ankara- TTB Merkez Konseyi

Ekip: TTB-ODD Sağlık Hizmetleri Çalışma Grubu Üyesi

Donanım: Telefon, fax, e-mail, printer, fotokopi, diğer döküm ve kırtasiye

İşlevi:

Merkezi koordinasyon,

Gönüllü kayıtları, sevk ve idaresi

Veri tabanı tutulması ve raporlama

Basın bildirileri

Başta halk sağlığı disipli-nini barındıran akademik yapılarla olmak üzere, her türden kurumsal ilişki

Bölgede çalışan birim ve üyelerine yardım

Proje kaynaklarının sağlanması

TTB OLAĞANDIŞI DURUMLARDA SAĞLIK HİZMETİ BÖLGE BİRİMİ

Yeri: Deprem bölgesinde gereksinim duyulan ve donanımı, insangücü sağla-nabilecek her türden tanımlı alan, geçici barıma yeri

Ekip: Dönüţümlü olarak iţlev görmek üzere bu birimde;

- Halk sağlığı konusunda deneyimli ya da TTB'nin Olağandışı Durumlarda Sağlık Hizmetleri kursuna katılmış bir hekim

- Hizmetlerin sunulmasında görev alacak bir hekim, hemşire ve/veya sağlık memuru

- Bir ya da birkaç sağlık çalışanı olmayan gönüllüden oluşan bir ekip görev yapacaktır.

Her birimde zorunlu olmamak koţuluyla, enfeksiyon hastalıkları ve klinik mikrobi-yoloji konusunda deneyimli bir hekim ve ruh sağlığı uzmanı ya da birinci basamakta ruh sağlığı hizmetleri konusunda eğitim almış bir hekim de birimde hizmet vermelidir.

İşlevi:

- Olağandışı durum sonra-sında acil yardım ve kurtarma hizmetleri dışında oluşabilecek sağlık sorunlarının zaman yitirmeden çözümlenebilmesi,

- Felaketin yaşandığı bölgede oluşturulacak geçici yerleşim birimlerinin sağlıklı koşullarda oluşturulmasına katkıda bulunulması,

- Birinci basamak koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin yürütülmesine destek verilmesi,

- Bölgede çalışan, çalışmak üzere gönüllü olacak sağlık personeline ve halka sağlık eğitimi verilmesi,

- Gereksinimlerin belirlenmesi, yardımların sınıflandırılması ve gereksinmesi olanlara ulaştırılması konusunda katkıda bulunulması,

- Sağlıkla ilgili yerel ve uluslararası yardım örgütleri arasında işbirliği sağlanmasına katkıda bulunulması,

- Çalışmalar ve bölgedeki durum konusunda TTB Merkez Birimi başta olmak üzere gerekli organlara yapılan-dırılmış formlar ve gözlem raporları iletmek.

Çalışma yöntemi:

Oluşturulan ekipler kısa süreli vardiyalarla (5-7 gün), uzun soluklu bir hizmet verecektir. Bu sürenin 6 ayla 1 yıl arasında olacağı öngörülmektedir.

Donanımı: Çadır, karavan, felaketten etkilenmemiş sabit bina ya da prefabrik bir yapı, en az bir telefon, fax çekme olanağı, konuya özel dokümantasyon ve eğitim araçları, basılı formlar vs.

TTB OLAĞANDIŞI DURUMLARDA SAĞLIK HİZMETLERİ EĞİTİM BİRİMİ

Yeri:İzmir ve bölgedeki illerden biri.

Ekip: TTB-ODD Sağlık Hizmetleri Çalışma Grubu'nun eğitim veren iki üyesi, Bölgeden Hekim ya da sağlık çalışanı (tabip odası, sağlık müdürlüğünden), sekreter

Donanım: Eğitim salonu, tepegöz, beyaz tahta, telefon, fax, e-mail, printer, fotokopi, diğer doküman ve kırtasiye

İşlevi:

- Görevli ve gönüllü sağlık çalışanlarının eğitimi

- Gerekli donanım ve dokümanın tanıtılması, nasıl kullanılacağının tanıtılması.

Proje açılımları tanımlanan bu örgütlenmeye ek olarak İzmir ve İstanbul'da ve gerekli tüm tabip odalarında TTB Merkez Konseyi'nde kurulacak olan Merkez Birime yardımcı olacak ve benzer işlev görecek ek birimler kurulabilir.

 

 

 

mail9.gif (17469 bytes)                                       buton2.jpg (1100 bytes) ANA SAYFAYA DÖNÜŞbuton1.jpg (1100 bytes)