.......

.........
 
 
 
Sağlık Ocaklarımızdan


Ankara 18 No'lu AÇS/AP Eğitim Merkezi
Dr. Tanju Taşyürek*
* 18 No'lu Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Eğitim Mer., Ankara

 18 No’lu Ana Çocuk Sağlığı Aile Planlaması Eğitim Merkezi, Ankara Altındağ İlçesi'nin, Çubuk Mahallesi'ndedir.    Kurumumuz yemyeşil bir bahçenin içinde 41 odası bulunan iki katlı bir binadır. Zemin katın altında deponun ve röntgen ünitesinin bulunduğu bir kat daha vardır. Zemin katta poliklinikler ve seminer odası yer almaktadır. Üst katta, doktor odaları, ebe-hemşire odası ve yönetim bölümü bulunmaktadır. Kurum, il dışından gelen kursiyerlere misafirhane olarak da planlanmıştır. Bu amaca yönelik olarak üst katta yataklı odalar, duşlar, buzdolabı, çamaşır makinesi ve mutfak yer almaktadır.
 Binamız Sağlık Bakanlığının olup, 15 Haziran 1991 tarihinde hizmete açılmıştır.
1998 yılına kadar Aile Hekimliği Merkezi olarak hizmet veren kurumumuz, Ekim 1998 tarihinden beri Üreme Sağlığı Projesi kapsamında hizmet vermektedir. 
 Kayıttan protokol numarası alan hastalar birimlere dağılmaktadır. 12 yaşından küçük hastalar hasta çocuk polikliniğine, 13 yaş üzeri olanlar erişkin polikliniğine, gebeler gebe polikliniğine, aile planlaması ve danışmanlık hizmetinden yararlanmak  isteyenler aile planlaması polikliniğine, aşı için başvuranlar önce sağlam çocuk polikliniğine, ardından aşı yapılması için aşı polikliniğine gönderilirler. Diş kanaması olan hastalar diş polikliniğine geçerek hizmet alırlar. Acil odamız enjeksiyon, pansuman ve acil olgulara girişim için düzenlenmiştir. Adolesan polikliniği kurma çalışmalarımız sürmektedir. 
 1999  yıl ortası nüfusumuz 21842 kişidir. Hizmet verdiğimiz Baraj ve Bağlariçi Mahallelerinde 4912 ev bulunmaktadır.
Üreme Sağlığı Projesi kapsamında hizmet verirken, kaliteyi organizasyonun belirlediği bilinciyle, ekip olma ve ekip çalışması yapma konusunda güncel bilgilerin de ışığında yapılanmaya çalışıyoruz.
 Günlük ana protokole kayıt yaklaşık 120-140 arasında değişmektedir. Hem doktorlar (dört pratisyen, bir aile hekimi uzmanı) hem ebe ve hemşireler (iki hemşire, dokuz ebe)
birimlerde dönüşümlü çalışmaktadırlar. Bu çalışma biçimiyle iş yükünün eşit paylaşılması hedeflenmekte, aynı zamanda çalışanların birbirlerini denetleyip eksiklerini gidermesi amaçlanmaktadır. Aile planlaması ünitesi bu uygulamaların dışındadır. 
 Salı ve perşembe günleri iç eğitimler yapılmaktadır. İçeriğini çalışanların belirlediği ve eğitim komisyonumuzca organize edilen toplantılar hem bilgi yenileme, hem de bir  kaynaşma ortamı oluşturmaktadır. Çalışanların doğum günleri gibi özel günler ufak hazırlıklarla kutlanmaktadır.
 Eğitim hizmetleri iç eğitimlerle sınırlı değildir. Aile planlaması polikliniğinde başka kurumlardan gelen ebe, hemşire ve doktorlara RİA  sertifikası verilmektedir. RİA sertifikası olanlara bir hafta süre ile yenileme eğitimi verilmektedir. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Sosyal Pediyatri stajı  yapan öğrenciler uygulamalarımıza katılmaktadırlar. İlkbahar aylarında ise Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksek okulundan yaklaşık 40 son sınıf öğrencisi salı ve çarşamba günleri alan çalışması yapmak için kurumumuza gelmektedirler. Üreme Sağlığı Projesi kapsamında Altındağ  İlçesi Sağlık Ocakları ve AÇS/AP'lerden ebe, hemşire ve doktorlar  çalışmalarımızı görerek kendi kurumlarında da bu modeli uygulamak için kurumumuza gelmektedirler. Ayrıca Sağlık Meslek Liselerinden son sınıf öğrencileri RİA sertifikası eğitimine gelmektedirler.
 Hizmetlerimizi başlıklar altında incelersek;
 Aile Planlaması polikliniği: 15-49 yaş nüfus 6153 kişidir. Bunların %35.8'i etkili yöntemle gebelikten korunmaktadır. Aile planlaması ünitemizde genel danışmanlık, yöntem seçilmiş ise yönteme özel danışmanlık ve uygulama, genital hastalıkları tanı ve tedavisi  yapılmaktadır. Ayda ortalama 20-30 RİA takılmakta, 50 kişiye oral kontraseptif verilmekte, 150 kişi kondom almakta, 8-10 kişiye depo provera enjeksiyonu yapılmaktadır.
 Gebe Polikliniği; son verilere göre 229 gebe izlenmektedir. Bunlardan her ay 30 kadar gebe doğum yapmaktadır. Gebe polikliniğimiz ile sağlam çocuk polikliniğimiz eşgüdümlü çalışmaktadır. Bebeklerin ilk doğumdan sonraki bir hafta içinde muayeneleri yapılmaktadır. 15. günde yeniden gelen bebeklerden fenilketonüri kanı alınmakta ve emzirme eğitimi verilmektedir. Gebe polikliniğinde kartları çıkarılan gebeler her ay muayene edilmekte kan grupları belirlenmekte, hemoglobin, TİT rutin olarak her ay bakılmaktadır. Gebeler bir üst kuruma  yönlendirilerek hastanede doğum yapmaları önerilmektedir. Anne adayları gebeliklerinin son aylarında aile planlaması danışmanlığı almakta ve anne sütünün yararları konusunda eğitilmektedir. Görmekteyiz ki kendilerine sevgi ve ilgi ile yaklaşıldığında gebeler de memnun kalmakta, randevularına gelmekte, tetanoz aşılarını yaptırmakta, bizi aşan durumlar söz konusu olduğunda bile, kurumumuzda rahat ettiklerinden sorunlarını  çözmemiz için ısrarcı olmaktadırlar. Gebelerimize gebeliklerinin dört ayından sonra dört hafta arayla iki kez tetanoz aşısı yapılmaktadır. Eğer bir önceki gebeliğinde aşı yaptırmış ve beş yıldan az zaman geçmişse tek doz rapel aşı uygulanmaktadır. Gebe polikliniğimizde yarım saat ara ile randevulu çalışılmakta gelenlerin beklemeden hizmet alabilmeleri sağlanmaktadır.
 Sağlam Çocuk Polikliniği; 0-11 ay arası 527 bebek kurumumuzda izlenmektedir.  Bebek muayene sıklığını bebeğin yaşı, ailenin ve doktorun (sağlık kurumunun) ilgisi, toplumun sosyal durumu belirlemektedir. Bizler de bu gerçeği pratiğimizde yaşamaktayız. ETF sonuçlarına göre  0-11 ay nüfusumuz 396 görünmesine karşılık, 527 bebek, kartı doldurularak izlenmektedir. Aradaki farkı bölge dışı bebekler oluşturmaktadır. Çocuklar değişen sıklıklarla altı yaşına kadar izlenmektedir. Üreme Sağlığı Projesi kapsamında 1998 Ekiminde ayrı bir poliklinik olarak düzenlenen sağlam çocuk polikliniğinde ilk yedi ay, her ay bebeği görmek istemekteyiz. Ancak aşı olmadan önce mutlaka muayene edildiğinden tüm bebekleri ilk aylarda en az bir kez, sıklıkla üç-dört kez muayene etmekteyiz. Sağlam çocuk polikliniğinde bebeklerin genel fizik inceleme, ağırlık, boy, göğüs, baş ve kol çevresi, fontanel ölçümleri ile motor-mental gelişim yönünden değerlendirmeleri her muayenede rutin olarak yapılmaktadır. Altıncı ayda hemoglobin değerlerine rutin olarak bakılmaktadır. Üzerinde en çok durduğumuz konu anne sütü ile beslenme ve ek gıdalara doğru zamanda ve biçimde geçilmesidir. Bu konuda son bir yıl içinde hem deneyim hem de ilerleme sağladığımızı düşünüyoruz. Bu polikliniğimizde de bebekler randevu verilerek her bebek yarım saat aralıklarla çağrılarak muayene edilmektedir. Ailelerin bu duruma uyumu çok hızlı oldu, biz söylemeyi unuttuğumuzda kendileri randevu günü ve saatini ister oldular.    Laboratuvar; iki çok çalışkan laborantın hizmet verdiği laboratuvarda gebelik testi, tam idrar incelemesi, hemoglobin, htc, beyaz küre, kırmızı küre, periferik yayma, gaita incelemesi, kan grubu, ASO, CRP,  RF, AKŞ, üre, ürik asit, kollesterol, albümin, protein, trigliserit, sedimantasyon bakılmaktadır.
 Röntgen; iki röntgen teknisyeninin çalıştığı bu ünitede birinci basamakta gerekli olan her tür film çekilebilmektedir.
Gereğinde EKG çekme olanağımız vardır.
 Emzirme ve eğitim polikliniği ayrı bir odada maketler ve posterlerle desteklenerek hizmek vermektedir. Bu uygulama Kurumumuzun en özgün hizmetlerinden birisidir. Anne adaylarına ve yeni anne olanlara emzirme konusunda bilgi aktarılmakta, daha sonra da uygulayıp uygulamadıkları izlenmektedir.
 Kurumumuz, çok iyi bir altyapıya sahiptir. Hizmetteki başarısı kurulduğundan beri çalışan doktor ve diğer sağlık çalışanlarının emeklerinin bir uzantısıdır. Son bir yıl içindeki organizasyon değişikliği hizmetin kalitesini artırmak ve geliştirmek yönündedir. Daha önce hizmet vermiş çalışanların yarattığı güven ve kalite, bölge dışı hastalarımızın sayısındaki artışlarla da görülmektedir.
 Tüm bu çalışmalarımızı geliştirirken, bilgisayar teknolojisini de kullanma düşüncesi bizleri yeni bir projeye yöneltti. Tüm polikliniklere bilgisayar koyup, bir ana bilgisayarın desteğiyle ağ (network)  kurarak, hizmet sunumunda, çekirdek kaynak yönetiminde, toplam kalitede, bir sıçrama sağlamayı hedefledik. Bu öngörüden sonra konu ile ilgili müdürlük, bakanlık düzeyinde görüşmeler yaptıktan sonra konunun uzmanı elektronik mühendisleriyle bir araya gelerek tüm ayrıntıları içeren bir ön rapor oluşturduk. Kurum olarak da kendimizi böyle bir çalışma ortamına hazırladık. Ancak araya giren deprem felaketleri projemizi bir süre ertelememizi zorunlu kıldı. Tüm birinci basamak kurumlarının bir ağ ile birbirlerine bağlandığı, bunların da ikinci ve üçüncü basamak sağlık kurumları ile sağlık müdürlükleri ve Sağlık Bakanlığı’na bağlı olduğu bir yerel ve ulusal bilgisayar ağının gerçekleşmesinin asla uzak bir olasılık olmayıp çağın bir gerekliliği olduğuna inanıyoruz.
 18 Nolu AÇS/AP bir birinci basamak sağlık kurumu olarak yaptıklarının çok üzerinde bir potansiyele sahiptir.
 Koruyucu hekimlik ve birinci basamak örgütlenmesinin önemi zihinlerde hakettiği gerçek yeri aldığında, bu hizmetleri verenler yaptıklarının önemini daha iyi kavrayıp o büyük resimi gördüklerinde bu toprakların üzerindeki insanlar geleceklerini daha sağlıklı yaşayacaklardır. 
 

................................................................