Türkiye’de Ulusal Engelli Veri Tabanı’nda engelli kişi sayısı 1.559.222 olarak sunulmuştur ancak engelli hak örgütlerinin verilerinde bu sayının, nüfusun %13’ü düzeyinde, yani 9 milyon kişiye yakın olduğu belirtilmektedir. Akraba evliliklerinin sıklığı, tanı ve tedavisi eksik kalmış kronik hastalıklar, trafik ve iş kazaları, insan eliyle yaratılan felaketler sonucu yurttaşlarımızda fiziksel yaralanma ve sekeller ortaya çıkmakta, engelli nüfus artmaktadır. Ancak engellilerin eğitimlerini sürdürme, rehabilitasyon hizmeti alma, engelliyle barışık belediyecilik, sosyal yardım, sosyal hayata katılım ve istihdam gibi konularında sorunları büyüktür.

Sağlık Bakanlığı devlet hastaneleri sağlık kurulu heyetlerinde tıbbi rapora ve engelli oranına istinaden verilen engelli aylığı, engelli bakım ücreti sosyal devletin gereğidir. Ancak hasta, yaşlı bakımını sadece ailedeki kadına yüklemek doğru değildir. Bu kadını toplumsal hayattan uzaklaştıran, gerçek bir istihdam yaratmayan, duygusal olarak tükenmesine yol açan bir durumdur. Üstelik evde bakım veriliyor denilerek; fiziksel tıp uzmanı, fizyoterapist, ergoterapist, psikolog, hemşire, sosyal hizmeti uzmanların çalıştığı, bilimsel bir yaklaşımla sağlık ve sosyal bakımın verildiği kamuya bağlı rehabilitasyon merkezlerinin sayısının azaltılması hastaların erken rehabilitasyon alma şansını ortadan kaldırmaktadır.

Sayıştay’ın Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı 2020 Raporu’nda, yardım başvurusunda bulunan kişilerin değerlendirilmesinde kullanılan bilgiler ile Sağlık Bakanlığı veritabanındaki bilgilerin uyumlu olmadığı ifade edilmektir. Bu durum, sosyal yardımın hak etmeyen kişilere verilmesi, haksız kazanç, devletin zarara uğratılması gibi soruları akla getirmektedir.

Ocak 2021 tarihinden bu yana TL’nin dolar karşısında %43 değer kaybetmesi, ortez, protez, tıbbi cihazların fiyatlarını daha da artırmıştır. Çoğu ortez, protez ürünleri ve hammadde yurtdışından ithal edilmektedir. 2012’de dolar 1,73 TL iken bu gün 13,66 TL’dir. SGK, arada 10 kat fark olmasına karşın hastalara 10 yıl önceki kur üzerinden ödeme yapmaktadır. En basit ayak bileği ortezi 650 TL’dir ancak SGK bunun 135 TL’sini ödemektedir. Hastalar, aradaki farkı cepten ödemek zorunda bırakılmaktadır.

Bugün artık engellilerin temel haklara erişimi, sağlık hizmeti alırken dezavantajların ortadan kaldırılması, dijital bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanabilmesi, kamuya bağlı rehabilitasyon merkezlerinin yeterli hizmet verebilmesi, sağlık harcamalarının tümüyle SGK tarafından karşılanması bir gerekliliktir, devletin sorumluluğundadır.

Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi