Tarihçe

Ulusal Yeterlik Kurulu (UYEK) Tarihçesi

Dr. Münir KINAY, Dr. Yıldıray ÇETE

TTB, aldığı önemli bir kararla uzmanlık derneklerini bir çatı altında koordine etmeyi planladı ve böylece Uzmanlık Dernekleri Eşgüdüm Kurulu (UDEK) kuruldu. Bu gelişmenin en önemli amaçlarından biri uzmanlık eğitimini iyileştirmek, standardize etmek ve böylece sağlık hizmetlerinde niteliği yükseltmekti. UDEK'in bu konudaki çabalarını destekleyebilecek en önemli unsur ise bu güncelleşmeye yol gösterecek modern bir tüzüğün Sağlık Bakanlığı tarafından oluşturulabilmesiydi. Tıpta uzmanlık eğitimi senelerden beri belirli bir düzen ve programa bağlı kalmadan  usta-çırak usulü yapılmaktaydı. Gerek eğitim kurumlarındaki eğiticiler gerekse dernek yönetim kurullarındaki hekimler klasik Alman-Fransız ekollerinin alışkanlığı içerisinde tıptaki  eğitim yapısının değişimini fark etmiş olsalar dahi arzu edilen iyileştirmeyi sağlayamadılar. En büyük çelişki mevcut tüzüklerin eğitim yönünden eleştirisinde yatıyordu. Bütün eksikliklere rağmen hiç bir tüzük eğitim programlarınızı bu veya şu şekilde yapamazsınız demiyordu. Eski tüzükler yalnızca uzmanlık süresini ve rotasyonları belirtmekteydi. Dolayısıyla tüm eleştirilere rağmen eğer eğiticiler ve dernekler  isteseydi son yirmi otuz senedir gerekli her programı uygulayabilirlerdi.

1995 yılında kurulan UDEK uzmanlık eğitiminde yeterlik kavramını benimsedi ve önemsedi. Prof. Dr. İskender SAYEK ve arkadaşları ilk yeterlik yönerge taslağını hazırladı. Peki, yeterlik ne demekti? Yeterlik, tıptaki bir uzmanlık alanında yapılacak eğitimde uzman adayının dalı ile ilgili eğitimi yeterli bir şekilde alıp almadığının değerlendirilmesiydi. Tabi bu değerlendirmenin olabilmesi için adayın uzmanlık süresi boyunca belirlenmiş bir eğitim programını senelere yayılmış şekilde, kuramsal ve uygulamalı bir şekilde alması, alıp almadığının bir deftere kaydı ve takibi, bu eğitimi alacağı kurumun altyapı ve insan gücü yeterliliği ve sonunda neleri öğrendiğinin sınanması gerekiyordu. Bunların düzenli bir şekilde gelişmesi ve standardizasyonu için UDEK bünyesi içerisinde Ulusal Yeterlik Kurulu (UYEK) kuruldu.

UYEK son yıllarda uzmanlık eğitiminin ayrı bir bilimsel platformda hızla gelişmesine paralel olarak ihtiyaç duyulan bir kurumsallık gereksinimden doğmuştur. 09 Mayıs 2004 tarihinde Yürütme Kurulunun seçildiği ilk toplantısını 25 yeterlik kurulunun temsilcileri ile gerçekleştirmiştir. Yürütme Kurulu Başkanlığı'na Prof. Dr. Münir KINAY, Başkan yardımcılığı ve muhasip üyeliğe Prof. Dr. Tolga DAĞLI, sekreterliğe Dr. Pelin ZORLU seçilmişlerdir.

Yeterlik Kurullarının gerek uzmanlık eğitim müfredat programı hazırlamada, gerekse ölçme ve değerlendirmedeki standardizasyonu ve eşgüdümü sağlamayı, çıkabilecek sorunlarda harmonizasyon çalışmaları yapmayı görev edinen UYEK, ikinci toplantısını 12 Haziran'da 20 katılımcı ile gerçekleştirdi. Bu toplantıda yeterlik kurulu yönerge taslağını revize etmek üzere 5 kişiden oluşan bir komisyon kuruldu. Bu komisyonunun çalışmaları sonucu oluşturulan taslak son bir kez daha gözden geçirilerek 06 Mayıs 2006 tarihinde UYEK toplantısında katılımcıların görüşlerine sunuldu.

UYEK'in kısa sürede gerçekleştirdiği ve katılımcılara oldukça önemli katkılarının olduğu düşünülen "Tıpta Uzmanlık Eğitimi, Programlama, Uygulama, Değerlendirme Çalıştayı" 05-10 Kasım 2004 tarihleri arasında Ege Üniversitesi Tıp Eğitimi Anabilim Dalı öğretim üyelerinin de katkılarıyla Ankara'da gerçekleştirildi. Çalıştay'a uzmanlık derneklerinin yeterlik kurulların da görevli 29 temsilci ile TTB-UDEK temsilcileri olmak üzere toplam 35 kişi katıldı. Katılım isteği yoğun olmasına rağmen programın kısıtlı bir grupta uygulanabilir olması nedeniyle sayı bu düzeyde sınırlandı. Ancak yoğun katılım isteği nedeniyle, kursun tekrarı düşünüldü.

Çalıştay sonunda, katılımcıların beklentilerinin önemli bölümünün gerçekleştirildiği, ancak çalıştayın geliştirilerek devamı konusunda geri bildirimler alındı.

Tıpta uzmanlık eğitiminin standardizasyonu, denetimi, izlemi ve geliştirilmesinin giderek önem kazandığı bu dönemde, her biri kendi dalında yetkin uzman ve eğitici olan katılımcıların interaktif ortamda yoğun ilgi ile izledikleri, sosyal olarak ta dostça paylaşımda bulundukları 5 gün boyunca uzmanlık eğitimi tanımı, uzmanlık eğitim programı geliştirilmesi teknik süreçleri, profesyonellik, etik, bilişim teknolojileri, öğrenme-öğretme süreçleri ve teknikleri, ölçme-değerlendirme, eğitim yönetimi, eğitici gelişiminde temel kavramlar gibi konular tartışıldı. Derneklerin deneyimi paylaşıldı. Çalıştay sonunda hazırlanan posterler Tıpta Uzmanlık Eğitimi kurultayında sunuldu.

Çalıştay katılımcıları yeterlik kurulu ve dernek başkanlarının katılımı ile Ocak ayında gerçekleştirilen 3. toplantıda birlikte bir yol haritası çizildi. Bu toplantıda, yeni taslak yönerge tartışıldı ve derneklere yol gösterebilecek bir el kitabı yapısında compendium "hazırlığı için gönüllülerden oluşan komite saptandı.

UYEK Yeterlik Kurullarının gelişimini takip etmek ve veri toplamak amaçları ile ilki 2004 yılında Dr. Pelin ZORLU tarafından ve ikincisi 2006 yılında Dr. Yıldıray ÇETE tarafından hazırlanmış ve verileri değerlendirilmiş 2 anket çalışması düzenledi. Anket sonuçlarına göre 2 yıllık süre zarfında hem Yeterlik Kurullarının sayısında nicel bir artış yaşandığı hem de her bir Yeterlik Kurulunun nitel özelliklerini geliştirdiği saptandı. Müfredat hazırlıklarını tamamlayan, asistan ölçme ve değerlendirme defterlerini düzenleyen, yeterlik sınavlarını yapan Yeterlik Kurulu sayısında artış olduğu gibi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon alanında kurum ziyaret programlarının başlaması önemli bir adım olarak kaydedildi.

06 Mayıs 2006 tarihinde Ankara'da yapılan UYEK 2. Olağan Genel Kurulunda, mevcut yeterlik kurullarının daha aktif çalışması, Yeterlik Kurulu Yönerge taslağının tartışılması ve UYEK Yönergesi değişiklik önerilerinin tartışılması gündem maddelerini oluşturdu. Var olan Yürütme Kurulu yapısının artan ihtiyacı karşılayamadığı düşünülerek 3 kişiden 5 kişiye çıkarılmasına oy birliği ile karar verildi. Yapılan seçim sonucunda UYEK Yürütme Kurulu aşağıdaki şekilde oluştu;

Başkan:                       Dr. Münir KINAY

2. Başkan:                   Dr. Tolga DAĞLI

Genel Sekreter:           Dr. Yıldıray ÇETE

Üyeler:                        Dr. Oya BAYINDIR ve Dr. Şükrü SOLAK

            Bir önceki Çalıştay sonrası oluşan talep ve artan Yeterlik Kurulu sayısı da göz önüne alınarak Tıpta Uzmanlık Eğitimi: Programlama, Uygulama ve Değerlendirme Çalıştayı 29 Mayıs - 02 Haziran 2006 tarihleri arasında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Eğitimi Anabilim Dalı ev sahipliğinde İzmir'de gerçekleştirildi. Tıpta uzmanlık eğitimi ve yeterlik çalışmalarının ilişkilendirilmesi, iyileştirilmesi ve standardizasyonu amacı ile yapılan Çalıştayın hedef kitlesi olarak Yeterlik kurullarını kurmuş ve çalışmalarına başlamış uzmanlık derneklerinin yeterlik kurulu üyeleri veya yeterlik çalışmalarında görevli eğiticilerinden en fazla 25 kişi belirlendi. Dünyada ve Türkiye'de tıpta uzmanlık eğitimi ve yeterlik "board" etkinlikleri, uzmanlık eğitiminde yer alması gerekli yetkinlikler, öğrenme ve öğretme yaklaşımları, klinikte eğitim, ölçme ve değerlendirme, eğitim yönetimi, program değerlendirme ve eğitici gelişimi ve derneklerin deneyimleri temaları ile yapılan Çalıştay katılımcılar tarafından verimli ve başarılı olarak değerlendirildi.

Özetle, 09 Mayıs 2004 tarihinde kurulan TTB-UDEK-UYEK kısa sayılacak sürede epeyi bir mesafe kat etmiştir. Dört adet geniş katılımlı toplantı dışında, iki tane uzmanlık eğitimi çalıştayı gerçekleştirilmiştir.

Üyelerinin önerileri ile bundan sonraki yol haritasının belirlenmiş olan UYEK'in çalışmalarının aynı heves ve heyecanla sürmesi için dernek ve yeterlik kurullarının katkıları dileğiyle.