Sağlık Çalışanlarına Yönelik Şiddetin Önlenmesi İle İlgili Türk Tabipleri Birliği ‎Önerileri

Sağlık Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulan ‘Sağlık Kurum Ve Kuruluşlarında Hasta Ve Çalışan Güvenliğinin Sağlanması Ve Korunmasına İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Tebliğ’inin 18. maddesinde sağlık çalışanlarına ve hastalara yönelik şiddetin önlenmesi amacıyla yapılacak çalışmalara ilişkin düzenleme yapılmıştır. Bu maddede yer alan çerçeveye bağlı kalınarak sağlık kuruluşlarında şiddetin önlenmesi hakkındaki düzenlemenin geliştirilmesine yönelik görüşlerimiz sunulmaktadır.

          1- Tebliğ 18/a “Sağlık kurum veya kuruluşu tarafından, fiziksel saldırılara karşı gerekli tedbirler alınır ve prensipler belirlenir.” bendi kapsamındaki önerilerimiz:

          Risk değerlendirmesi yapılır

          Risk değerlendirmesinde görev alacak personele eğitim verilir. (şiddetin tanımı, çalışan sağlığı ve güvenliği ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına ilişkin mevzuat, yöntem, temel yaklaşımlar konularında)

          Risk değerlendirmesinde; işyerinin “şiddet açısından” riskli bölümleri, hangi meslek grubunun daha çok ne tür riskle karşı karşıya kaldığı, şiddet eylemlerinin hangi saatlerde ve ne tür çalışmalar/girişimler sırasında meydana geldiği, saldırganların daha çok kimler olduğu (hasta, hasta yakını, sağlık çalışanları, diğer) araştırılır.

          Risk değerlendirmesi sonrasında öncelikli alanlar belirlenerek bir çalışma programı oluşturulur. Program sağlık kurumu yönetiminin onayına sunulur. Çalışma programları altı aylık dönemlerle gözden geçirilir ve uygulama sonuçlarına göre gerektiğinde yapılan değişikler uygulanmasını sağlamak amacıyla sağlık kurumu yönetimine bildirilir.

          Şiddet içeren eylemlerin önlenmesi amacıyla çalışanlar için eğitim programları oluşturulur. (Bu kapsamda hekimler başta olmak üzere hasta ve hasta yakınları ile teması olan tüm çalışanlar için iletişim, deneyim paylaşımı, stres yönetimi ana başlıklarında eğitim programı oluşturulur. Bu eğitim programları sağlık çalışanlarının çalıştığı birim ve yürüttüğü görevler dikkate alınarak hazırlanır ve uygulanır. Bu programlara kaynak oluşturmak üzere klavuzlar hazırlanır.)

          Risk değerlendirmesi sonrasında işyerinin riskli olduğu tespit edilen yerlerinde uzman görüşü de alınarak yapılması gereken fiziki değişiklikler belirlenerek yönetime sunulur.

          Çalışanların sözel, fiziksel ve psikolojik şiddete uğradıklarına ilişkin bildirimler için bir kayıt sistemi oluşturulur. Kayıtlarda; şiddete uğrayan personelin görevi, hangi birimde ve kim tarafından şiddete uğradığı, maruz kaldığı şiddetin türü, olayın saati ve oluş şekli, varsa olaya tanık olan kişilerin bilgileri, güvenlik görevlilerinin müdahalede bulunup bulunmadığı bilgilerine yer verilir. (Birliğimizce hazırlanmış bir form taslağı bulunmaktadır.)

          Kurumda şiddet olayları ile ilgili kayıtlar rapor haline getirilerek altı aylık dönemlerle temmuz ve ocak ayı sonuna kadar hastane yönetimi aracılığı ile İl Sağlık Müdürlüğü ve Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğüne gönderilir.

          Bu çalışmaları yürütmek üzere her kurumda “Şiddeti Önleme Birimi” adı altında bir birim oluşturulur.

2- 18/b) “Özellikle çalışanların şiddete maruz kaldığı durumlarda çalışanın şikâyetlerini değerlendirecek ve üst yönetimin desteğini hissedeceği bir düzenleme yapılır”  ve

18/c) “Bu tür durumlara müdahale edecek ve 24 saat esasına dayalı olarak görev yapabilecek nitelikte sorumlu bir ekip bulundurulur” bendleri kapsamında önerilerimiz:

Kurumda aşağıdaki üyelerden oluşan bir “Şiddeti Önleme Birimi” oluşturulur.

          Hastanelerde başhekim, başhekim yrd,(diğer sağlık kuruluşlarında kurum yöneticisi hekim).

          Şiddetle daha sık karşılaşan ünite temsilcileri

          Şiddetle daha sık karşılaşan sağlık mesleği mensuplarından birer temsilci

Sağlık kurumu yönetimi tarafından aşağıdaki görevler yerine getirilir:

          Şiddeti Önleme Birimi tarafından risk değerlendirmesi sonucunda tespit edilen güvenlik önlemlerinin uygulanması sağlanır.

          Risk değerlendirmesi sonrasında işyerinin riskli olduğu tespit edilen yerlerinde birim tarafından önerilen fiziki değişiklikler  gecikmeksizin yapılır.

          Kurum güvenlik görevlilerinin ve  varsa hastane polisinin, sağlık personeline yönelen şiddet eylemlerini, oluşturulacak birime, başhekimliğe, adli makamlara ve kolluğu bildirmeleri için gereken önlemler alınır.

          Kurum yönetimi tarafından sağlık kuruluşundaki görevinden dolayı yöneltilen şiddet olaylarında faillerin adli makamlara bildirilmeleri, soruşturma ve davalara müdahil olarak izlenmesi için gerekli çalışmalar yapılır.

Her ilde, il düzeyindeki çalışmaları koordine etmek ve desteklemek amacıyla bir Şiddeti Önleme İşbirliği Kurulu oluşturulur.

İl Sağlık Müdürü Başkanlığında, ilde oluşturulan bütün Şiddeti Önleme Birimi temsilcileri ile Tabip Odasından bir üye, sağlık işyerlerinde örgütlü sendikalardan birer üye ve diğer sağlık çalışanlarının mensubu olduğu meslek odaları ve kuruluşların birer temsilci ile katıldıkları İl Şiddeti Önlemi İşbirliği Kurulu oluşturulur. Kurul üyelerine şiddeti önleme birimlerinin hazırladıkları şiddet olaylarına ilişkin raporlar ile çalışma raporları ve eylem programları toplantıdan bir hafta önce gönderilir. Toplantılar an az yılda iki defa yapılır. Bu toplantılarda raporların bu kurul tarafından değerlendirilmesi, yapılarak uygulamaya yönelik öneriler kararlaştırılır ve ilgili kurumlara yazılı olarak bildirilir ve uygulanmaları sağlanır.