Eski Sayılar | Künye | Ana Sayfa

.

15 Nisan 2002  Sayı: 89

Atılacak ilk adım: Sağlığı öncelemeyen kötü yönetimleri eradike etmek
Proje: Ana-bebek ölümleri

“İngiliz hasta” gelen bir ülkede sağlık

alanında sizce hangi proje yapılır?

Ana ve Çocuk Ölümlerini Önleme!

Neden Türkiye bu

alanda başarısız?

Türkiye sağlığa ayırdığı mevcut kaynaklarla, aslında bugünkü düzeyinden daha iyi bir noktada olabilir. Olamamasının temel gerekçesi kötü yönetim, gerçek düzenlemeler yerine göz boyamaya yönelik, popülist yaklaşım ve tutumlar. Bu başlıkta mecburi hizmetten vardiyaya kadar birçok uygulamayı saymak mümkün. Ancak bugün neden başarılı olamadığımızın gerçek gerekçelerinin üzerinden atlanarak bir “proje” başlıyor: Ana ve çocuk ölümlerini önleme projesi.

            Böylesine önemli bir konu da başarılı olmak için  herkesin (başta hükümetin) elinden geleni yapması gerekiyor. Ancak daha başlangıçta hükümet “yerim dar diyerek (...ülkemizin içerisinde bulunduğu ekonomik durum nedeniyle..)” işe başlıyor.

            Türkiye’nin gerçekten iyileştirmeye ihtiyacı olan bir alanda, ana ve çocuk ölümlerinde, projede belirlenen stratejik başlıklar aslında süreklilik isteyen ve olması gereken hizmetler. Anlaşıldığı kadarıyla Sağlık Bakanlığı rutin hizmetlerini götüremez -ne yazık ki- bir durumda ve “proje”lerle de bunun halledilebilmesi pek mümkün görünmüyor. Elbette yıllardır birinci basamak sağlık hizmetlerini ve bu hizmetleri sırtlayan pratisyen hekim ve ekibini her açıdan gözardı eden bir bakanlık artık en temel işini projelere havale etmek durumunda kalıyor. Klasik ifadeyle “bir Afrika ülkesi” olsak bu alanda proje anlaşılır ama “İngiliz hasta” gelen  bir ülkede yapılıyorsa bu, olsa olsa ülkedeki eşitsizliklerin boyutunu gösterir. Açıkcası durum tam da budur.

            224 sayılı yasayı “artık eskidi” diye adlandıranlar, öngörülen sistematiğin işlediği takdirde sorunları önemli ölçüde azaltacağını biliyorlar. Ne var ki planlama, sistematik, kaynakların halkın sağlığından yana kullanılması gibi referans noktaları yerine medyatik yolları tercih ediyorlar. En kötüsü de, proje ile tanımlanan görevler ağırlıklı olarak birinci basamağın olduğu için bir grubu -dolaylı da olsa- işaret ediyorlar: Pratisyen hekimler ve birinci basamak ekibinin bütün üyeleri. Bir başka ifadeyle ana ve çocuk ölümlerinde başarısız olmamızın sorumlusu birinci basamak çalış(may)anları! Eh onlar proje ile tanımlanan görevlerini yaparlarsa sorunlar çözülecek gibi.

            Projede rutin hizmetlerden olmayıp eklenen yeni bir “özel faaliyet” var: “Ana ve Çocuk Ölümlerini Protesto Yürüyüşleri”. Doğrusu bu özel faaliyet literatüre geçmeye aday. Nacizane önerimiz  ana ve çocuk ölümlerine yol açan/sorumluluğunu yerine getirmeyen her ne/kim ise onun protesto edilmesi ya da protesto kelimesinin kaldırılarak adının “Ana ve Çocuk Ölümlerinde Duyarlılığa Çağrı Yürüyüşü”ne çevrilmesi; yoksa ciddi bir proje çok komik duruma düşecek.