Eski Sayılar | Künye | Ana Sayfa

.

15 Mart 2003  Sayı: 101

14 Mart Tıp Haftası’nda sağlık sektörünün ve sağlık çalışanlarının durumu

Sağlık kan kaybediyor

Tıp Dünyası - ANKARA - Sağlık sektörü, tüm bileşenleriyle birlikte ağır bir biçimde kan kaybediyor. Son yıllarda sağlıktaki özelleştirme politikaları ve tüm hükümetlerce kabul gören “paran kadar sağlık anlayışı” bu kan kaybının ana nedenini oluşturuyor. Belli başlı bazı veriler, bütün gerçekleri gözler önüne seriyor:

- Ortalama dolar kurunun 208 kat arttığı 1992-2002 döneminde kamuda görevli hekim maaşlarındaki artışlar 128-133 kart arasında gerçekleşti. Böylece hekim maaşlarında reel olarak ciddi bir aşınma yaşandı. 1992 yılında 804 dolar olan uzman hekim maaşı 2002’de 513’e; 648 dolar olan pratisyen-asistan hekim maaşı da 398 dolara düştü.

- Sağlığa 2003 yılı bütçesinden yüzde 2.4 oranında pay ayrıldı. 146.9 katrilyon lira olarak belirlenen bütçede bu oran 3.5 katrilyona denk düşüyor. Bunun 2.5 katrilyon lirasını personel ödeneği oluşturuyor.

- Sağlık Bakanlığı bütçesinin genel bütçe içindeki oranı ortalama olarak Yunanistan’da yüzde 7, Almanya’da yüzde 17, Avurturya’da yüzde 14, Çek Cumhuriyeti’nde yüzde 18, Fransa’da yüzde 16, Hollanda’da yüzde 15, İspanya’da yüzde 6, Portekiz’de yüzde 9, Romanya’da yüzde 7 olarak belirleniyor.

- Türkiye ne yazık ki, kendi gelir grubundaki ülkeler içinde de sağlığa en düşük kaynak ayıran ülke olma özelliğini taşıyor. GSMH’de Türkiye ile aynı gruba yerleştirilebilecek (2500 - 4000 dolar aralığı) ülkelerin tamamı sağlığa Türkiye’den daha fazla pay ayırıyorlar: Botsvana yüzde 5, Brezilya yüzde 6, Kosta Rika yüzde 22, Grenada yüzde 10, Estonya yüzde 16, Panama yüzde 19.

- Türkiye’de özel hastane sayısındaki hızlı artışa karşın, özel hastanelerin sunduğu hizmetin yataklı tedavi hizmetleri içindeki oranı son derece düşüktür. Özel hastaneler toplam poliklinik hizmetlerinin yüzde 3’ünü toplam doğumların yüzde 8.9’unu, toplam ameliyatların yüzde 10.3’ünü gerçekleştirebilmektedirler.

- Yatak doluluk oranının en düşük olduğu sektör özel hastaneler grubudur. Yatak doluluk oranı Sağlık Bakanlığı hastanelerinde yüzde 58.5, SSK hastanelerinde yüzde 69.6, üniversite hastanelerinde yüzde 72.7’dir. Bu durumda özel hastanelerdeki yatakların dörtte üçünün boş durduğu, yani özel hastanecilik sektörünün kullandığı kaynakların dörtte üçünün atıl olduğu anlaşılmaktadır.

- Türkiye’de sağlık ocaklarının yüzde 12’sinde hekim, köy sağlık evlerinin yüzde 66’sında ebe yoktur. Güneydoğu Anadolu’da sağlık ocaklarının yüzde 20’si, köy sağlık evlerinin de yüzde 84’ü boştur.

 Bölgelere göre hekim, ebe, hemşire ve sağlık memuru başına düşen ortalama nüfus büyük dengesizlikler göstermektedir. Bölgelere göre bu dağılım aşağıda yer alan tablodaki gibidir.:

- Türkiye’de 1964 yılında 4 olan tıp fakültesi sayısı 1970’de 8, 1975’de 16, 1989’da 24, 1998’de 47, 2002’de 50’ye yükseldi. Tıp fakültelerinden yılda mezun olan öğrenci sayısı ise aynı yıllar içinde sırasıyla 426, 778, bin 149, 2 bin 200, 3 bin 264 ve 4 bin 500 oldu. Bu süreç, kamu sağlık sektöründeki personel kısıtlayıcı istihdam politikalarıyla da birleşince, işsizlik hekimler için önemli ve gerçek bir sorun haline geldi. Bugün Türkiye’de fiilen birkaç bin hekimin işsiz olduğu biliniyor.

Türkiye’de Hekim, Ebe, Hemşire ve Sağlık Memuru Başına Düşen Ortalama Nüfus