Dr. Seracettin KAYA
İşyeri Hekimi

Mustafa TURHAN
End. Hijyen ve İşgüv. Ekip Lideri

İsmail KIR
Çevre Yönetimi Ekip Lideri

Ulu önder Atatürk'ün "İstikbal Göklerdedir." veciz sözünü, ürettiği uçaklarla gökyüzüne yazmanın mutluluğunu tüm Türkiye ile paylaşan, ülkemizde hava platformlarının tasarımı, geliştirilmesi, imalatı, entegras-yonu, modernizasyonu ve satış sonrası hizmetleri alanında teknoloji merkezi konumunda olan TAI, 15 Mayıs 1984 tarihinde Akıncı-Ankara'da kurulmuştur.
%51 Türk, % 49 Amerikan hissesi ile 130.000 m² kapalı 2.300.000 m² açık alan üzerinde kurulu bulunan TAI de 417' si mühendis, 1109' u teknik ve 822'si idari personel olmak üzere 1931 kişi çalışmaktadır.
Sabit ve döner kanatlı uçak imalatı konularında gerekli idari ve teknik deneyimi kazanmış olan TAI yüksek teknoloji ürünü makina ve teçhizatla donatılmış olan modern tesislerinde parça imalatından uçağın montajı uçuş testleri ve teslimine kadar son derece geniş üretim kabiliyetine sahiptir. TAI kalite sistemi dünyaca kabul görmüş NATO AQAP-120, ISO 9001, USAF MIL-Q-9858A VE BOEING D1-9000 standartlarını karşılamaktadır.
TAI'nin mevcut deneyimi F-16 Savaşan Şahin uçakları, CN-235 hafif nakliye uçakları, SF 260 eğitim uçakları, COUGAR AS-532 helikopterlerinin ortak üretiminin yanısıra kendi tasarımı olan insansız hava aracı, hedef uçağı ve zirai ilaçlama uçağı gibi ürün geliştirme programlarını kapsamaktadır. Şirketimiz aynı zamanda Türk Silahlı Kuvvetleri taarruz helikopteri, Türk Polis helikopteri ile Türk İnsansız Hava Aracı üretim programlarında ana yüklenicidir.

232'si Türk Hava Kuvvetleri'ne, 46'sı Mısır Hava Kuvvetleri'ne ait olmak üzere toplam 278 F-16 Savaşan Şahin uçağının üretimlerini başarıyla tamamlayan TAI bu uçaklardan 29 adedinin fabrika çıkışı tecrübe uçuşlarında "sıfır hatalı" olarak 3'ünü de "mükemmel uçak" olarak üretmiştir. Bugüne kadar tüm dünyada üretilen F-16 Savaşan Şahin uçaklarından sadece 9'unun "mükemmel uçak" sıfatını kazanmış olması şirketimiz ve onun ayrılmaz parçası çalışanımız ile gururlanmamızın haklılığını ortaya koymaktadır.
ENDÜSTRİYEL HİJYEN VE İŞGÜVENLİĞİ ÇALIŞMALARI
İnsan Kaynakları Müdürlüğü ' ne bağlı olarak çalışmalarını sürdüren Endüstriyel Hijyen ve İşgüvenliği servisi bir kimya yüksek mühendisi, bir elektrik-elektro-nik mühendisi ve bir makine mühendisi ile hizmet vermektedir.
TAI'de yapılan çalışmalara bağlı olarak kaynaklanabilecek her türlü olumsuz ortam koşullarını önceden tahmin etmek, ölçmek, değerlendirmek ve gerekli önlemleri almak/aldırmakla yükümlü bu birimde gürültü düzeyi ölçümleri, işyeri ortam atmosferindeki toz ve gaz konsantrasyonları, ventilasyon-hava akım hızı ölçümleri, aydınlatma şiddeti ölçümleri, eksplozimetrik ölçümler (LEL-UEL) ..vb yapılabilmekte ve değerlendirilmektedir.
Hem mekanik hem kimyasal çalışmaların yapıldığı ve yüksek teknolojinin kullanıldığı şirketimizde üretime başladığımız 1987 yılından bugüne kadar ölümlü ya da uzuv kayıplı işkazası ve meslek hastalığı ile karşılaşmamış olmamızı çalışanlarımızın işçi sağlığı ve işgüvenliği konularına gösterdikleri hassasiyet ve öneme borçluyuz.
Önce insan felsefesi ile faaliyetlerimizi sürdürdü-ğümüz TAI'de çalışanlarımızın Endüstriyel Hijyen ve İşgüvenliği konusunda bilinçlendirilmesi amacıyla şirketimizde işe başlayan her işgörenimiz 4 saat süreli "İşçi Sağlığı ve İşgüvenliği Bilinçlendirme" eğitim programına alınmaktadır. Ayrıca, kimyasal maddeler ile çalışan personelimize "Tehlikeli Kimyasalların Kullanımı ve De-polanması", solunum koruyucu kullanması gereken personelimize "Solunumun Korunması", gürültülü işlerde ça-lışan personelimize "İşitmenin Korunması" eğitim prog-ramları uygulanmaktadır. Bu eğitim programlarına ilave olarak çalışanlarımız işbaşı eğitimleri ile kurum içi ve kurum dışı mesleki ve teknik eğitim programlarına da katılmaktadırlar.
TAI'de yapılan çalışmalarda sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı yaratmaya yönelik hazırlanan "Güven-likli Çalışma Talimatları-Safe Practice Instructions" tüm birimlere dağıtılmakta değişen, ilave olan ve/veya ge-lişen çalışma koşullarına bağlı olarak bu talimatlar güncelleştirilmektedir.
Şirketimizde ki diğer önemli bir uygulama da Malzeme Güvenlik Bilgi Formu (MSDS-Material Safety Data Sheet) kullanımıdır. TAI'de kullanılan tüm kimyasal maddelere ait MSDS'ler üretici/ithalatcı firmalardan temin edilmekte ve birer kopyaları ilgili bölümlere dağıtılarak çalışanlarımızın istifadesine sunulmaktadır. TAI envanterinde yaklaşık 5000 kimyasal maddeye ait MSDS bulunmakta ve bilgisayar orta-mında da kullanılmaktadır.
Çalışmalarımızın işyeri ortam atmosferinde meydana gelebilecek fiziksel ve kimyasal değişikliklerin (gürültü, toz, gaz ve buharlar, parlayıcı-yanıcı maddeler vb.) üzerlerinde yaratabileceği etkilerden korunabilmeleri amacıyla ilgili tüm personelimize uygun ve yeterli sayıda (hiçbir kısıtlama olmaksızın) kişisel koruyucu malzeme verilmekte ve bunların kullanımı ve bakımı ile ilgili eğitim programları uygulanmaktadır.
Örneğin; fabrika genelinde zaman zaman gürültü seviyesi ölçümleri yapılmakta ve gürültü düzeyi 80 db(A) 'den yüksek olan alanlar tespit edilerek bu alanlarda çalışan personelimize uygun kulak koruyucuları (ear plug, ear muff) verilmektedir. Bu koruyucuları kullanan tüm personel düzenli olarak her yıl işitme seviyesi testine (odyogram) tabi tutulmakta ve sonuçlar bilgisayar ortamına aktarılarak değerlendirilmekte ve takip edilmektedir. Benzer bir uygulama da solunum koruyucu kullanımında yapılmaktadır. Endüstriyel Hij-yen ve İşgüvenliği uzmanlarınca işyeri ortam havasında yapılan gaz, buhar ve toz ölçüm sonuçlarına göre solunum koruyucu kullanılması gereken alanlar ve işgörenler saptanmaktadır. Bu işgörenlerimizin önce, TAI Sağlık Merkezi işyeri hekimlerince muayeneleri yapılmakta, solunum fonksiyon testleri uygulanmakta ve buradan alacakları "Kişinin Sağlığı Solunum Koruyucu Kullanmaya Elverişlidir" raporunu takiben TAI Eğitim Merkezi'nde "Solunumun Korunması" eğitim programına katılmaları sağlanmaktadır. Bu eğitim proğramı 4 saati teorik 4 saati uygulamalı olmak üzere sekiz saat sürelidir. Eğitim programı sonucunda yapılan sınavda başarı gösteren işgörenlere bir yıl geçerli "Solunum Koruyucu Kullanım Sertifikası" verilmektedir. Bu uygulama her yıl düzenli olarak tekrar edilmektedir. Bir diğer önemli uygulama da mesleksel dermatitlerden korunmaya yöneliktir. Bu amaçla kimyasal maddelerle çalışı-lan tüm alanlarda koruyucu krem (barrier cream) kullanılmaktadır.
Her ay düzenli olarak toplanan İşçi Sağlığı ve İşgüvenliği Kurulu Çalışmaları kurulun daimi üyelerinin yanısıra tüm TAI personeline açıktır. Burada görüşülen konular çözüme ulaşıncaya kadar kurul üyeleri tarafından takip edilmekte, alınan kararlar ve gelişmelerden çalışanlarımız sürekli olarak haberdar edilmektedir. Örneğin, çalışma alanlarına göz duşu ve acil duş konulması, atık kimyasalların toplanma noktalarının tesbiti, içme suyu sebillerinin konulması gibi konular Kurul toplantılarında tartışılarak karara bağlanmıştır.
Endüstriyel Hijyen ve İşgüvenliği 1999 yılı iş kaza-larının istatistiksel değerlendirmeleri aşağıdaki tablolarda verilmiştir.
SAĞLIK SERVİSİ ÇALIŞMALARI
TAI Sağlık Servisi iki hekim (tam gün), bir biokimya uzmanı (part-time), bir radyoloji uzmanı (part - time), bir laborant, bir radyoloji teknisyeni, bir fizyoterapist, iki hemşire, ve bir sağlık memuru ile hem TAI çalışanlarına hem de TAI çalışanlarının aile fertlerine hizmet vermektedir.
Acil durumlar için tam donanımlı iki ambulansın her an hazır beklediği, rontgen, ultrason, solunum fonksi-yon test cihazı, EKG vb. ile biyokimya laboratuvarı olanakları ile teçhiz edilmiş sağlık merkezimizde bir de fizik tedavi ünitesi bulunmaktadır.
Tüm çalışanlarının özel sağlık sigortası kapsamında olduğu şirketimizde, işe giriş muayeneleri, periyodik muayeneler ile bazı çalışmalar için ön koşul olan ayrıntılı tetkikler (portör muayeneleri, solunum fonksiyon testleri, karaciger fonksiyon testleri vb.) sağlık servisimizde yapılmaktadır.
İŞE GİRİŞ VE PERİYODİK MUAYENELER
İşe giriş ve periyodik muayenelerde tüm çalışanlarımız fiziki muayeneden geçirilir ayrıca rutin olarak hemogram, sedim ve tam idrar tahlilleri yapılarak akci-ğer grafileri alınır, bulgu ve sonuçlar çalışanlarımızın sağlık kartlarına kaydedilir. Bilgisayar ortamına da aktarılan bu bilgiler önceki sonuçlarla karşılaştırılarak personelimizin tıbbi açıdan takibi yapılmaktadır. Her-hangi bir sağlık problemi saptananlar ise ilgili uzmanlık dalına gönderilerek ileri tetkik ve tedavilerinin yapılması sağlanır.
Periyodik muayeneleri esnasında herhangi bir mes-lek hastalığına rastlanmamıştır. Fakat işyeri koşullarına bağlı olmaksızın bazı önemli hastalıklar (taşıyıcı hepatit B, böbrek taşına bağlı hidronefroz, hipertansif hastalar, Hodgin lenfoma, polisitemia vera, kolalitiasis, ürolitiasis, koroner yetmezliği, hidatik kist, seruikal artroz vb.) tespit edilmiş ve ilgili uzmanlık dallarıyla irtibata geçil-miş ve hastalarımızın tedavisi en iyi şekilde yapılmıştır.
POLİKLİNİK HİZMETLER
Sağlık merkezimizde ve fabrika içinde bulunan ilk yardım istasyonunda mesai saatleri içerisinde poliklinik hizmetleri verilmektedir. Her hastaya yeteri süre ayrılmaktadır.
Poliklinik hastaların çoğunluğunu üst solunum yolu enfeksiyonları, gastroentestinal sistem hastalıkları ve üriner sistem hastalıkları oluşturmaktadır. Genelde kış aylarında hastalarda artış, yaz aylarında azalma görülmektedir.
01.01.1999-31.12.1999 tarihleri arasında rapor alan kişi ve gün sayıları:
3727 kişi kurum doktorlarından aldıkları rapor karşılığı gün 1812'dir.
383 kişi SSK doktorlarından aldıkları rapor karşılığı gün olarak 3314'tür.
Ayrıca SSK'dan diğer kurumlara sevk edilen kişi sayısı 507 kişi olup, rapor karşılığı gün sayısı ise 224'tür.
1999 yılında yapılan hizmetlerin rakamsal dökümü aşağıda belirtildiği şekildedir.
§    Ağır ve tehlikeli işlerde çalışan ve periyodik muayene yapılan personel sayısı 960 kişi.
§    1723 kişiye cerrahi müdahale yapılmıştır. (Apse açma, dikiş, pansuman, tırnak çekimi….)
§    Yapılan enjeksiyon sayısı 2992'dir.
§    380 kişinin E.K.G'si çekilmiştir.
§    19 iş kazası olmuştur. Bunlardan 8 kişiye toplam 15 gün istirahat verilmiştir.
§    15 personel iş kazası nedeniyle SSK'ya sevk edilmiştir.
§    800 kişiye tetanoz aşısı yapılmıştır.
§    Biyokimya ve Mikrobiyoloji Laboratuvarlarında yapılan tahlil ve tetkik sayısı 18529'dur.
§    Röntgen laboratuarında 1216 kişiye 1923 röntgen çekilmiştir.
§    169 kişiye ultrosonografik inceleme yapılmıştır.
§    Fizik tedavi ünitemizde 140 hastaya toplam 850 seans Fizik tedavi uygulanmıştır.
Şirketimizdeki bazı çalışma alanları için ön koşul olan muayene ve tetkikler:
§    Göz muayenesi : 115 kişi
§    Akciğer solunum fonksiyon testi : 140 kişi
§    Odyogram : 600 kişi
§    Karaciğer fonksiyon testi : 20 kişi
Ayrıca çalışanlarımıza yaptıkları iş ve çalışma alanları göz önüne alınarak tetanoz, hepatit B ve isteğe bağlı olarak da grip aşısı uygulanmaktadır.
ÇEVRE KORUMA ÇALIŞMALARI
TAI sahip olduğu arıtma ve tamamlamış olduğu alt yapı tesisleriyle yapmakta olduğu üretim faaliyetlerinin çevresel olumsuz etkilerini tamamen ortadan kaldırmakta ve sürekli iyileştirme faaliyetleriyle, sanayinin örnek aldığı bir konuma her geçen gün daha fazla yaklaşmaktadır.
TAI tüm personeli ve lojmanlarda yerleşik aileleri için içme suyunu TEXAS WATER REGULATION ve AWWA (American Water Works Association) standardlarında arıtmaktadır.
İçme suyu parametreleri bakteriyolojik, fiziksel ve kimyasal analizlerle sürekli izlenmekte ve TAI Üst Yönetimine rapor edilmektedir.
TAI içme suyu değerleri ;
Toplam sertlik     : 6 fransız derecesi
Toplam alkalinite    : 38 mg/lt (CaCo3 cinsinden)
Ph değeri    : 7.5
Bulanıklık    : 0.08 FNU
Amonyak    : 0.0
Nitrit    : 0.0
Klorür    : 6.99 Mg/lt.
Toplam Koliform    : 0.0 (Fabrikanın 5 ayrı noktasından alınan numune sonuçları)
Bu faaliyetlere ek olarak, atıksu arıtma tesisinde arıtılan evsel atıksu yine aynı şekilde günlük fiziksel, kimyasal ve bakteriyolojik analizlerden sonra yaz döneminde çevre sulama amacıyla kullanılmaktadır.
Üretim faaliyetleri sonucu oluşan tüm kimyasallar ve tehlikeli atıklar Endüstriyel atık ön arıtma tesisinde bertaraf edilmektedir. Zehirli atıklar Türkiye'nin ilk tehlikeli atık landfill'I olan özel katmanlı deponi alanına ağızları kapalı varillerle depolanmaktadır. Bu faaliyetlerin sonucunda TAI 2000 yılında ISO 14001 Çevre Yönetim Standardı Sertifikası almayı hedeflemektedir.